Đó là đánh giá chung của đại biểu QH về kết quả 5 năm hoạt động của cơ quan quyền lực cao nhất này. Dù tự hào về những thành tựu đã có, đại biểu QH khoá XIII nhận thấy vẫn còn nhiều "món nợ" với cử tri, với nhân dân và gửi gắm nhiều trăn trở đến QH khoá XIV khi Kỳ họp thứ 11 - kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ khoá XIII bế mạc vào hôm nay (12/4).
Gắn kết hơn với nhân dân
Với mục tiêu "gắn kết với nhân dân" mà báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ QH khoá XIII đã đề cập, đại biểu QH cho rằng, nhiệm kỳ QH khóa XIII là một nhiệm kỳ hết sức đặc biệt. Đây là nhiệm kỳ mà công tác xây dựng Hiến pháp, xây dựng luật hết sức nặng nề với việc ban hành Hiến pháp năm 2013 và thông qua sửa đổi, bổ sung gần 100 luật và các bộ luật cụ thể hóa các chế định mới của Hiến pháp. QH khóa XIII cũng đã xem xét từng vấn đề, cân nhắc, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, tác động đến môi trường, đến hiệu quả kinh tế trước mắt và lâu dài, phạm vi ảnh hưởng trong nước và các nước trong khu vực.
"Có thể nói QH khóa XIII có rất nhiều mặt hơn so với QH các khóa trước, thể hiện tính sôi động, dân chủ và quyết liệt. Nhưng cũng cần một cách nhìn khác, nghiêm khắc hơn để suy nghĩ, so sánh với mong mỏi QH sẽ phấn đấu tốt hơn, làm cho QH ngày càng xứng đáng hơn với nhân dân, với đất nước" - đại biểu Đào Tấn Lộc (Phú Yên) đánh giá.
Đại biểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định) biểu dương rất nhiều thành tích và điểm nhấn của nhiệm kỳ song còn thấy buồn vì "cho đến bây giờ rất nhiều ý kiến, kiến nghị cử tri từ những năm tám mấy, chín mươi đến bây giờ người ta vẫn hỏi lại. Điều đó chứng tỏ những bức xúc ấy đến bây giờ vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để”.
Bởi cử tri đã phàn nàn với ông những bức xúc từ cuộc sống rằng "chúng tôi không cần biết chỉ thị gì, nghị định này, nghị quyết kia, chúng tôi chỉ cần biết rằng tình hình phải thay đổi, phải biến đổi đi chứ không thể để như bây giờ, bức xúc từ chuyện giá cả leo thang, phân bón, thuốc trừ sâu giả, an toàn vệ sinh thực phẩm kéo dài từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ khác".
Điều đó khiến không chỉ ông mà nhiều đại biểu QH đều trăn trở vì sau 5 năm gánh trọng trách của một đại biểu dân cử vẫn phải chứng kiến những bức xúc đó của người dân "giậm chân tại chỗ".
Nhận thấy 5 năm qua, "mỗi vị đại biểu QH đều nắm chắc vai trò, chức năng cơ bản của QH đối với cử tri, từ đó đã phát huy và thể hiện khá đầy đủ trách nhiệm của mình một cách có thể" nhưng đại biểu Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh) thẳng thắn chỉ ra: Vẫn còn cơ chế xin - cho từ đó dẫn đến tình trạng một số đại biểu ở địa phương, đặc biệt là địa phương nghèo thường không dám phát biểu, ngại va chạm, một số đại biểu thì thờ ơ, “được chăng hay chớ”, thiếu tự tin, thiếu bản lĩnh, ít đi cơ sở, không thường xuyên gặp gỡ cử tri lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của cử tri.
Với vai trò là đại biểu nhân dân, nhiều đại biểu QH đánh giá đây là hạn chế lớn trong chất lượng đại biểu và hoạt động của QH, nếu không được khắc phục triệt để sẽ đẩy QH, đại biểu QH xa dần với chính những cử tri đã tin tưởng bầu chọn họ làm đại biểu.
Gửi gắm đến những người kế nhiệm
Nhìn thấy những khó khăn, nhưng có những khó khăn, thuận lợi mà QH khoá sau sẽ phải gánh vác như đấu tranh phòng, chống tham nhũng, nợ công, ngân sách quốc gia, bộ máy nhà nước cồng kềnh..., đại biểu Lê Nam (Thanh Hoá) bày tỏ sự chia sẻ với những đại biểu QH khoá tới và kỳ vọng "nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV sẽ tốt hơn, vì đại biểu QH chuyên trách nhiều hơn, chất lượng hoạt động của QH cũng sẽ cao hơn, đúng mong đợi của cử tri".
