Theo Reuters, chuyến thăm của ông Duterte tới Nhật Bản diễn ra trong lúc ngày càng có những lo lắng về các mục tiêu trong chính sách đối ngoại của ông sau khi ông liên tục có những phát biểu công kích đồng minh Mỹ và tỏ ý ngả về Trung Quốc. Hồi tuần trước, Tổng thống Philippines tuyên bố chia tay với Mỹ nhưng sau đó lại khăng khăng cho biết không cắt đứt quan hệ với Washington và rằng ông chỉ đơn giản là đang theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập hơn.
Những bình luận của ông Duterte được cho là đã khiến Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe “đau đầu” trong lúc ông Abe đang tích cực thắt chặt quan hệ với Washington, đồng thời xây dựng mối quan hệ an ninh gần gũi hơn với Manila và các nước Đông Nam Á khác. Tại cuộc hội đàm với ông Abe diễn ra chiều qua, các nguồn tin trong Chính phủ Nhật cho biết ông Abe kêu gọi ông Duterte cải thiện quan hệ Mỹ - Philippines vốn đã trở nên căng thẳng sau những phát biểu của ông.
Ông Duterte cũng đã tìm cách trấn an Nhật về hành động của mình. “Các vị biết tôi đã tới thăm Trung Quốc. Và tôi muốn trấn an các bạn rằng tất cả những việc diễn ra ở đó đều là kinh tế. Chúng tôi không nói về vũ khí, chúng tôi tránh nói về những đồng minh” – ông Duterte nói với các doanh nhân Nhật.
Bên cạnh đó, theo tờ Inquirer, ông Duterte cũng khẳng định ông chỉ tìm kiếm hòa bình và quan hệ hữu hảo với các nước. Ông cũng khẳng định sẽ duy trì quan hệ với Nhật. “Tôi muốn nói rằng chúng tôi sẽ không từ bỏ quan hệ đối tác và an ninh với Nhật vì giữa 2 nước có chung quan điểm cho rằng những xung đột và các vấn đề của Philippines với các nước khác phải được giải quyết một cách hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế” – ông nói. Ông cũng nói thêm rằng Philippines sẽ đóng vai trò tích cực trong việc đảm bảo an ninh hàng hải và tránh bạo lực. Tổng thống Philippines cũng tuyên bố nước này đang tìm cách cải thiện môi trường kinh doanh, đồng thời kêu gọi các công ty của Nhật tăng cường đầu tư vào nước này.
Dù vậy nhưng ông Duterte vẫn tiếp tục có những phát biểu mạnh mẽ nhằm vào Washington. Trong đó, ông một lần nữa đe dọa sẽ sửa đổi hoặc hủy bỏ các thỏa thuận quốc phòng của Manila với Mỹ, và nói rằng Philippines không phải là “con chó bị xích”.
“Tôi tuyên bố sẽ theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập. Tôi muốn, có thể là trong 2 năm nữa, đất nước của chúng tôi sẽ không có sự hiện diện của binh lính nước ngoài. Tôi muốn họ rời khỏi nước tôi. Và nếu tôi phải sửa đổi hay hủy bỏ các thỏa thuận, điều hành thì cuộc tập trận vừa qua sẽ là cuộc tập trận cuối cùng giữa quân đội Mỹ và Philippines” – ông nói.
Và, trong một diễn biến đang dần trở nên quen thuộc, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay, ngay trong ngày 26/10 cũng đã tìm cách xoa dịu những quan ngại do những phát biểu của ngài Tổng thống đưa đến. Tại một cuộc họp báo ở Manila hôm qua, ông Yasay tuyên bố Manila sẽ tôn trọng các nghĩa vụ hiệp ước chừng nào hiệp ước này còn phù hợp với lợi ích chung của 2 nước. Ngoại trưởng Philippines cũng khẳng định hiện không có lý do để chấm dứt thỏa thuận với Mỹ.
