Giám sát VBQPPL là khâu quan trọng để kiểm soát quyền lực Nhà nước
Tại Hội nghị, các đại biểu đã trao đổi, làm rõ những tồn tại, hạn chế trong hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) thời gian qua; chia sẻ các kinh nghiệm tốt, cách làm hay và các nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện để triển khai hiệu quả Nghị quyết số 560/NQ-UBTVQH15 và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát VBQPPL trong thời gian tới.
Với việc thực hiện nghiêm Nghị quyết số 560, Chủ tịch QH tin tưởng sẽ hoạt động giám sát VBQPPL sẽ có chuyển biến mạnh mẽ trong thời gian tới, góp phần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa hoạt động của QH, nâng cao vai trò của QH, cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước ta.
Các đại biểu đều khẳng định ý nghĩa quan trọng của việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) lần đầu tiên ban hành một Nghị quyết hướng dẫn thống nhất việc triển khai hoạt động giám sát VBQPPL; tin tưởng việc thực hiện Nghị quyết sẽ nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành VBQPPL và tăng cường hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nêu rõ, chương trình hành động của Đảng đoàn QH thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XIII đã xác định đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của QH trên tất cả các lĩnh vực. Tiếp nối thành quả của các nhiệm kỳ trước, ngay từ đầu nhiệm kỳ này, QH đã dành sự quan tâm đặc biệt đối với công tác giám sát nói chung và giám sát VBQPPL nói riêng.
“Chúng ta xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì vấn đề thượng tôn pháp luật phải đặt lên hàng đầu. Giám sát VBQPPL là một nhiệm vụ hết sức quan trọng để bảo đảm mục tiêu này. Đây là khâu quan trọng để kiểm soát quyền lực Nhà nước”, Chủ tịch QH nói.
Chủ tịch QH cũng chỉ rõ, thực tế vừa qua cho thấy việc tổ chức thực thi pháp luật còn nhiều vấn đề tồn tại, có không ít trường hợp vi phạm trong ban hành VBQPPL, nhưng việc xử lý chưa nghiêm, chưa kịp thời. Vì vậy, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết để hướng dẫn hoạt động giám sát VBQPPL của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH.
“Chúng ta phải thống nhất cả về nhận thức và cách thức tổ chức thực hiện giám sát VBQPPL. Cơ quan giám sát cũng phải chịu trách nhiệm nếu không làm tốt nhiệm vụ giám sát. Phải thống nhất nhận thức như thế vì sự phát triển của đất nước. Luật pháp phải kiến tạo sự phát triển, nhưng luật ban hành tốt đến mấy mà tổ chức thực thi không nghiêm thì làm sao kiến tạo phát triển được?”, Chủ tịch QH nói.
Kiến nghị xử lý trách nhiệm liên quan đến vi phạm của VBQPPL
Nhấn mạnh yêu cầu phải quán triệt nghiêm túc, đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 560, Chủ tịch QH yêu cầu, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH phải tổ chức giám sát VBQPPL và tổ chức thực thi pháp luật trong lĩnh vực phụ trách. Các cơ quan của QH khi được giao chủ trì thẩm tra các dự án luật thì tiến hành giám sát VBQPPL, việc tổ chức thực thi pháp luật liên quan đến dự luật đó và thực hiện giám sát theo yêu cầu, nhiệm vụ được UBTVQH giao. Ngoài giám sát thường xuyên, cần tăng cường giám sát theo chuyên đề.
Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của QH phải xác định giám sát VBQPPL là nhiệm vụ thường xuyên, kịp thời, chủ động. Do vậy, cần xây dựng và ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết; chủ động rà soát, đưa vào chương trình giám sát hằng năm để tập trung thực hiện tốt công tác giám sát VBQPPL và công tác tổ chức thực thi pháp luật đối với những lĩnh vực phụ trách và các lĩnh vực được UBTVQH giao.
Cùng với đó, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, thống kê, tập hợp các VBQPPL trong từng lĩnh vực, nhất là các văn bản có vi phạm đã được các cơ quan chức năng phát hiện, kiến nghị xử lý. Không chỉ quan tâm đến vấn đề chậm tiến độ mà còn phải đánh giá cả về chất lượng, hiệu lực thi hành, các văn bản gây ách tắc, trì trệ trong thực thi công vụ ở tất cả các lĩnh vực.
Chủ tịch QH lưu ý cần mở rộng và gắn chặt hoạt động giám sát VBQPPL với giám sát thực hiện chính sách, pháp luật nói chung, qua đó nâng cao hơn nữa trách nhiệm của QH, UBTVQH, các cơ quan của QH trong việc đánh giá tính khả thi của các luật, pháp lệnh, nghị quyết đã được ban hành, chủ động phát hiện những bất cập, chồng chéo, sơ hở của hệ thống pháp luật để có hướng xử lý kịp thời. Kết quả giám sát không chỉ nhằm phát hiện những nội dung trái với Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của QH, UBTVQH, mà còn phải phát hiện các quy định của pháp luật không còn phù hợp với thực tiễn để có điều chỉnh kịp thời.
Theo Chủ tịch QH, cần phối hợp nhiều phương thức giám sát, phối hợp liên ngành, xây dựng cơ sở dữ liệu để theo dõi chặt chẽ quá trình tổ chức thực thi pháp luật và ban hành VBQPPL. Kết quả giám sát phải làm rõ địa chỉ chịu trách nhiệm, biện pháp khắc phục, thời hạn khắc phục, kiến nghị việc xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức, nhất là người đứng đầu và người trực tiếp liên quan đến vi phạm của VBQPPL để trong năm tới phải tạo ra chuyển biến thực sự trong lĩnh vực này, giảm thiểu dần, hạn chế và tiến tới khắc phục căn cơ những tồn tại, những vi phạm trong các VBQPPL thì mới kiến tạo, thúc đẩy đất nước phát triển nhanh và bền vững được.
