Rủi ro tiềm ẩn từ các dự án chuyển nước sông Mê Kông

Lưu lượng nước sông Mê Kông ngày càng cạn dần do thượng nguồn khai thác quá mức, ĐBSCL phải gánh chịu hậu quả (Ảnh: Nỗi thẫn thờ mất mùa/ Tuổi trẻ)
Lưu lượng nước sông Mê Kông ngày càng cạn dần do thượng nguồn khai thác quá mức, ĐBSCL phải gánh chịu hậu quả (Ảnh: Nỗi thẫn thờ mất mùa/ Tuổi trẻ)
(PLO) - Bên cạnh hệ thống thủy điện công suất lớn của Trung Quốc ở vùng thượng nguồn, thêm tình trạng hạn hán khốc liệt khi nước mặn xâm nhập sâu vào trong đất tại lưu vực sông Mê Kông đã khiến Việt Nam chịu áp lực rất lớn và nghiêm trọng nhất trong một thế kỷ vừa qua. 

Giải quyết tình trạng chuyển nước và thủy điện của các nước thượng nguồn, trung nguồn dòng sông Mê Kông trong bối cảnh hiện nay và tương lai ra sao? Các vấn đề trên đã được đưa ra bàn thảo tại Hội thảo “Rủi ro tiềm ẩn từ các dự án chuyển nước sông Mê Kông tới Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)” do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) tổ chức hôm qua (20/7) tại Hà Nội.

Thượng lưu khai thác, nước ngày càng cạn

Lưu vực sông Mê Kông có diện tích khoảng 795.000km² với tổng dung lượng nước hàng năm là 475 tỷm³. Tuy nhiên, lượng nước phân bố không đều theo không gian và thời gian. Theo khảo sát, trong số tổng lượng nước hàng năm nói trên, Trung Quốc chiếm 16%, Myanma 2%, Lào 35%, Thái Lan 18% và Việt Nam dù hạ nguồn sông nhưng chỉ chiếm 11%.  Hiện lượng nước sông Mê Kông lấy để dùng cho nông nghiệp, công nghiệp và các loại sử dụng có tiêu hao khác ở lưu vực vào khoảng 60 tỷ m³.

Ông Nguyễn Nhân Quảng, chuyên gia quản lý lưu vực sông cho biết, theo các kế hoạch phát triển kinh tế Thái Lan lần thứ X (2005-2010) và XI (2011-2016), tầm nhìn đến năm 2027 thì vùng Đông Bắc Thái sẽ được định hướng trở thành trung tâm sản xuất, chế biến lương thực, thực phẩm và nhiên liệu sinh học của Thái Lan. 

Vì thế, việc xây dựng mới và cải tạo hệ thống tưới tiêu, dẫn nước, chuyển nước từ dòng Mê Kông là điều sớm muộn. Cùng với đó, Thái Lan là nước hiện có nhiều công trình tưới (6.338 công trình) với diện tích tưới lớn thứ 2 chỉ sau Việt Nam. Hiện Thái Lan dự định có thêm 990 dự án nữa chủ yếu là chuyển và bơm nước từ sông Mê Kông.

Tuy diện tích không lớn nhưng hai nước Campuchia và Lào đang trong giai đoạn mở rộng canh tác, thâm canh để sản xuất gạo và cây công nghiệp. Theo dự kiến sắp tới, Campuchia sẽ xây mới cho 6.000ha cộng thêm 504.245ha hiện tại cho diện tích tưới, còn Lào sẽ mở rộng 238.617ha cùng 166.476ha hiện tại. Chính vì thế, ĐBSCL của Việt Nam đang chịu áp lực rất lớn khi lưu lượng nước ngày càng cạn dần.

Hậu quả khó lường

Qua chuyến đi thực tế tại Thái Lan do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) tổ chức, ông Quảng cho biết, hiện tại, người Thái đang xây dựng dự án chuyển nước tuyến Mê Kông – Nong Han - Lam Pao, dự kiến xây 30 hồ chứa, trữ nước sông Mê Kông chuyển vào để tưới cho các vùng quanh hồ. Giai đoạn 1 của dự án đã hoàn thành và hiện đang chuyển bị đào sâu, mở rộng lòng hồ với diện tích 28,124 triệu Rai (45km2). Khi hồ được tôn cao bằng hệ thống đê bao quanh thì dung tích chứa lên tới 102 triệu m3, lượng nước hàng năm ra vào là 2,8 tỷ m3. 

Trong khi đó, Campuchia cũng không “kém cạnh”. Theo ông Quảng, nước này đang  xây dự án tưới Vaico với tổng chi phí khoảng 200 triệu USD, hạng mục chính là kênh dẫn nước từ dập vào hồ Krapik, dung tích khoảng 100 triệu m3.

Theo nhận xét của  ông Nguyễn Hồng Toàn (chuyên gia Ủy ban sông Mekong Việt Nam), việc chuyển nước sông Mê Kông không phải là mới, các nước đã triển khai từ năm 1960, tuy nhiên đến năm 2014 thì người Thái và người Campuchia cho tổ chức xây dựng quy mô hơn. “Việc xây dựng thủy điện tại thượng nguồn của các nước đã gây không ít khó khăn cho ĐBSCL rồi. Nhưng thủy điện kết hợp cùng chuyển nước sẽ rất nguy hiểm cho nước ta, trong khi chúng ta đang ở vị thế hết sức bất lợi”, ông Toàn nói.

