Rối loạn tiêu hóa là hội chứng gây ra do sự co thắt không đều các cơ vòng trong hệ thống tiêu hóa dẫn tới đau bụng, thay đổi đại tiện. Về bản chất, bệnh rối loạn tiêu hóa là tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh vật dẫn tới loạn khuẩn ở đường ruột.
Theo Bác sĩ CKI. Nguyễn Duy Khắc – Trưởng Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Bãi Cháy, nguyên nhân dẫn đến bệnh lý rối loạn tiêu hóa mùa hè là do thời tiết nóng nực, nhiệt độ nóng ẩm tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus sinh sôi, nảy nở, thức ăn dễ bị ôi thiu, hỏng, nấm mốc… Việc thức ăn để lâu ngày, không được bảo quản tốt, được hâm đi hâm lại nhiều lần hoặc ăn thức ăn đường phố không đảm bảo vệ sinh dễ dẫn đến nhiễm các vi khuẩn đường tiêu hóa có trong thức ăn, nước đá.
Khi ăn phải những thức ăn nhiễm khuẩn, hệ tiêu hóa của người bệnh bị tấn công gây nên các bệnh lý rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu, nôn ói, tiêu chảy hoặc táo bón, ngộ độc thức ăn… Trong đó, tiêu chảy do nhiễm khuẩn e.coli, lỵ trực khuẩn (Shigella) hoặc lỵ amip thường gặp với các triệu chứng điển hình như đau quặn bụng, tiêu chảy cấp, thậm chí nhiều trường hợp bị sốt, nôn, mất nước, điện giải, phân có máu… Nếu các triệu chứng biểu hiện rầm rộ hoặc kéo dài 10 ngày thì sẽ gây ra một số biến chứng nguy hiểm như trụy mạch, hội chứng tan máu suy thận cấp tăng ure huyết, làm tăng nguy cơ tử vong ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Bên cạnh đó, việc uống rượu bia nhiều sẽ làm mất một lượng lớn men tiêu hóa, mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, gây tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đế hội chứng ruột kích thích. Người bệnh thường gặp các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đau bụng, chướng bụng, đầy bụng, đi ngoài phân lỏng…
Tuy nhiên, rối loạn tiêu hóa không phải bệnh nghiêm trọng nhưng ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của bệnh nhân. Nhưng nếu phát hiện và điều trị chậm trễ, người bệnh sẽ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như trụy tim mạch, suy thận, rối loạn điện giải, viêm đại tràng, viêm ruột, ung thư đại trực tràng, hội chứng ruột kích thích…
Thực tế, một số triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như đau bụng, sốt, tiêu chảy rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm ruột thừa, nhiễm COVID-19, ung thư dạ dày, đại tràng…Vì vậy, bác sĩ Bệnh viện Bãi cháy khuyến cáo bệnh nhân không nên chủ quan tự điều trị tại nhà, cần đến cơ sở y tế gần nhất, nếu nặng phải đến cơ sở y tế có chuyên khoa tiêu hóa để khám tầm soát các bệnh lý khác, đồng thời sử dụng thuốc theo tư vấn, chỉ định của bác sĩ để điều trị dứt điểm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, tránh các biến chứng và bệnh lý ngoại khoa nguy hiểm khác ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng.
Bác sĩ CKI. Nguyễn Duy Khắc cho biết, các tác nhân rối loạn tiêu hóa (đặc biệt thời điểm hè) có thể phòng ngừa được. người dân nên thực hiện việc ăn chín, uống sôi, không nên ăn thức ăn đã ôi thiu, để lâu ngày trong tủ lạnh. Sử dụng các loại thực phẩm sạch có nguồn gốc rõ ràng, chế biến thực phẩm đúng cách và đảm bảo vệ sinh. Hạn chế ăn thức ăn đường phố, gỏi sống, đồ uống có cồn...
Chú ý, bảo quản thực phẩm đồ ăn trong tủ lạnh cần được đậy kín, bọc cẩn thận. Sau khi đưa ra ngoài tủ lạnh cần đun nóng để tiêu diệt vi sinh có trong thực phẩm, đảm bảo an toàn cho hệ tiêu hóa.
Giữ vệ sinh thân thể và môi trường sống sạch sẽ. Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với thực phẩm, môi trường bẩn...
Đối với người thường xuyên táo bón cần bổ sung nhiều chất xơ, các loại rau củ quả tươi và rau xanh như: chuối, dứa, khoai lang, rau cải xoăn, mồng tơi,… ăn sữa chua và uống nhiều nước để hỗ trợ quá trình đào thải của cơ thể.
Đối với những người mắc chứng rối loạn tiêu hóa nên tránh ăn nhiều các loại chất kích thích (hành, tỏi, ớt, hồ tiêu, mù tạt…), không nên uống rượu, bia, nước giải khát có gas. Sữa rất tốt cho sức khỏe nhưng nếu đang bị rối loạn tiêu hóa nên hạn chế dùng hoặc kiêng hẳn cho đến khi tiêu hóa bình thường. Hạn chế đến mức tối đa sử dụng những món ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ.
Bổ sung các vitamin và khoáng chất, nâng cao sức đề kháng chống các tác nhân sinh vật gây nên chứng rối loạn tiêu hóa.
Thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao để giúp khí huyết lưu thông, hệ tiêu hóa nhu động tốt.
