Ồn ào học phí trường quốc tế, tư thục mùa Covid-19: Giáo dục không phải món hàng gây tổn thương

Tiền có thể mua được nhiều thứ cho con, nếu biết cách

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, học sinh được nghỉ học kéo dài khiến nhiều trường tư thục gặp nhiều khó khăn. Vì không có nguồn thu học phí nhưng các trường vẫn phải trả chi phí thuê mặt bằng, lương giáo viên, kinh phí duy trì hoạt động của trường… 

Được biết, từ đầu tháng 4 đến nay, hàng loạt trường ngoài công lập như Trường dân lập quốc tế Việt Úc (VAS), Trường quốc tế Úc (AIS Saigon), Trường Song ngữ EMASI, Trường quốc tế Sao Việt, Trường quốc tế Việt Nam - Phần Lan, Trường quốc tế Mỹ (TAS)… đều bị phụ huynh phản đối liên quan đến thu học phí mùa dịch. Một số trường còn bị phụ huynh kéo đến cổng trường cầm tờ rơi, băng rôn phản đối, yêu cầu được gặp lãnh đạo để đối thoại…

Theo một người phụ trách trường quốc tế khá danh tiếng tại TP HCM, nhiều phụ huynh người nước ngoài cũng có những bức xúc, yêu cầu nhưng họ âm thầm làm việc với nhà trường và đề nghị bảo mật thông tin về quan hệ giữa phụ huynh với nhà trường (kể cả với con cái). Phụ huynh người nước ngoài ngại mối quan hệ nào đó giữa trường và phụ huynh ảnh hưởng đến môi trường học của con, tạo hình ảnh tiêu cực trước con...

Theo anh Chương Đặng (chuyên gia trong lĩnh vực du học) bày tỏ: “Không phải người trong cuộc nên chúng ta không biết được những bức xúc riêng của mỗi người. Nhưng về mặt lý thuyết, khi biết có hai phương pháp “đấu tranh” của phụ huynh thì bạn sẽ chọn phương pháp cùng rủ nhau kéo đến trường theo lời “kêu gọi” của ai đó hay sẽ tự mình giải quyết riêng và yêu cầu bảo mật thông tin?

Nhà trường hay bất kỳ cộng đồng, tập thể nào cũng cần có những quy định kỷ luật. Vấn đề là làm sao cho những quy định này văn minh, hợp lý và biến nó thành nhu cầu, thói quen của các thành viên một cách khoa học và nhân văn. Tôi nghĩ nếu phụ huynh đã không thể ngồi lại nói chuyện với nhà trường đến mức phải giăng bảng biểu tình vì chuyện học phí thì tốt nhất là họ nên rút học bạ, chọn một nơi khác cho con theo học.

Bởi sự học của trẻ dựa trên cái thế kiềng ba chân: Nhà trường, học sinh và phụ huynh. Mối quan hệ này luôn luôn có sự xung khắc và có sự hòa giải trong một biên độ của lễ nghĩa. Học sinh học cái chữ ở trường để thành tài và học cách đối xử từ cha mẹ và thầy cô của mình để thành người…

Anh Chương Đặng cho hay, hồi xưa tôi đi làm gia sư cho một gia đình tiểu thương, mỗi tháng trả tiền lương cho tôi bà mẹ đều cẩn thận để vào bao thơ và trao nó cho tôi khi không có mặt của cậu con trai. Bà dạy con tiễn chân thầy, nhưng đến ngày trả lương, bà sẽ đứng ở chân cầu thang và nói với lên: “Hôm nay mẹ sẽ tiễn thầy giúp con!”.

Nhà họ có nhiều người giúp việc, nhưng đứa bé có nhiệm vụ xuống bưng nước lên mời thầy. Thằng bé không có lợi thế về ngoại hình, mặc dù cả cha và mẹ nó đều rất đẹp. Nhưng bà mẹ đã rất nghiêm cẩn “đặt” vào nó một tác phong lịch duyệt, sự lễ phép hiểu biết; cực kì dễ chịu khi ở gần.

Lương gia sư của tôi luôn cao hơn đồng nghiệp. Tôi không chọn học sinh nhưng rất kén phụ huynh. Người mẹ của cậu học trò ấy đã cho tôi hiểu tiền có thể mua được nhiều thứ cho con, nếu người ta biết “cách mua”…

Khi “việc học” được định giá như món hàng

Tiến sĩ Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Hiệu trưởng Trường Đại học FPT nêu quan điểm: Trước hết phải nói rằng, dịch bệnh là lý do bất khả kháng không chỉ với lĩnh vực giáo dục mà ở hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề nào cũng bị ảnh hưởng.

