Trong khi cá Tầm “xịn” có giá xấp xỉ 1 triệu đồng/kg ( cá tươi, nguyên con) thì cá Tầm nhập lậu ( chủ yếu từ Trung Quốc) được bán rộng rãi ngoài…chợ và các nhà hàng với giá chỉ 180 ngàn/kg. Chênh lệch giá là nguyên nhân chính để cá Tầm nhập lậu dù chất lượng và nguồn gốc xuất xứ không đàm bảo song vẫn ngày một gia tăng, đe dọa thu hẹp thị phần và làm tổn hại uy tín cá Tầm “made in Việt Nam”.
. Cá Tầm cũng có “dăm bảy đường”
 |
| Sản phẩm Cá Tầm của Công ty Cá Tầm VN bán tại các siêu thị |
Nổi tiếng thơm ngon và chứa hai loại chất dinh dưỡng vô cùng quý là EPA và DHA, cá Tầm được người tiêu dùng Việt Nam biết đến chừng 2 năm nay như một loại đặc sản cao cấp.
Ban đầu, các món ăn từ cá Tầm chỉ xuất hiện trong các nhà hàng cao cấp với giá cũng “cao cấp” ( khoảng 1 triệu đồng/kg) nhưng chỉ một thời gian sau, cá Tầm đã xuất hiện nhan nhản tại các nhà hàng từ trung lưu đến bình dân với giá mềm hơn rất nhiều ( khoảng trên 250.000 đồng/kg).
Gần đây, người tiêu dùng còn có thể dễ dàng mua được cá Tầm ở…chợ với giá 180.000 đồng/kg.
Trong vai bà nội trợ đảm đang, chúng tôi có mặt tại một số chợ trung tâm Hà Nội. Những người bán hàng ở đây đang pha chế cá Tầm đông lạnh thành cá philê và mời chào người mua với giá 180.000 đồng/kg. Hỏi nguồn gốc cá, người bán lập lờ : cá nhập khẩu. Mua thử về ăn thì thấy cá bở, tanh, không dai và thơm như quảng cáo.
Đem thắc mắc này trao đổi với ông Lý Sanh- Chủ tịch Hội đầu bếp TP. Hồ Chí Minh, tôi ngỡ ngàng khi được cho biết “ cá Tầm bán ở thị trường Việt Nam cũng có dăm bảy đường”.
Lần theo chỉ dẫn của đầu bếp chuyên nghiệp như ông Lý Sanh mới hay Việt Nam đã nhân giống và nuôi thành công cá Tầm Nga và sản phẩm đã được phân phối trong hệ thống các nhà hàng, khách sạn cao cấp. Còn cá Tầm bán ngoài chợ thì 100% là cá Tầm Trung Quốc.
Ông Phạm Anh Tuấn- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản thừa nhận hiện trên thị trường cá Tầm không rõ xuất xứ chủ yếu là cá Tầm Trung Quốc.
Điều đáng nói là cá Tầm được nhập lậu, bán trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc xuất xứ nên khó có thể nói đảm bảo về an toàn vệ sinh thực phẩm.
Hơn nữa, chất lượng cá Tầm nhập lậu cũng không được đảm bảo. Bà Lê Xuân Trà- giám đốc công ty Cá Tầm Việt Nam cho biết, ai từng ăn cá Tầm Việt Nam sau đó ăn cá Tầm Trung Quốc thì sẽ phân biệt được ngay bởi cá Tầm Việt Nam thịt trắng ngần, thơm và dai còn cá Tầm Trung Quốc thì thịt bở do được nuôi công nghiệp.
Tuy nhiên, một số nhà hàng cũng có thể khiến khách nhầm lẫn khi cho các gia vị tẩm ướp khiến cho cá bở thành dai.
Và “nỗi niềm” cá Tầm “Made in Việt Nam”
Theo thống kê của Tổng cục Thủy sản ( Thuộc Bộ NN&PTNT) thì hiện cá Tầm đã được nhân giống và nuôi thành công ở Việt Nam bởi 3 đơn vị tiên phong là : Viện nghiên cứu thủy sản I, Viện nghiên cứu thủy sản 3 và Công ty cá Tầm Việt Nam.
