Trong 10 tháng năm 2024, công tác THADS tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức khi số việc và số tiền thụ lý mới tiếp tục tăng cao (tăng 59.526 việc, tương ứng với 11,3% và trên 62.482 tỷ, tương ứng với 41,88% về tiền). Trong bối cảnh đó, bám sát sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội, với sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, sự nỗ lực, quyết tâm của toàn Hệ thống THADS, đến nay kết quả thi hành xong về việc, về tiền đều tăng so với cùng kỳ năm 2023. Đã thi hành tăng 31.752 việc, tương ứng với 7,3%; thu được trên 10.077 tỷ đồng, tương ứng với 13,06%.
Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 04-CT/TW, Kết luận số 05-KL/TW ngày 03/6/2021 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW của Bộ Chính trị trong công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng, các Kết luận phiên họp của Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và các văn bản của Ban Nội chính Trung ương, Chính phủ đã chỉ đạo tập trung chỉ đạo, đề ra các giải pháp cụ thể, linh hoạt nhằm đẩy nhanh tiến độ xử lý tài sản thu hồi tiền cho Nhà nước bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án kinh tế, tham nhũng; Bộ Tư pháp đã trao đổi, phối hợp với VKSNDTC, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ, ngành liên quan và cấp ủy, chính quyền địa phương kịp thời hướng dẫn các cơ quan THADS, các cơ quan chức năng có liên quan tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thi hành từng vụ việc cụ thể. Do đó, kết quả thi hành trong các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng tăng 77,04% về việc.
Tổ chức bộ máy các cơ quan THADS không ngừng được củng cố, kiện toàn; cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của Hệ thống THADS từng bước được đảm bảo, cơ bản đáp ứng yêu cầu.
Nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế phức tạp, khối lượng công việc rất lớn
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đã đạt được thì khó khăn là số việc, tiền phải thi hành án ngày càng tăng cao, đặc biệt là số tiền phải thi hành trong các vụ án tham nhũng, kinh tế; Vẫn còn tình trạng ra quyết định thi hành án không chính xác, phải thu hồi; Số lượng vật chứng, tài sản bị tuyên tiêu hủy rất lớn, quy trình, thụ tục xử lý gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; Số đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về THADS vẫn còn nhiều.
Nguyên nhân do một số quy định pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn, chưa phù hợp nhất là các quy định về trình tự, thủ tục kê biên, xử lý tài sản bảo đảm là Dự án, tài sản hình thành trong tương lai, tài sản là quyền khai thác khoáng sản… Tài sản kê biên là cổ phần, cổ phiếu bán đấu giá, giảm giá nhiều lần không có người mua…; chưa có những quy định đặc thù trong xử lý tài sản để thu hồi cho Nhà nước; pháp luật tố tụng hình sự chưa xác định rõ trách nhiệm của từng chủ thể trong việc truy nguyên, truy tìm, kê biên tài sản, phong toả tài khoản ngay từ giai đoạn giải quyết tin báo tố giác tội phạm đến điều tra, truy tố, xét xử;
Số việc và tiền thụ lý mới tăng cao so với năm 2023 (tăng trên 59.000 việc (11,30%), trên 62.000 tỷ đồng (41,88%), dẫn đến quá tải cho các Chấp hành viên, cơ quan THADS trong thực thi nhiệm vụ (tính đến thời điểm hiện tại, mỗi Chấp hành viên sẽ phải tổ chức thi hành 233 việc với số tiền trên 127 tỷ đồng);
Quy trình, thủ tục THADS chưa đảm bảo tính đơn giản, hiệu quả. Một số vụ việc có điều kiện thi hành án do số lượng đương sự quá nhiều (như vụ Tân Hoàng Minh, vụ Alibaba) làm phát sinh khối lượng công việc rất lớn, đặc biệt là việc thực hiện thông báo cho đương sự theo quy định hiện hành mất nhiều thời gian, trong khi đó nguồn nhân lực để thực hiện không đủ, dẫn đến quá tải trong việc thanh toán; một số vụ việc có số lượng vật chứng, tài sản đặc biệt lớn hoặc có các chất độc hại, xăng dầu giả, hàng giả, xyanua, chất độc... chi phí tiêu hủy, cưỡng chế rất lớn (có vụ việc lên đến hàng tỷ đồng). Bên cạnh đó, đối với các vụ có số lượng đương sự lớn, ở nhiều địa phương khác nhau cũng phát sinh thêm nhiều chi phí tống đạt, thông báo;
Tài sản phải xử lý trong các vụ án tham nhũng, kinh tế thường có số lượng rất lớn, chủng loại đa dạng, ở nhiều địa phương khác nhau, tính chất pháp lý phức tạp, nhiều trường hợp chưa đầy đủ thông tin, cơ sở pháp lý nên việc xử lý mất rất nhiều thời gian;
Kinh phí tạm ứng chi phí cưỡng chế thi hành án được cấp còn hạn chế, chưa thực sự đáp ứng nhu cầu thực tế của Hệ thống THADS nói chung. Nguồn lực đầu tư cho cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong THADS chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng, hiệu quả công việc;
Công tác phối hợp của một số cơ quan hữu quan trong một số trường hợp vẫn còn chưa kịp thời, chặt chẽ, hiệu quả; ý thức, trách nhiệm, năng lực, trình độ của đội ngũ công chức, Chấp hành viên một số cơ quan THADS chưa đồng đều, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; kỷ cương, kỷ luật hành chính trong một số cơ quan THADS còn chưa nghiêm, việc quản lý, chỉ đạo, điều hành của một số lãnh đạo chưa chặt chẽ.
