Những cái tết thương nhớ trong cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Những cái tết thương nhớ trong cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp
(PLO) - Là một trong những đạo diễn tài năng nhất của Hãng phim tài liệu Trung ương, NSND ( Nghệ sỹ nhân dân) Đào Trọng Khánh có vinh dự là người được làm nhiều phim tài liệu về các đồng chí  lãnh đạo Đảng, Nhà nước và những nhân vật nổi tiếng. Ông có gần 30 năm ghi lại những hình ảnh đắt giá về cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp. 
Và có những câu chuyện giản dị, sâu lắng đi theo cuộc đời Đại tướng huyền thoại về những cái Tết đi cùng với lịch sử đất nước. Dường như tới một lúc nào đó, Đại tướng thấy cần được kể lại. NSND Đào Trọng Khánh có may mắn được Người gửi gắm những kỷ niệm đẹp đẽ đong đầy trong ký ức, vẹn nguyên như bắt đầu một hành trình… 
“Xuân đầu tiên ăn tết với Bác Hồ- tôi 30 tuổi”
Tôi cùng ông thường đi dạo trong vườn, trên con đường nhỏ, qua hàng cây mộc già nua, lốm đốm những chùm hoa trắng. Mùa xuân đang đi qua thật lặng lẽ tưởng như đang khẽ chạm vào mùi hương để tưởng nhớ...
Một lần tôi nghe ông nói: “Nhiều kỷ niệm sâu sắc trong đời tôi thường vào mùa xuân”... Mùa xuân năm Tân Tỵ (1941), tôi được ăn Tết lần đầu tiên với Bác Hồ ở biên giới. Năm 1940 Canh Thìn, tháng Chạp thiếu chỉ có 29 ngày. Hai mươi chín Tết được coi là ba mươi. Mọi công việc đều gấp rút, vội vã.
Trước Tết, Bác còn mở lớp chính trị ở Nậm Quang trên đất Quảng Đông (Trung Quốc) cho một số thanh niên cách mạng. Lên lớp thường xuyên có các anh Phùng Chí Kiên, Phạm Văn Đồng và tôi. Hôm chia tay lớp học đúng vào ngày 19 tháng Chạp ta. Bác cho số anh em về nước ăn Tết, ai có cơ sở nào về cơ sở ấy. Theo phong tục ở địa phương, mấy anh em chúng tôi chia nhau đi ăn Tết khắp nơi nhà trong bản. Nhân dân từ lâu sẵn có cảm tình với Cách mạng Việt Nam, đón tiếp mọi người thật ân cần, niềm nở. Tôi được cùng Bác đi thăm các gia đình chúc Tết.
Bác mặc bộ quần áo người Nùng, màu chàm, đầu vấn khăn, bước đi nhanh nhẹn. Đến mỗi nhà Bác đều tặng một tờ giấy hồng đều viết chữ Trung Quốc bằng mực tàu: Chúc mừng năm mới! Tuy chỉ vào mỗi nhà trong chốc lát, nhưng nhà nào cũng lưu luyến, già trẻ trong nhà đều muốn giữ Bác ở lại...”.
Ông bâng khuâng như nhớ lại bản làng biên giới xa xôi mùa xuân năm ấy, phảng phất trong hương khói, trong sương mờ. “Năm ấy, Tết có mưa xuân, trên đường mòn, có những cây đào nở hoa, gợi nỗi nhớ thương. Năm ấy tôi 30 tuổi...”.
Ông kể: Ở Cao Bằng, mùa này có hoa bioóc cà, thơm ngào ngạt. Cuối năm 1944, Đội Tuyên truyền Giải phóng quân từ biên giới về, bấy giờ đã gần Tết, nhân dân đón tiếp rất nồng nhiệt, dọn bàn ghế cạnh đường, bày cỗ, đợi bộ đội về để khao quân. Trong ba ngày Tết, nhiều anh chị em thanh niên, nhiều cụ phụ lão bỏ nhà đi ăn Tết với bộ đội. Chẳng bao lâu, phong trào kháng Nhật cứu nước dâng lên cuồn cuộn. Rồi Đại hội Tân Trào. Rồi Nhật đầu hàng - Cách mạng Tháng Tám bùng nổ. Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà ra đời...
Mấy năm sau, nhân làm tư liệu phim về những năm đầu Cách mạng, tôi lại nghe ông kể tiếp: Giữa tháng Giêng 1946; tôi được Chính phủ phái vô Nam công tác một chuyến ngắn ngày, giữa lúc cuộc kháng chiến Nam Bộ và Nam Trung Bộ đang diễn ra ác liệt. Tôi rời Hà Nội ngày 18 tháng Giêng, qua Nghệ An, qua Đèo Ngang, vào Huế, vào Quảng Ngãi, Bình Định, Quy Nhơn, tới Khánh Hoà.
Lúc này giặc Pháp đang tấn công Nha Trang, máy bay địch thả bom và bắn liên thanh xuống thành phố. Tinh thần chiến đấu của bộ đội và nhân dân rất quyết liệt. Chúng tôi rẽ lên Tây Nguyên, qua đèo Mang Giang, đến Plây Cu, bộ đội đã chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, đóng quân dã chiến ngoài thị xã.
Ở Công Tum, đồng bào các dân tộc hồ hởi kéo đến gặp đại biểu chính phủ ở Toà sứ cũ. Mọi người đều nói đến Bok Hồ và tin tưởng vào Cách mạng. Sáng hôm sau chúng tôi quay ra sớm theo đường An Khê.
Tối 30 Tết, xe đến chân đèo Hải Vân. Xe lên đèo, trời bắt đầu mưa, xung quanh tôi là một biển sương mù, một bên đường là vực sâu, một bên là vách đá dựng đứng, gió qua đèo hun hút. Xe trôi xuống dốc như vào nơi vô tận.
Tôi nhìn ra màn đêm thăm thẳm dưới chân đèo, vẫn lập loè ẩn hiện một ánh đèn, không biết có nhà dân nào còn đang thức đợi giao thừa... Thế rồi trải qua tám cái Tết kháng chiến ở trong rừng, cho đến mùa xuân 1954, bước vào chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ.
Tết 1954- hoa ban nở trắng trên sườn núi
Bẵng đi mấy năm, tôi không được gặp ông để làm tư liệu. Tôi vẫn bâng khuâng nhớ là chưa hỏi ông về cái Tết Giáp Ngọ năm 1954 ở Điện Biên. Cho đến khi được làm bộ phim về ông, tôi mới nghe ông kể: Đấy là cái Tết nhiều kỷ niệm nhất trong cuộc đời của tôi khi tôi lựa chọn quyết định “đánh chắc, thắng chắc” thay cho “đánh nhanh, thắng nhanh” trong chiến dịch Điện Biên. Suốt đêm 29 Tết, tôi vẫn còn đang tiếp tục theo dõi việc kéo pháo ra. Các đơn vị kéo pháo phải báo cáo lên từng giờ. Gần sáng, các đơn vị kéo pháo báo cáo hoàn thành nhiệm vụ.
