* Có nên sớm tìm văcxin thay thế Quinvaxem? Chúng tôi đã đem câu hỏi này đến ông Trần Đắc Phu, cục trưởng Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế. Ông Phu cho biết:
- Tính từ năm 2010 đến nay có gần 25 triệu mũi văcxin Quinvaxem được sử dụng. Hiệu quả đạt được rõ rệt là số mắc ho gà và bạch hầu giảm rất nhiều. Nhưng nguy cơ bùng phát bệnh vẫn còn.
Vừa qua, một số ca bệnh bạch hầu xuất hiện ở Quảng Nam và Gia Lai, ho gà xuất hiện nhiều ở khu vực phía Bắc, đặc biệt là Hà Nội. Ngay nước láng giềng Lào có 6 triệu dân có tới 500 ca bạch hầu.
Trong vắcxin Quinvaxem có thành phần ho gà toàn tế bào. Những phản ứng như sốt, sưng đỏ đau chỗ tiêm, thậm chí cả phản ứng có tím tái... là cao hơn vắcxin tương tự có thành phần ho gà vô bào. Nhưng vắcxin ho gà vô bào phải tiêm nhắc lại thêm một mũi ngoài ba mũi như chúng ta đang tiêm văcxin toàn tế bào.
* Theo ông, liên tiếp những ca tử vong sau tiêm Quinvaxem thời gian qua có liên quan gì tới văcxin hay thực hành tiêm chủng hay không?
- Năm 2013-2014, Bộ Y tế đã có quyết định ngừng sử dụng Quinvaxem một thời gian chờ kiểm nghiệm. Kết quả kiểm định tại Anh và nhiều phòng thí nghiệm khác cho căn nguyên văcxin là an toàn.
Nhưng người ta cũng công nhận phản ứng thông thường sau tiêm Quinvaxem là nhiều hơn, còn các phản ứng nặng sau tiêm thì Quinvaxem hay văcxin có thành phần ho gà vô bào tương tự nhau.
Thông thường các phản ứng sau tiêm có thể do các nguyên nhân: bệnh trùng hợp (một ngày có 70 trẻ dưới 1 tuổi tử vong do nhiều nguyên nhân); có thể do văcxin gây nên; do thực hành tiêm chủng; do cơ địa của em bé đó. Trường hợp do cơ địa là rủi ro như tiêm kháng sinh, dùng thuốc cản quang cũng có trường hợp bị phản ứng.
Sử dụng văcxin là bảo vệ cho cộng đồng lớn, nếu phản ứng trong giới hạn cho phép vẫn phải sử dụng văcxin vì nếu xảy ra dịch thì còn nguy hiểm hơn. Tất nhiên chúng tôi mong phản ứng ngày càng thấp đi.
* Trường hợp tử vong sau tiêm mới nhất ở Hải Dương thì xử trí như thế nào để tìm căn nguyên, thưa ông? Vì những ca tử vong trước dù gì cũng chưa tìm được nguyên nhân rõ ràng?
- Trong hai ngày tới, Sở Y tế tỉnh Hải Dương sẽ họp hội đồng đánh giá phản ứng sau tiêm, có sự tham gia của chuyên gia Bệnh viện Nhi T.Ư, Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia... Sau khi có kết luận sẽ rõ hơn về căn nguyên.
Tạm thời lô văcxin sử dụng tiêm cho bé sẽ bị dừng sử dụng, kiểm tra lại chất lượng. Hội đồng làm việc nghiêm minh, do văcxin thì họ kết luận do văcxin, do thực hành tiêm chủng thì kết luận do thực hành tiêm chủng, hoặc có những vụ không tìm được nguyên nhân. Sai ở đâu thì sửa chữa khắc phục ở đó.
* Lô văcxin liên quan ca tử vong ở Hải Dương và Nghệ An có cùng lô hay không, thưa ông? Khi nào sẽ tính đến việc tìm văcxin mới, vì liên tiếp xảy ra tai biến sau tiêm làm các bậc cha mẹ rất lo ngại...
- Lô văcxin sử dụng tiêm cho bé ở Hải Dương cùng lô với bé tử vong ở Nghệ An.
Trong trường hợp có liên tiếp phản ứng xảy ra do văcxin thì sẽ tính đến việc dừng văcxin.
