Đi lễ chùa ngày Tết sao cho đúng không bị “phạm”

Hình minh họa, nguồn ảnh internet
Hình minh họa, nguồn ảnh internet
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Đi lễ chùa đầu năm đã thành một nếp đón Tết, chơi Xuân. Tuy nhiên, trong niềm vui chung, cũng không tránh khỏi những hình ảnh, hành vi chưa đẹp, những ảnh hưởng tiêu cực đến thuần phong mỹ tục hay vi phạm các quy định công cộng nơi cửa Phật. Đến với chốn thờ tự là chùa chiền trong dịp Tết thế nào cho đẹp đẽ, vui vẻ và an nhiên. Hãy cùng Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ tìm hiểu và chia sẻ về vấn đề trên một cách dễ hiểu và đầy đủ nhất.

Theo Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ ngày Tết đi chùa thường có 3 mục đích đó lễ bái – vãn cảnh và cúng dường.

Lễ bái là một nghi thức quan trọng của thực hành tín ngưỡng Phật giáo. Nói nôm na “lễ” là lạy, “bái” là vái. Lễ là hành vi, là cử chỉ để bày tỏ sự cung kính của người đi chùa với Phật, Bồ tát, các vị tăng ni, với chùa tháp tam bảo, các vị giám tự, tu hành và con người với con người.

Ông Nguyễn Hùng Vĩ nhấn mạnh, khi đến chùa, phải chú ý 4 thao tác lễ bái đó là thân lễ bái, tâm lễ bái, khẩu lễ bái và ý lễ bái. Thân thì phải chú ý đến phục trang, phải lành lặn đoan chính, đi đứng phải chậm rãi trang nghiêm, thi lễ phải cung kính lịch sự, dung mạo phải thanh thản hồn hậu.

Tâm thì hướng đến thanh tịnh, hướng đến sự trong sáng, thành thực, cung kính, thiêng liêng, .

Khẩu thì hài hòa nhỏ nhẹ, miệng khấn lục tự khẩn niệm là “Nam mô A di đà Phật” (Nam mô là kính lễ, kính bái, A di đà là muôn muôn năm, vô lượng thọ, Phật là Đức Phật), cả câu có nghĩa là “Kính lễ Đức Phật muôn muôn năm”. Ý lễ bái là suy nghĩ về chính những việc được mất mà mình làm để chiêm nghiệm, là hướng đến những giáo lý, những chân lý cũng như lẽ sống mà mình đã được giáo tập.

Đối với những quy định lễ bái còn yêu cầu đến từng tình huống và hành vi đảnh lễ. Đó là việc khi thí chủ gặp nhau, khi gặp các bậc trưởng thượng, các vị tăng ni, khi đứng trước ban thờ và tượng Phật, khi dâng hương cúng dường, khi nhận lộc Phật…

Phân tích về chính lễ và tà lễ, Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ cho hay, những lễ hướng thiện được gọi là chính lễ, còn “ngã mạn kiêu tâm lễ” (lễ bái với cái tâm kiêu mạn), “xướng họa cầu danh lễ” (lễ bái để cầu danh) được gọi là tà lễ.

“Lễ bái đúng thì nhờ đó mà đời sau sẽ được 5 thứ công đức thù thắng (Lễ bái ngũ công đức) như, hình tướng xinh đẹp, giọng nói hay, có nhiều của báu, sinh vào nhà cao sang, sinh lên các cõi trời. Đó là đời sau, kiếp sau chứ không phải hôm nay và ngày mai, hôm nay và cả năm sau trong cõi thực sinh này” ông Nguyễn Hùng Vĩ nói.

Đến vãn cảnh là đi ngắm cảnh chùa, đi tìm hiểu một nơi di tích văn hóa lịch sử để vui thích và hiểu biết, thưởng ngoạn tự nhiên và công trình kiến trúc truyền thống.

Cúng dường là đến chùa để góp công quả cho tăng hội, giáo đoàn, những người lo việc tín ngưỡng cho chúng ta. Nó là nói nôm của “cung dưỡng”. Cung là cung cấp, dưỡng là nuôi nấng.