Trong đó, sản lượng của công ty Cá Tầm Việt Nam chiếm số lượng lớn nhất. Ông Hà Văn Hiền- Chủ tịch HĐQT Công ty cá Tầm Việt Nam cho biết, do được nuôi tại những vùng khí hậu trong lành và nguồn nước sạch, nơi có dòng chảy lớn ( hiện Công ty cá Tầm Việt Nam đang có 03 khu nuôi trồng Cá Tầm và sản xuất trứng cá đen tại Lâm Đồng, Yên Bái, Bình Thuận) nên sản phẩm thịt cá Tầm của công ty có chất lượng sánh ngang với cá Tầm đánh bắt ngoài thiên nhiên.
Năm 2009 sản lượng cá thương phẩm của công ty đạt 300 tấn ( chủ yếu cung cấp cho các nhà hàng, khách sạn lớn trong cả nước). Năm 2010 sản lượng cá Tầm của công ty dự kiến đạt tới 600 tấn và đặc biệt, cũng từ năm nay công ty sẽ bắt đầu khai thác trứng cá đen ( với trị giá xuất khẩu từ 1000 USD- 6000 USD/kg) với sản lượng khoảng 4 tấn trứng cá đen/năm.
 |
| Người tiêu dùng mua cá Tầm tại siêu thị |
Với mong muốn ‘cải thiện bữa ăn của người Việt Nam”, từ tháng 6.2009 công ty Cá Tầm Việt Nam bắt đầu cung cấp sản phẩm cá tầm và cá tầm thương phẩm ra thị trường, phục vụ người tiêu dùng.
10 nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam được công ty Cá Tầm Việt Nam lựa chọn là nhà phân phối và sản phẩm cá Tầm Việt Nam đã xuất hiện tại các siêu thị lớn như Fivimart, Intimex, Coopmart, Hapro, Metro, Big C…Sản phẩm đã được người tiêu dùng đón nhận, song “người trong cuộc” vẫn cứ lo ngay ngáy bởi thị trường tràn lan cá Tầm không rõ nguồn gốc và không đảm bảo về chất lượng. “ Nếu không bị cạnh tranh bởi cá Tầm nhập lậu thì mỗi ngày tại thị trường Hà Nội công ty Cá Tầm Việt Nam có thể tiêu thụ khoảng 5 tấn cá thành phẩm. Nhưng hiện tại chúng tôi đang phải chia sẻ thị phần này với cá nhập lậu”, bà Lê Xuân Trà cho biết.
Điều lo ngại của bà Trà không phải không có lý bởi nếu như còn tồn tại tình trạng cá Tầm nhập lậu “ lập lờ đánh lận con đen” về nguồn gốc, xuất xứ thì không chỉ thị phần cá Tầm “made in Việt Nam” bị ảnh hưởng mà “tiếng xấu” về cá Tầm không đảm bảo chất lượng có thể hủy diệt nghề nuôi cá Tầm vừa mới hình thành ở nước ta.
Đáng nói là khi trao đổi vấn đề này với đại diện Chi cục QLTT Hà Nội cũng như Đội chống hàng giả của Cục hải quan Hà Nội, chúng tôi được biết các cơ quan chức năng còn rất bỡ ngỡ với vấn đề này. Ngay cả việc phân biệt các chủng loại cá Tầm cũng như truy nguyên nguồn gốc xuất xứ sản phẩm cũng là vấn đề xa lạ mặc dù theo quy định của Công ước quốc tế Cites mà Việt Nam là thành viên thì khi nhập khẩu cá Tầm ( giống), đơn vị nhập khẩu phải có giấy phép của Cites nước sở tại và nước nhập khẩu thì hàng mới được thông quan.
“ Chúng tôi mong mỏi các cơ quan chức năng sớm quan tâm vấn đề này và có biện pháp bảo vệ các doanh nghiệp trong nước trước nạn hàng hóa nhập lậu không rõ nguồn gốc, xuất xứ”, ông Hà Văn Hiền kiến nghị. Đồng thời nhấn mạnh thêm rằng nếu như có chính sách thúc đẩy nghề nuôi cá Tầm ở Việt Nam thì tiềm năng của nghề này sẽ rất lớn, thậm chí đứng đầu thế giới.
Thanh Lương
