Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cho biết, 85 năm qua đất nước ta trải qua nhiều giai đoạn khác nhau về lịch sử, suốt quá trình đó, điều kiện cơ sở vật chất của Việt Nam vẫn còn yếu kém. Trong thời kỳ chiến tranh, trang bị quân sự của chúng ta thua bên ngoài, khi xây dựng đất nước từ năm 1975 đến nay, đặc biệt là khi Việt Nam ký kết các hiệp định hội nhập quốc tế thì kinh tế chúng ta vẫn ở điểm xuất phát thấp, nhưng tại sao chúng ta lại thành công?
Tại sao chúng ta vươn lên trong bối cảnh lúc nào cũng thấy mình nhỏ bé nhưng thực sự là mình không nhỏ bé, bởi nếu nhỏ bé mãi mình đã không giành thắng lợi. Trong chiến tranh chỉ có người mạnh mới thắng, trong kinh tế chỉ người cạnh tranh được mới thắng.Vậy điều gì là nguyên nhân?
Theo tôi, nguyên nhân hàng đầu rất quan trọng đó là định hướng lãnh đạo của Đảng. Thứ hai là chúng ta chọn cơ chế, thể chế phát triển đúng, phù hợp với thời đại - đó là phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Nguyên nhân thứ ba là chúng ta sử dụng được sức mạnh tổng hợp của người Việt Nam.
Một bó đũa thì không thể nào bẻ được và một bó đũa có thể tạo nên một sức mạnh to lớn. Bởi vậy, bài học ở đây là chúng ta biết tạo nên sức mạnh dân tộc, vượt lên sức mạnh vật chất cụ thể - đây chính là sáng tạo của Đảng ta trong quá trình xây dựng đất nước.
Phát huy tâm huyết và sáng kiến để bảo vệ Tổ quốc
Trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội 12 của Đảng, một trong những mục tiêu đề cao là phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Chủ tịch có thể cho biết MTTQ Việt Nam trong thời gian tới sẽ có định hướng quan trọng gì để phát huy hơn nữa sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc?
- Đại đoàn kết phải dựa trên ba yếu tố: một là lòng yêu nước, hai là sự đồng thuận về mục tiêu, đường lối phát triển và yếu tố thứ ba là huy động sáng tạo mọi người phối hợp tạo nên sức mạnh cộng đồng. Trong mỗi giai đoạn, chúng ta hướng đến một mục tiêu khác nhau. Trong giai đoạn hiện nay là hướng nhân dân vào xây dựng nông thôn mới, vào việc xây dựng đô thị văn minh.
Thứ hai, vận động người sản xuất phải làm hàng và cạnh tranh tốt; người tiêu dùng khi lựa chọn hàng hóa phải biết cân nhắc: hàng như nhau, tốt như nhau, rẻ như nhau thì nên chọn hàng Việt Nam. Bởi khi mỗi món hàng Việt Nam bán được thì sẽ thêm một việc làm cho người Việt Nam, thêm thu nhập cho người Việt Nam.
Thứ ba, phải phát huy tâm huyết và sáng kiến để sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc trong bất kỳ tình huống nào nhằm gìn giữ hòa bình, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
Giám sát không phải một lần là thôi
Những năm gần đây, Mặt trận đã có nhiều hoạt động cụ thể và mạnh mẽ nhằm thể hiện rõ nét vai trò giám sát và phản biện xã hội được dư luận đồng tình, hưởng ứng. Trong thời gian tới, MTTQ Việt Nam sẽ có những biện pháp gì để nâng cao hơn nữa hoạt động này, thưa Chủ tịch?
- Trong thời kỳ kháng chiến, Mặt trận không làm nhiệm vụ giám sát, nhưng khi đất nước hòa bình, hình thành hệ thống chính trị các cấp, trong đó luật pháp quy định chính quyền các cấp làm gì?. Điều lệ Đảng, Văn kiện Đảng quy định đảng các cấp làm gì thì Mặt trận có vị trí rất quan trọng, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Trong vai trò cầu nối đó, bên cạnh thông tin hai chiều thì giám sát, phản biện là nội dung mà Mặt trận đã làm và ngày nay làm càng nhiều hơn.