Theo Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ, chùa viện và tăng đoàn xưa sống bằng cúng dường. Các triều đại phong kiến trước đây ngoài giúp xây chùa, còn cấp cho chùa viện ruộng để cúng cấp lễ lạt. Có ruộng trồng mía, có ruộng trồng nếp. Người dân sẽ giúp đỡ nhà chùa canh tác ruông ấy để thu hoa lợi. Đều là ruông quan điền nên rất tốt. Từ đó mà dân gian có thành ngữ “Bờ xôi – ruộng mật”.

Lúc đầu, sự cúng dường dùng để nuôi đời sống người tu hành là chính, sau cũng bao hàm sự cúng dường về tinh thần cho nên chia ra “Thân phần cúng dường” và “Tâm phần cúng dường”. Thân phần cúng dường là cung cấp thức ăn, vật dụng, quần áo, thuốc thang cho đời sống tăng ni… Tiến lên là cơ sở vật chất như đất đai, chùa tháp, tượng đồ, phòng ốc, kinh sách… Tâm cúng dường là đem tinh thần sung kính mà cúng dường cung kính, cúng dường lễ bái, cúng dường tán thán, cúng dường những sáng tạo nghệ thuật Phật giáo, độc kinh, chép kinh, truyền giáo lý, thực hành các đức hạnh v.v…đều thuộc về Tam cúng dường.

So với các ứng xử và nghi thức đi chùa hiên tại ông Hùng cho biết, về cơ bản là tốt đẹp. Tuy nhiên cũng không ít những vấn đề tiêu cực, dáng lo ngại và cần chấn chỉnh.

Có những người đến chùa với ăn mặc cẩu thả, trang phục lòe loẹt, đi đứng nói năng thiếu nghiêm trang, thi lễ thì qua quýt…đó là phạm vào “thân lễ bái”.

Cũng có người đi chùa do đua đòi hoặc lấy lệ, chỉ hướng đến cầu lợi cầu danh cho hôm nay đó là cái “tâm lễ bái” chưa tốt, vướng tam nghiệp tham sân si.

Còn có người vào chùa nói năng bạt mạng, cười đùa vô tư…là phạm vào cái “khẩu lễ bái”. Có người đi chùa cúng dường đua đòi, vàng mã hương đăng đốt mù trời cho hơn người khác là sa vào tà lễ, mong thỏa cái tâm kiêu mạn mà thôi.

Có người đi chùa mà không am hiểu ý nghĩa lịch sử, cảnh đẹp núi non, chỉ ham chụp ảnh lên phây, khoe với bạn bè thì cũng chưa hiểu hết ý nghĩa của người hành hương danh lam thắng cảnh.

Thường thì các chùa cổ kính đều là những di tích văn hóa lịch sử và không phải ở đâu cũng gây nên tình trạng lộn xộn, phản cảm. Ngành văn hóa luôn luôn có những quy định kịp thời để chấn chỉnh những sai sót. Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng ra những quy định rất hợp lý cho nhà chùa và những người đi lễ hoặc vãn cảnh.

Theo nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ, ngày nay ý thức của mọi người đang được nâng cao dần lên cùng sự phát triển của văn hóa xã hội. Đó là điều rất đáng ghi nhận.

Tin cùng chuyên mục

Các ngày tốt trong tháng cần lưu ý

Các ngày tốt trong tháng cần lưu ý

(PLVN) - Lịch âm của tháng 10 tương đương với tháng 11 dương lịch. Vào thời điểm này trong năm, thời tiết bắt đầu có sự chuyển giao giữa mùa thu và mùa đông nên trời bắt đầu có những cơn rét đầu mùa.

Đọc thêm

Khi tâm hồn cũng cần được “thải độc”

Nhiều người chọn thiền định như một phương pháp “thanh lọc” tâm trí, “thải độc” tâm hồn. (Nguồn: TL)
(PLVN) - Trong cuộc sống hiện đại, khái niệm “thải độc” đã trở nên phổ biến và người ta thường liên tưởng đến việc thanh lọc cơ thể khỏi các độc tố thông qua các phương pháp như detox, ăn kiêng, tham gia các liệu trình sức khỏe. Tuy nhiên, có một khía cạnh ít được chú ý nhưng không kém phần quan trọng, đó là việc thải độc cho tâm trí thì nhiều người đang “bỏ quên”.