Cùng với đó, đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang) mong QH khoá XIV sẽ "khuyến khích các đại biểu đi cơ sở, không chỉ để tiếp xúc được với cử tri mà còn tăng chất lượng hoạt động giám sát của QH. đại biểu Nguyễn Văn Tiên còn lưu ý: "đi phải có hiệu quả, không gây phiền hà cho địa phương, chi phí tất cả của QH. Có như vậy thì mới gắn với thực tế, nếu không người ta bảo QH chủ yếu ngồi trong các phòng lạnh, cãi thì sẽ rất khó khăn, không gắn bó với cử tri". Đồng thời đại biểu Nguyễn Văn Tiên cho rằng nên cải tiến hoạt động tiếp xúc cử tri vì hiện nay, các đoàn đại biểu QH tiếp xúc cử tri theo các cách rất khác nhau.
Ngoài ra, theo đại biểu QH, để QH gắn kết, gần dân hơn, bản thân mỗi đại biểu QH phải là một "cầu nối", thường xuyên tiếp xúc cử tri. Đại biểu Nguyễn Quốc Bình (TP Hà Nội) đề nghị cần coi trọng trước hết là năng lực thực hiện nhiệm vụ của các đại biểu, ứng cử viên để khi trở thành đại biểu QH sẽ phát huy tốt, chủ động sáng tạo trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động, hoàn thành tốt nhiệm vụ chức năng của đại biểu QH, nhất là trong hoạt động tiếp xúc, phản ánh kiến nghị của cử tri đến QH.
Cử tri mong lãnh đạo "không quên lời tuyên thệ"
Một hoạt động góp phần làm nên tính "đặc biệt" của nhiệm kỳ QH khoá XIII là việc kiện toàn nhân sự cấp cao của Nhà nước sau Đại hội Đảng lần thứ XII. Tại kỳ họp 11, QH đã xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, bầu, phê chuẩn một số nhân sự cấp cao của Nhà nước với “những người được bầu xứng đáng, có tâm, có tầm, có năng lực, trình độ, khả năng và kinh nghiệm lãnh đạo thực tế” như nhận định của ĐB Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình).
4 chức danh lãnh đạo cấp cao là Chủ tịch nước, Chủ tịch QH, Thủ tướng Chính phủ và Chánh án TANDTC lần đầu tiên đã thực hiện nghi thức tuyên thệ khi nhậm chức trước QH, cử tri và nhân dân cả nước. Lời tuyên thệ “tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, với Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam” của 4 lãnh đạo này được kỳ vọng là lời tuyên thệ chung, sẽ là động lực để bộ máy nhà nước hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, nhân dân phân công.
Với cử tri, điều quan trọng là những người đứng đầu Nhà nước sẽ không bao giờ quên những điều đã tuyên thệ để thực hiện đúng và "những gì họ tuyên thệ sẽ là căn cứ để cử tri giám sát” - đại biểu QH khẳng định.
"Món nợ" chủ quyền biển, đảo
Tại kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ khoá XIII, đại biểu Nguyễn Anh Sơn đã nhấn mạnh hai khoản nợ của QH với cử tri cả nước. Thứ nhất là thái độ và hành động, lời nói của QH với vấn đề bảo vệ chủ quyền biển đảo khi tình hình căng thẳng ở biển Đông hết sức đáng lo. Thứ hai, cử tri nhận xét QH khóa XIII nói rất nhiều, rất mạnh về chống tham nhũng nhưng hiệu quả chưa đạt được bao nhiêu, tham nhũng còn đó và ngày càng có xu hướng phát triển thêm.
Trước khi kết thúc bài phát biểu góp ý vào báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ của QH khoá XIII, đại biểu Trần Đình Long (Đắk Nông) cho rằng: "QH làm rất nhiều việc trong quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần cùng với cả hệ thống chính trị tạo ra một nền kinh tế ổn định về kinh tế vĩ mô, bảo đảm an ninh, quốc phòng. Tuy nhiên, chúng ta còn nợ lớn với đất nước trong giai đoạn 5 năm qua, giai đoạn mà lẽ ra chúng ta thể hiện ý chí và có thể nói rằng 70 năm nay mới có một, đó là chúng ta không ra được nghị quyết về tình hình biển Đông".