Sáng mồng một Tết, sương lạnh vẫn còn bao phủ khắp núi rừng. Một cảm giác thanh thản tràn ngập trong lòng. Tôi tin rằng trận đánh năm nay nhất định thắng. Tôi đi sang cơ quan tác chiến chúc Tết anh em: “Chúc các đồng chí năm mới mạnh khoẻ, giành nhiều thắnglợi!”. Nhìn ra ngoài trời, hoa ban đã nở trắng trên sườn núi...”.
NSND Đào Trọng Khánh nhớ những khoảnh khắc lãng mạn, da diết của Người tận nơi sâu thẳm trái tim
 NSND Đào Trọng Khánh nhớ những khoảnh khắc
lãng mạn, da diết của Người tận nơi sâu thẳm trái tim
Và mùa xuân kì diệu nhất trong một thế kỷ
Mùa xuân Ất Mão 1975, mùa xuân kỳ diệu nhất trong một thế kỷ, một đời người, mùa xuân toàn thắng của dân tộc. Ông nói những lời này vào năm 2001, khi ông đã 90 tuổi và đã qua 25 cái Tết sau ngày đất nước thống nhất. Trước mắt tôi là một cụ già bé nhỏ, mang quân hàm Đại tướng, người đã cầm quân đánh tan hai đế quốc lớn Pháp và Mỹ trong cuộc chiến tranh nhân dân vĩ đại, kéo dài hơn 30 năm.
Ông kể rằng: “Mùa xuân đến khi Tổng hành dinh đang chỉ đạo chiến dịch Tây Nguyên, đòn tấn công đầu tiên trong kế hoạch chiến lược cơ bản đã được Bộ Chính trị và Quân uỷ Trung ương duyệt theo quyết định. Anh Văn Tiến Dũng cùng các anh Đinh Đức Thiện, Lê Ngọc Hiền và một số cán bộ, tổ chức thành một bộ phận đại diện Quận uỷ  Trung ương và Bộ Tư lệnh ở chiến trường miền Nam, mang bí danh Đoàn A75.
Quyết định được giữ tuyệt đối bí mật. Theo quy ước, anh Dũng lấy bí danh là Tuấn, tôi bí danh là Chiến. Đoàn A75 lên đường vào ngày mồng 5 tháng Hai, đúng vào lúc nhân dân đang tưng bừng chuẩn bị đón xuân Ất Mão. Anh em hẹn nhau đánh địch trước rồi ăn Tết sau, nhất định phải thắng. Đón xuân trong Tổng hành dinh, từng giờ chúng tôi theo dõi hành trình của Đoàn A75, biết toàn đoàn hành quân bí mật, an toàn, đón giao thừa ở Ia Đrăng, đến Tây Nguyên vào đầu năm mới âm lịch.
6 giờ 30 phút sáng ngày 10.3, dưới sự yểm trợ của pháo binh chiến dịch, các chiến sĩ Sư đoàn 316 tiến đánh Buôn Ma Thuột. Chiến dịch Tây Nguyên mở đầu thắng lợi giòn giã. Buôn Ma Thuột đã được giải phóng. Mùa xuân dồn dập tin thắng trận kéo dài suốt cho đến 10 giờ sáng ngày 30 tháng Tư, Tổng hành dinh nhận điện: Xe tăng đang tiến vào Sài Gòn. 11 giờ 30 phút, có điện của anh Lê Trọng Tấn báo cáo: Cờ đã cắm trên dinh Độc Lập!
Xúc động đến trào nước mắt. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. Lẫn vào tiếng loa phóng thanh, tiếng reo hò, hoan hô chiến thắng vang dậy khắp phố phường. Ban đêm, một mình tôi trong phòng làm việc, niềm vui lắng xuống, nước mắt lại trào ra. Tôi nhớ đến mùa xuân năm nào còn ở biên giới ăn cái Tết đầu tiên với Bác Hồ, khi ấy tôi mới 30 tuổi - Cho đến hôm nay...”.
Cho tới bây giờ, tận nơi sâu thẳm của trái tim, NSND Đào Trọng Khánh vẫn nhớ tới một ngọn đèn đêm ba mươi Tết năm 1946, dưới chân đèo Hải Vân trong câu chuyện kể của Đại tướng “Xung quanh tôi là một biển sương mù... Tôi nhìn ra màn đêm thăm thẳm dưới chân đèo, vẫn lập loè ẩn hiện một ánh đèn, không biết có nhà dân nào còn đang thức đợi giao thừa”... 
Mùa hoa riềng dại vàng rực bên trời
Những ngày tiễn đưa Đại tướng về nơi an nghỉ đời đời, hình ảnh sinh động, cương nghị nhân ái của Đại tướng hiện lên trước hàng triệu cặp mắt nhân dân cả nước, càng thương nhớ, tự hào về một người anh hùng dân tộc có tên anh Văn - Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua những thước phim chân thực, giản dị: “ Một thế kỷ- một đời người” do NSND Đào Trọng Khánh làm đạo diễn được phát đi, phát lại nhiều lần trên các kênh truyền hình. Đây được coi là bộ phim thành công nhất, ghi lại chân thực nhất về cuộc đời của vị đại tướng huyền thoại.
NSND Đào Trong Khánh kể: Tháng 5 năm 1983, tôi đi quay phim ở Điện Biên Phủ chuẩn bị làm phim tư liệu kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ. Đang quay, tôi chợt thấy một chiếc trực thăng hạ cánh xuống sân bay Mường Thanh. Từ trên máy bay, anh Văn bước xuống, việc đầu tiên là đưa mắt nhìn khắp lòng chảo Điện Biên. Khi đó, khắp lòng chảo Điện Biên vàng rực một sắc hoa riềng dại - loài cây có rất nhiều ở Điện Biên Phủ. Xúc động nghẹn ngào, Đại tướng nói: Năm 1954, khi đánh Điện Biên Phủ cũng là mùa hoa riềng dại nở vàng. Chiến sĩ ta đào công sự giữa bạt ngàn riềng dại, chiến đấu oanh liệt, hy sinh bên những vạt rừng riềng dại”- ông Khánh tâm sự. Từ câu nói của Đại tướng, sau này ông Khánh tìm lại những đoạn phim tư liệu về Điện Biên Phủ và đã tìm được những thước phim lột tả được sự kiêu hùng và lãng mạn của người lính Điện Biên. Những thước phim ghi lại chân thực cảnh chiến sĩ ta xung phong qua những vạt rừng hoa riềng dại nhả đạn vào quân thù. Có người lính ngã xuống bên những vạt hoa riềng dại ngút ngát tới tận chân trời. 