Tiếp tục hoàn thiện thể pháp luật
Những tháng cuối năm 2024, năm 2025, dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, gây nhiều khó khăn, thách thức lớn đối với nước ta, nhất là trong chỉ đạo, điều hành kinh tế vĩ mô và phát triển kinh tế - xã hội. Trước bối cảnh đó, tiếp tục kế thừa, phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân đã được nhận diện trong công tác thi hành án 10 tháng năm 2024, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp xác định tiếp tục quán triệt, tham mưu thể chế hóa kịp thời, đầy đủ và triển khai thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, văn bản chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ liên quan đến các lĩnh vực công tác THADS.
Tham mưu và tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới và Quy định số 132-QĐ/TW.
Đẩy mạnh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện thể chế về THADS, THAHC, trọng tâm là xây dựng Luật THADS (sửa đổi) để trình Quốc hội khóa XV bảo đảm tiến độ, chất lượng; Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 62/2015/NĐ-CP; tổng kết Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 06/02/2017 của Thủ tướng Chính phủ. Nghiên cứu, đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác THADS, THAHC.
Tiếp tục tổ chức triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ THADS, THAHC theo Nghị quyết số 96/2019/QH14. Tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về TTHC, THAHC, các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và các kiến nghị của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội về việc chấp hành pháp luật TTHC và THAHC;
Tập trung chỉ đạo, kiện toàn đội ngũ công chức lãnh đạo chủ chốt trong toàn Hệ thống THADS. Tổ chức thực hiện các đoàn kiểm tra về công tác tổ chức cán bộ, kiểm tra công vụ tại các cơ quan THADS, đảm bảo kịp thời phát hiện những tồn tại, hạn chế, thiếu sót trong quá trình thực thi công vụ, có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời.
Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về THADS, THAHC. Thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, tự kiểm tra cùng với việc thực hiện hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ; Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện pháp luật về Thừa phát lại; Quan tâm đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong Hệ thống THADS
Bộ Tư pháp đề nghị Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp tiếp tục quan tâm, tăng cường giám sát theo thẩm quyền đối với công tác THADS, THAHC, THAHS, Thừa phát lại.
Đề nghị Quốc hội tiếp tục quan tâm chỉ đạo, thể chế hoá các định hướng về công tác thi hành án tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Chỉ đạo việc hoàn thiện thể pháp luật về THADS, THAHC và các quy định có liên quan nhằm tháo gỡ vướng mắc trong quá trình áp dụng pháp luật của các cơ quan THADS, nhất là việc xây dựng ban hành Luật THADS (sửa đổi) đảm bảo chất lượng, tiến độ đã đề ra.
Quan tâm chỉ đạo các cơ quan chức năng bố trí diện tích đất xây dựng trụ sở, kho vật chứng, tài sản tạm giữ của cơ quan THADS đảm bảo nhu cầu thực tế hiện nay; Quan tâm chỉ đạo rà soát, tổng kết để sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật TTHC năm 2015, theo hướng mở rộng đối tượng tham gia tố tụng, thời hạn cung cấp tài liệu, chứng cứ, thời hạn tự nguyện thi hành án... cho phù hợp với thực tiễn.
Đề nghị TANDTC chỉ đạo TAND các cấp tiếp tục phối hợp có hiệu quả với cơ quan THADS; kịp thời giải quyết các yêu cầu đính chính, giải thích bản án và các kiến nghị của cơ quan THADS theo quy định, cung cấp hồ sơ tài liệu vụ việc; thụ lý yêu cầu phân chia tài sản chung của đương sự trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế....
Đề nghị VKSND tối cao chỉ đạo VKSND các cấp tăng cường kiểm sát quá trình tổ chức thi hành án nhất là các vụ việc thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, trong đó tất cả các tài sản trước khi đưa ra bán đấu giá phải được VKSND kiểm sát trực tiếp và có kết luận kiểm sát, nhằm kiểm soát chặt chẽ, không để xảy ra các vi phạm, tham nhũng, tiêu cực trong quá trình tổ chức thi hành đối với các vụ việc này.