Quan điểm của Bộ Y tế là tìm văcxin thế hệ mới hơn cho trẻ em VN. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế thế giới vẫn nói văcxin này đảm bảo an toàn, tỉ lệ gặp phản ứng phụ ở VN là 4,5/1 triệu mũi tiêm thì tỉ lệ cho phép của Tổ chức Y tế thế giới là 20/1 triệu mũi.
10 tháng đầu 2015: 20 ca tử vong sau tiêm văcxin
Thống kê của Bộ Y tế cho hay văcxin Quinvaxem đứng đầu trong số ba văcxin liên quan đến tử vong sau tiêm trong 10 tháng đầu năm 2015.
Trong đó 10 tháng đầu năm 2015 có 16 trẻ em bị phản ứng nặng sau tiêm văcxin Quinvaxem, trong số này có 8 bé tử vong (chưa tính bé N.N.T.V. ở Hải Dương tử vong hôm 27-10), 7/8 ca được xác định do bệnh trùng lặp, 1/8 do sốc phản vệ.
6 ca tử vong sau tiêm văcxin BCG ngừa lao (có 2/6 tử vong sau khi sử dụng cả văcxin BCG và viêm gan B), 5 bé tử vong sau tiêm viêm gan B. Trong số này có 4 bé không rõ nguyên nhân, 1 bé đang điều tra nguyên nhân, còn lại được xác định do bệnh trùng hợp.
Tính tổng cộng có 20 ca tử vong sau tiêm.
Thống kê của Bộ Y tế cho hay văcxin Quinvaxem đứng đầu trong số ba văcxin liên quan đến tử vong sau tiêm trong 10 tháng đầu năm 2015.
Trong đó 10 tháng đầu năm 2015 có 16 trẻ em bị phản ứng nặng sau tiêm văcxin Quinvaxem, trong số này có 8 bé tử vong (chưa tính bé N.N.T.V. ở Hải Dương tử vong hôm 27-10), 7/8 ca được xác định do bệnh trùng lặp, 1/8 do sốc phản vệ.
6 ca tử vong sau tiêm văcxin BCG ngừa lao (có 2/6 tử vong sau khi sử dụng cả văcxin BCG và viêm gan B), 5 bé tử vong sau tiêm viêm gan B. Trong số này có 4 bé không rõ nguyên nhân, 1 bé đang điều tra nguyên nhân, còn lại được xác định do bệnh trùng hợp.
Tính tổng cộng có 20 ca tử vong sau tiêm.
Cần thăm khám, theo dõi mới đánh giá được nguyên nhân vết tím trên mông bé
Về vết tím bất thường ở mông bé N.N.T.V., hơn 4 tháng tuổi, tử vong hôm 27-10 sau tiêm Quinvaxem, bà Khu Thị Khánh Dung, phó giám đốc Bệnh viện Nhi T.Ư, cho rằng tiêm ngừa không tiêm vào mông, vết tím ở mông rõ ràng không liên quan đến tiêm ngừa.
“Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến vết tím ở mông, như tôi đọc báo thấy nói cháu có dấu hiệu nhiễm trùng huyết, có rối loạn đông máu, có thể tắc mạch và có thể có vết tím. Hoặc cháu có thể bị ngã, bị sưng tấy và tím vùng xung quanh vì lý do nào đó. Muốn đánh giá đầy đủ nguyên nhân phải theo dõi, thăm khám mới kết luận được” - bà Dung cho biết.
Về vết tím bất thường ở mông bé N.N.T.V., hơn 4 tháng tuổi, tử vong hôm 27-10 sau tiêm Quinvaxem, bà Khu Thị Khánh Dung, phó giám đốc Bệnh viện Nhi T.Ư, cho rằng tiêm ngừa không tiêm vào mông, vết tím ở mông rõ ràng không liên quan đến tiêm ngừa.
“Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến vết tím ở mông, như tôi đọc báo thấy nói cháu có dấu hiệu nhiễm trùng huyết, có rối loạn đông máu, có thể tắc mạch và có thể có vết tím. Hoặc cháu có thể bị ngã, bị sưng tấy và tím vùng xung quanh vì lý do nào đó. Muốn đánh giá đầy đủ nguyên nhân phải theo dõi, thăm khám mới kết luận được” - bà Dung cho biết.