Cho rằng xung đột quyền lợi của các nước khi sử dụng tài nguyên nước trên lưu vực sông Mê Kông là khó tránh khỏi, trong khi việc chuyển nước và thủy điện sẽ làm ảnh hưởng đến vùng hạ lưu, bà Đặng Thị Hà Giang (chuyên gia Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường) phát biểu: “Việc khai thác và sử dụng nước trên dòng sông Mê Kông nếu không tính toán kỹ sẽ dẫn đến hậu quả khó lường cho vùng hạ lưu. Kinh nghiệm rút ra từ các kết quả nghiên cứu tài nguyên nước trên sông Hồng, sông Mã, sông Cả,… cho thấy dòng sông chảy về mùa kiệt là nguyên nhân gây tác động đến hạn hán, xâm nhập mặn ở hạ du và gây rủi ro tiềm ẩn thiệt hại môi trường. Lợi ích thu được ở thượng lưu, hạ lưu phải chi trả”. 

Đọc thêm

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia, ngày 22/11, tại Kuala Lumpur, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai (UMNO) Dato’ Seri Dr. Ahmad Zahid Hamidi và các lãnh đạo cấp cao trong Liên minh cầm quyền tại Malaysia.

Ông Hà Sỹ Đồng được giao Quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị

Ông Hà Sỹ Đồng được giao Quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị
(PLVN) - Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 1458/QĐ-TTg ngày 22/11/2024 về việc giao ông Hà Sỹ Đồng - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị, giữ chức vụ Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, nhiệm kỳ 2021-2026.

Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho hai phi công

Đại tá Nguyễn Văn Sơn (ở giữa) - Trung đoàn trưởng, bay buồng trước (Trung đoàn không quân 940) được lực lượng chức năng hỗ trợ đưa ra ngoài. Ảnh: Trung đoàn 940.
(PLVN) - Theo thông tin từ Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam), Chủ tịch nước có Quyết định số 1267/QĐ-CTN ngày 21/11/2024 về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 940 và Thượng tá Nguyễn Hồng Quân, Chủ nhiệm bay Trung đoàn 940 (Trường Sĩ quan Không quân, Quân chủng Phòng không - Không quân, Bộ Quốc phòng).

Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh

Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh
(PLVN) - Sáng 22/11, tại Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh”.

Tăng cường hơn nữa quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và Cộng hòa Dominicana

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Cộng hòa Dominicana Luis Abinader Corona. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) -  Trong chương trình thăm chính thức nước Cộng hòa Dominicana theo lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Dominicana Luis Abinader Corona, sáng 20/11 (giờ địa phương), tại Cung Quốc gia ở Thủ đô Santo Domingo, sau nghi lễ đón trang trọng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng thống Luis Abinader Corona cùng Đoàn đại biểu cấp cao hai nước đã có cuộc hội đàm.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 2: Phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ - 'khó nhiều bề'

Ban Chấp hành Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội nhiệm kỳ 2020 - 2025 có 9 thành viên. (Ảnh: Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội)
(PLVN) - Phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ rất quan trọng vì đây là lực lượng góp phần đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với xã hội qua các tác phẩm nghệ thuật. Thế nhưng, thực tiễn công tác phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ Thủ đô hiện nay và bản thân nhận thức, nỗ lực của lực lượng văn nghệ sĩ Thủ đô để đứng vào hàng ngũ của Đảng đôi khi vẫn là “hai đường thẳng song song”.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia
Ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia
Trưa 21/11 (theo giờ địa phương), tại Phủ Thủ tướng, Trung tâm hành chính Putrajaya, Malaysia, Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân sang thăm chính thức Malaysia, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân từ ngày 21-23/11, được tổ chức trọng thể theo nghi thức cao nhất dành cho Nguyên thủ quốc gia thăm chính thức.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 1: Tự hào là người chiến sĩ trên 'mặt trận văn hóa'

Hà Nội có 97 tác phẩm xuất sắc được trao giải trong Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ 4 năm 2024. (Ảnh: CTV)
(PLVN) -  Ngày 24/11/1946, tại Nhà hát Lớn TP Hà Nội, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất đã diễn ra. Trong diễn văn khai mạc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”. Lá thư Người gửi giới họa sĩ và văn nghệ sĩ năm 1951 đến nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự: “Văn hóa, nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”.

Kiến tạo trong kỷ nguyên mới phải đột phá đi thẳng vào hiện đại

Quang cảnh Hội thảo. (Ảnh trong bài: V.Anh)
(PLVN) - Yêu cầu bao trùm trong kiến tạo kỷ nguyên mới là phải tiến hành đồng thời, thắng lợi quá trình “đột phá kép”. Một mặt, phải đột phá đi thẳng vào hiện đại, vào những lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ số mà Việt Nam có lợi thế. Mặt khác, phải đột phá trong việc giải quyết triệt để những “điểm nghẽn”, những khó khăn đang kìm hãm, cản trở sự phát triển của đất nước.

Khẳng định vị thế quốc tế của Việt Nam trong giải quyết thách thức toàn cầu

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên thảo luận phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) - Ngày 19/11 (theo giờ địa phương), tại Rio de Janeiro, Brazil, Hội nghị Thượng đỉnh G20 năm 2024 tiếp tục diễn ra với Phiên thảo luận về phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng dưới sự chủ trì của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, Chủ tịch G20 năm nay. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự và có bài phát biểu tại Phiên thảo luận.

Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Bàn làm chứ không bàn lùi

Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) -  Chiều 20/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành thảo luận chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tán thành với chủ trương đầu tư dự án với tinh thần bàn làm chứ không bàn lùi.