Đối với ngành Giáo dục, việc chuyển từ học trực tiếp sang học trực tuyến cũng là giải pháp bắt buộc, không thể làm khác của cả khu vực trường công và trường tư. Trong bối cảnh có những thay đổi đột ngột như vậy mà cách hành xử thiếu đi sự tinh tế, khéo léo sẽ rất dễ phát sinh những mâu thuẫn.

TS Lê Trường Tùng cho rằng, khi mọi vấn đề còn chưa rõ ràng việc định ra mức học phí và thu học phí ngay là hơi sớm. Nhà trường hoàn toàn có thể chờ đợi tới khi năm học kết thúc, lúc đó có thể tính toán và đưa ra mức học phí phù hợp. Quan trọng nhất là giữa hai bên phải chấp nhận cùng chia sẻ rủi ro, mỗi bên chịu thiệt một ít thì mới có thể tìm được tiếng nói chung.

Tuy nhiên, với không ít trường quốc tế, cái khó nằm ở đội ngũ giáo viên, thậm chí cả hiệu trưởng, chỉ làm việc theo đúng thời gian hợp đồng đã ký. Khi hết thời hạn, thường vào giữa tháng 6, họ sẽ về nước hoặc đến một quốc gia khác theo lịch làm việc tiếp. 

Trong một thư ngỏ của một trường quốc tế ở Hà Nội gửi phụ huynh, nhà trường cho biết: Trong thời gian học sinh nghỉ học tránh dịch, toàn bộ giáo viên và nhân viên của nhà trường vẫn làm việc bình thường, mọi chi phí lương và chi phí vận hành nhà trường đều phải chi trả. Đặc biệt là đội ngũ giáo viên chủ nhiệm thường xuyên liên lạc, phối hợp với phụ huynh để hỗ trợ việc con học tập ở nhà; nhiều giáo viên tiểu học tổ chức dạy học vào các buổi tối và ngày cuối tuần để phù hợp với lịch làm việc của phụ huynh.

Các hoạt động ngoại khoá, sự kiện là phần bổ trợ cho chương trình học nên khi học sinh đi học trở lại, Nhà trường sẽ tiếp tục tổ chức với sự điều chỉnh về thời gian và quy mô để phù hợp với công tác đảm bảo an toàn cho học sinh. Ngoài ra, do năm học này kéo dài 12 tháng (bình thường là 10 tháng), nhà trường cũng phát sinh rất nhiều chi phí liên quan đến cơ sở vật chất cũng như trang bị đồ dùng nhằm đảm bảo an toàn khi học sinh đi học trở lại như thiết bị y tế, máy sấy tay khô… 

Và điều đáng nói, trong những ồn ào về học phí đang chia rẽ sâu sắc trường học và phụ huynh hiện nay, học sinh sẽ ra sao khi chứng kiến những câu chuyện không đáng có sau mùa giãn cách này? Khi mà phụ huynh và nhà trường đều có đánh giá riêng của mình về học phí rằng thế nào là đúng và đủ.

Chuyện học lúc này như một món hàng đang được định giá khác nhau dẫn tới tranh chấp: Người bán có lý khi nói đã bỏ nhiều công sức thi công, chế tác; người mua cũng không sai khi đánh giá chất lượng sản phẩm không thể như học trên lớp. Giáo dục không phải là một món hàng gây tổn thương, mà hơn hết cần những ứng xử khéo léo, chân thành và sẻ chia trong giai đoạn khó khăn này. 

Mặt khác, nhiều ý kiến cũng cho rằng, phụ huynh khi đã lựa chọn môi trường học cho con mình thì đồng nghĩa với việc không còn tư duy được hỗ trợ như học trường công nữa. Hoàn toàn phải chấp nhận “sân chơi” mình đã lựa chọn với những thỏa thuận phù hợp. Cùng với đó, khi phát sinh mâu thuẫn, cần lắm những ứng xử tinh tế, văn minh - không đi chệch biên độ lễ nghĩa để người thầy đứng trên bục giảng luôn là hình ảnh cao đẹp trong mắt học trò.