Hiểu đơn giản, giám sát là kiểm tra xem việc tuân thủ pháp luật của Nhà nước, tuân thủ quy định của Đảng ở địa phương như thế nào. Để đảm bảo cho các cơ quan và người dân tuân thủ luật pháp thì chỉ mình Nhà nước không giám sát hết, chỉ có nhân dân với hàng triệu người mới có thể giám sát được, nhưng phải có tổ chức, do vậy Mặt trận phải làm nhiệm vụ giám sát.
Nếu như trước kia chúng ta chỉ góp ý đảng viên cuối năm ở khu dân cư hoặc tham gia bỏ phiếu tín nhiệm với những người được Hội đồng nhân dân bầu ra ở cấp xã thì bây giờ dần dần làm nhiệm vụ cao hơn. Đó là giám sát có chủ đề, có chương trình phối hợp chứ không phải một lần là thôi và kết luận giám sát phải được các cơ quan, chính quyền lắng nghe và trả lời theo đúng quy định của pháp luật.
Theo hướng đó, từ đầu năm 2014 đến nay, thực hiện Hiến pháp 2013, ở cấp Trung ương, MTTQ đã phối hợp với các tổ chức thành viên và các bộ, ngành trung ương theo sự thống nhất chỉ đạo của Chính phủ thực hiện 8 công việc giám sát, đó là thực hiện việc giám sát BHXH, BHYT ở các doanh nghiệp; giám sát tuân thủ pháp luật trong việc cung ứng vật tư nông nghiệp cho nông dân; giám sát tuân thủ pháp luật ở các cơ sở y tế tư nhân; giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân;
Giám sát việc ngành thuế, hải quan cả nước cải cách thủ tục hành chính theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; giám sát việc thực hiện Luật Khoa học công nghệ và Nghị quyết Trung ương nhiệm kỳ khóa 11 về phát triển khoa học công nghệ; giám sát việc đánh giá sự hài lòng của nhân dân với 6 dịch vụ công ở cấp xã và cấp quận tại 20 tỉnh, thành trong cả nước. (7 hoạt động này có tính triển khai thí điểm rút kinh nghiệm).
Còn công việc thứ 8 triển khai ở tất cả 11.000 phường, xã trong cả nước, đó là đánh giá việc thực hiện chính sách cho người có công. Đây là hoạt động dài nhất, lớn nhất của Mặt trận cùng với ngành LĐTB&XH và 6 tổ chức thành viên Chính phủ triển khai trong thời gian qua.
Những cuộc vận động trong thời kỳ mới
Chuẩn bị cho Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 12 của Đảng, Mặt trận sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm nào để tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm gìn giữ và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thưa Chủ tịch?
- Bác Hồ từng nói “Những người thi đua là những người yêu nước” cho nên trong từng thời kỳ, chúng ta đều có những cuộc vận động khác nhau để thể hiện tinh thần yêu nước. Từ thành quả các cuộc vận động đó, chúng tôi thấy cần phải tiếp tục tổ chức các cuộc vận động quan trọng, hiệu quả hơn nữa. Từ năm 2016, Mặt trận sẽ tổ chức Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh”. Đây sẽ là cuộc vận động trung tâm trong thời gian tới. Đồng thời tiếp tục Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” với mức độ sâu sắc hơn, phù hợp hơn với giai đoạn hội nhập ngày càng cao…
Đất nước muốn phát triển bền vững thì ngoài vấn đề đường lối, chính sách chung, cũng phải bền vững về con người, trong đó có bền vững về nhân lực để tái tạo sức lao động, tái tạo văn hóa. Muốn vậy phải có cuộc vận động thực hiện chính sách dân số để đảm bảo dân số phát triển bền vững, vì mình và vì đất nước…
Trân trọng cám ơn Chủ tịch!