Đọc thêm

Thủ tướng: Hà Nội, Đồng bằng sông Hồng cần đột phá tăng trưởng 2 con số và cấp bách xử lý ô nhiễm

Thủ tướng: Hà Nội, Đồng bằng sông Hồng cần đột phá tăng trưởng 2 con số và cấp bách xử lý ô nhiễm
Sáng 14/1, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị lần thứ 5 Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng và công bố Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Chủ tịch nước Lương Cường thăm, chúc tết các lực lượng vũ trang tại Phú Quốc

Chủ tịch nước Lương Cường thăm, chúc tết các lực lượng vũ trang tại Phú Quốc
Trong không khí cả nước chuẩn bị đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ, chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2025), sáng 14/1, Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn công tác Trung ương đã tới thăm và chúc Tết các đơn vị lực lượng vũ trang đứng chân trên địa bàn thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Bảo đảm nguyên tắc không bỏ chức năng, nhiệm vụ của các ngành

Quang cảnh Phiên họp lần thứ 10 Ban Chỉ đạo tinh gọn bộ máy của Chính phủ. (Ảnh: VGP)
(PLVN) -  Chiều 13/1, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” (Nghị quyết 18-NQ/TW) của Chính phủ chủ trì Phiên họp lần thứ 10 của Ban Chỉ đạo.

