Nếu thuốc ngủ có thể giải thoát bạn khỏi những “đêm trắng” thì nó cũng có khả năng trở thành “kẻ cắp” làm khánh kiệt giấc ngủ của bạn.
Sự kháng thuốc của nhiều loại vi khuẩn ngày càng gia tăng đang là mối lo ngại mang tính toàn cầu. Nhiều kháng sinh mà con người tìm ra nay không còn công hiệu trong việc điều trị. Nhiều kháng sinh chỉ xuất hiện và sử dụng trong một thời gian ngắn bị kháng, trong khi việc nghiên cứu tìm ra những loại kháng sinh mới không thể thực hiện trong thời gian ngắn, nhất là tìm ra những loại kháng sinh điều trị vi khuẩn kháng kháng sinh.
Kháng sinh là những chất thiên nhiên được lấy ra từ các vi sinh vật hoặc tổng hợp, bán tổng hợp từ các chất hóa học. Kháng sinh có thể kiềm chế sự phát triển hoặc tiêu diệt vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng. Kháng kháng sinh (hay còn gọi là nhờn thuốc) là hiện tượng mầm bệnh không bị diệt bởi thuốc kháng sinh. Những loại vi khuẩn này tiếp tục tồn tại sinh sôi, nẩy nở ra những thế hệ mầm bệnh mà không còn nhạy cảm với các loại thuốc kháng sinh.
Theo kết quả nghiên cứu, kháng thuốc có nhiều mức độ khác nhau : đơn kháng (kháng 1 loại thuốc), đa kháng (kháng trên 2 loại thuốc, siêu kháng (kháng nhiều loại thuốc) và gần đây còn xuất hiện sự lây lan nhanh những vi khuẩn cực kháng, nhất là các vi khuẩn đường ruột do xuất hiện gien kháng thuốc NDM-1. Các gien này có thể được di truyền trong họ vi khuẩn hoặc lây truyền cho những họ vi khuẩn, vi-rút khác loài. Chính sự lây lan ngày càng rộng của các vi khuẩn kháng thuốc khiến các quan chức y tế của một số quốc gia trên thế giới như Pa-ki-xtan, Băng-la-đét, Vương quốc Anh, Hà Lan, Thụy Điển, Ô-xtrây-li-a và Hoa Kỳ phải đưa ra mức báo động quốc gia.
Tình hình kháng thuốc ở Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng cũng không ngoại lệ. Hàng loạt thuốc kháng sinh bị kháng. Qua nghiên cứu cho thấy, nhiều chủng vi khuẩn siêu kháng xuất hiện khiến cho việc điều trị kháng sinh gặp nhiều khó khăn, nhất là trong các đơn vị hồi sức.
Nguyên nhân gây nhờn thuốc là sử dụng kháng sinh không theo đơn thuốc, không sử dụng đúng cách, không tuân thủ liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. Việc người bệnh tự ý mua thuốc để sử dụng, tự ý dừng sử dụng thuốc, bỏ thuốc là hiện tượng phổ biến ở nước ta. Chính điều này làm xuất hiện các chủng vi khuẩn vi-rút kháng thuốc ngày càng nhiều. Việc người dân lạm dụng các loại thuốc trong thú ý, sử dụng không đúng cách các chất sát trùng, tẩy rửa cũng làm xuất hiện các chủng kháng thuốc.
Một nghiên cứu của Trung tâm kiểm soát và phòng bệnh Hoa Kỳ cho thấy, năm 1954, Hoa Kỳ sản xuất 2 triệu kg kháng sinh. Hiện nay, số thuốc kháng sinh được sản xuất là 50 triệu kg, tăng gấp 25 lần. Tuy nhiên, 50% số đơn thuốc bác sĩ kê cho người bệnh có sử dụng kháng sinh là không cần thiết. Ở Việt Nam và Hải Phòng cũng có vài nghiên cứu về kháng thuốc và kê đơn thuốc. Nhưng các số liệu chưa được công bố.
Như vậy, bác sĩ, dược sĩ và người bệnh phải là những người chịu trách nhiệm về hiện tượng kháng thuốc. (Cũng loại trừ các loài vi khuẩn, vi-rút có khả năng tự biến đổi để thoát khỏi sự kiểm soát của kháng sinh). Hiện tượng kháng kháng sinh là một hiểm họa chung của nhân loại. Chúng ta không thể giải quyết vấn đề này một cách đơn thuần cục bộ, mà phải tìm một giải pháp toàn cầu. Cần áp dụng các biện pháp như giáo dục điều trị, kiểm soát việc sản xuất, sử dụng và lưu hành thuốc kháng sinh trên toàn bộ đất nước, giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh trong phòng bệnh.
 |
| Nhiều người dân tự mua và sử dụng thuốc kháng sinh không theo chỉ dẫn của bác sĩ và nhà sản xuất là một trong những nguyên nhân gây nhờn thuốc. |
Các bác sĩ trước khi kê đơn cho người bệnh sử dụng kháng sinh cần làm xét nghiệm vi khuẩn học, dự đoán vi khuẩn gây bệnh và chỉ định các thuốc điều trị cho đúng, tăng hiệu quả điều trị, tránh dẫn tới hiện tượng kháng thuốc cho lần điều trị sau. Các đơn vị điều trị cần dựa vào thông báo hằng năm về các chủng vi khuẩn còn nhạy cảm hoặc đã kháng thuốc của khoa Vi sinh (Bệnh viện hữu nghị Việt-Tiệp) để giảm thiểu nguy cơ chỉ định thuốc không phù hợp. Ngành Y tế cần hướng dẫn cụ thể về chiến lược sử dụng kháng sinh an toàn và hợp lý.
Chúng tôi khuyến cáo người bệnh: Đừng vội sử dụng kháng sinh và ngừng kháng sinh nếu không có ý kiến của bác sĩ, đừng bao giờ bớt kháng sinh của mình để cho người khác, đừng dùng đơn thuốc cũ để điều trị cho lần mắc bệnh mới hoặc mách cho người khác sử dụng đơn thuốc chữa khỏi bệnh của mình. Chỉ có các bệnh viện lớn trong thành phố mới có khả năng phát hiện vi khuẩn kháng thuốc khi bạn bị các bệnh nhiễm trùng. Do đó cần đi khám và nhận được tư vấn đầy đủ từ các thầy thuốc.
Để tránh nguy cơ bị nhiễm siêu khuẩn kháng thuốc, trong thời gian này, mọi người nên hạn chế đi du lịch đến các quốc gia xuất hiện siêu khuẩn kháng thuốc. Việc rửa tay thường xuyên, nhất là sau khi đi từ nơi công cộng về, trước khi ăn uống góp phần giảm nguy cơ lây nhiễm các loại vi khuẩn kháng thuốc../.
Ngô Việt Hùng
Trưởng Khoa truyền nhiễm
(Bệnh viện hữu nghị Việt-Tiệp)