Hoàn thiện phương án sắp xếp của Bộ, ngành, địa phương

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình. (Ảnh: VOV)
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW vừa đề nghị các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ hoàn thiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Bộ, ngành.

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm và làm việc với tỉnh Bắc Ninh

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm và làm việc với tỉnh Bắc Ninh
Chiều 13/1, tại Bắc Ninh, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã thăm và làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh, đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XX; kết quả thực hiện Nghị quyết 18 về việc sắp xếp, tinh giản tổ chức bộ máy tinh gọn đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại I, trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Nghị quyết 57 sẽ tạo bước đột phá, góp phần phát triển KT-XH và đảm bảo quốc phòng, an ninh

Tổng Bí thư Tô Lâm: Nghị quyết 57 sẽ tạo bước đột phá, góp phần phát triển KT-XH và đảm bảo quốc phòng, an ninh
Sáng 13/1, tại Thủ đô Hà Nội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia kết hợp trực tuyến đến 15.345 điểm cầu trên cả nước và truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1 Đài Truyền hình Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội: Tổ chức hoàn thiện pháp luật phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Đồng chí Trần Thanh Mẫn, Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội quán triệt chủ trương, giải pháp về thể chế pháp luật để đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ảnh: Phương Hoa/TTXVN
Sáng 13/1, tại Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã trình bày báo cáo chuyên đề “Chủ trương, giải pháp về thể chế, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.

Hơn 978.500 đại biểu tham dự Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo

Các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước; nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước tham dự Hội nghị - (Ảnh: VGP/Nhật Bắc).
Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia diễn ra sáng nay (13/1). Hội nghị được kết nối trực tuyến từ điểm cầu Hội trường Diên Hồng – Nhà Quốc hội tới 15.345 điểm cầu trên toàn quốc với sự tham dự của hơn 978.500 đại biểu tham dự Hội nghị.

Việt Nam - Lào: Tăng cường trụ cột hợp tác an ninh

Bộ trưởng Lương Tam Quang và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Vilay Lakhamphong ký kế hoạch hợp tác năm 2025 giữa Bộ Công an hai nước. (Ảnh: Khổng Hà/CAND)
(PLVN) -  Ngày 12/1, Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an và Đại tướng Vilay Lakhamphong, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an Lào đã đồng chủ trì Hội nghị Tổng kết công tác triển khai kế hoạch hợp tác năm 2024 giữa Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an Lào.

Thủ tướng: Làm với tất cả trái tim, khối óc vì người nghèo đang phải ở nhà tạm, dột nát

Thủ tướng: Làm với tất cả trái tim, khối óc vì người nghèo đang phải ở nhà tạm, dột nát
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc xóa nhà tạm, nhà dột nát là nhiệm vụ hết sức quan trọng và ý nghĩa nhân văn cao cả nên khó mấy cũng phải làm, vướng mắc mấy cũng phải tháo gỡ, thách thức mấy cũng phải vượt qua; làm với tất cả trái tim, khối óc vì những người nghèo còn đang phải ở nhà tạm, dột nát...

Chủ tịch Quốc hội tặng quà Tết gia đình chính sách, người nghèo, công nhân khó khăn tỉnh Hậu Giang

Chủ tịch Quốc hội tặng quà Tết gia đình chính sách, người nghèo, công nhân khó khăn tỉnh Hậu Giang
Nhân dịp đón Tết cổ truyền của dân tộc Xuân Ất Tỵ, sáng 12/1, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Đoàn công tác của Trung ương đã thăm, tặng quà Tết gia đình chính sách, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, chiến sĩ lực lượng vũ trang, công nhân, người lao động có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Hậu Giang.

Năm 2025: Kỳ vọng đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới

Các chuyên gia quốc tế đã có nhiều dự báo tươi sáng về tình hình phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam năm 2025. (Nguồn: QT)
(PLVN) - Năm 2025 đánh dấu cột mốc đặc biệt trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Đây là năm kỷ niệm 80 năm thành lập nước và 50 năm ngày thống nhất đất nước, đồng thời là thời điểm bản lề để cả nước nhìn lại hành trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đồng thời định hướng cho một tương lai đầy khát vọng.