Lạc vào không gian văn hóa tại chùa Keo tỉnh Thái Bình

Chùa Keo giống như một cầu nối giữa chốn tiên thiên bồng lai và trần thế hư ảo.
(PLVN) - Uốn mình trong không khí trầm tĩnh, mộc mạc của những ngôi làng ở xã Duy Nhất (tỉnh Thái Bình), chùa Keo hiện lên như một nét chấm phá cổ kính mỹ lệ. Mỗi vị khách ghé thăm chốn thôn quê bình an này đều không kìm được lòng, say đắm ngắm vẻ đẹp nơi đây nhiều hơn một chút...

longformNhà sư với tinh thần vượt khó, dấn thân để giúp đời

Nhà sư với tinh thần vượt khó, dấn thân để giúp đời
(PLVN) -  Đi lên từ nghèo khó nhưng với quyết tâm lập chí “biến không thành có để giúp đời, giúp người”, Thượng tọa Lý Hùng đã truyền tải, lan tỏa nhiều giá trị “tốt đời, đẹp đạo” đến cộng đồng. Ông có đóng góp trong nhiều lĩnh vực: “Vì sự nghiệp nhân đạo”, “Vì hòa bình hữu nghị”, “Vì sự nghiệp phát triển các dân tộc”… và trên hết là tấm lòng tha thiết “vì Nhân dân”, “vì đồng bào dân tộc”.

Trị liệu từ “bản giao hưởng” mùi hương

Liệu pháp mùi hương, phương pháp trị liệu tự nhiên, an toàn và hiệu quả. (Ảnh minh hoạ - Nguồn: Getty Images)
(PLVN) - Khi nói đến mùi hương, mỗi người đều có những cảm nhận riêng: có người thích mùi mưa, có người bị cuốn hút bởi hương hoa cỏ, trong khi người khác lại ưa thích mùi gỗ. Dựa trên những sở thích này, trị liệu bằng mùi hương hay còn gọi là liệu pháp Aromatherapy đã mang đến một giải pháp tự nhiên giúp xoa dịu tâm trí, nâng cao tinh thần và cải thiện sức khỏe.

Ngày đẹp trong tháng chín

Hình minh họa
(PLVN) - Tháng 10 dương lịch năm 2024 (từ ngày 01/10 đến 31/10), tương ứng với tháng 9 lịch âm (từ ngày 29/08 đến 29/09 âm lịch), mang đến nhiều ngày tốt lành cho các hoạt động quan trọng như cưới hỏi, khai trương, xuất hành.

Phó Chủ tịch ICDV gọi núi Bà Đen là “thiên đường”

Đoàn đại biểu Vesak 2025 chụp hình lưu niệm dưới chân tượng Tượng Di Lặc. Ảnh: Sun World Ba Den Mountain
(PLVN) - Ngày 28/9, khu du lịch núi Bà Đen Tây Ninh đón Ban tổ chức cùng đoàn đại biểu của Ủy ban Tổ chức Quốc tế Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc (ICDV) đến thăm và Thảo luận chương trình Đại lễ Vesak 2025. Tại đây, các đại biểu đồng nhất cho rằng núi Bà Đen sẽ là điểm phải đến của hàng nghìn đại biểu trong dịp Đại lễ Vesak.

Vượt qua giới hạn của bản thân

Thái Hà trong ngày chơi dù lượn trên bầu trời. (Nguồn: NVCC)
(PLVN) - Có một câu nói khuyết danh như sau: “Ai không bước chân ra khỏi nơi quen thuộc sẽ không hiểu giá trị đích thực của con người”. Trong sự phát triển của công nghệ thông tin, con người dần đánh mất đi bản năng khám phá, sinh tồn mãnh liệt mà ông cha để lại. Hiện nay, để hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ, khám phá giới hạn bản thân, nhiều người đã dành trọn niềm đam mê cho các chuyến đi phiêu lưu, mạo hiểm.

Tưởng niệm 724 năm ngày mất Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn

Tượng đài Trần Hưng Đạo ở quảng trường 3-2 Thành phố Nam Định.
(PLVN) - Nhiều địa phương trên cả nước những ngày qua đã long trọng tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 724 năm Ngày mất Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn (1300 - 2024) - một vị tướng tài ba, nhà văn hóa vĩ đại trong lịch sử dân tộc, được nhân dân suy tôn là Đức Thánh Trần.

Trung thu ấm áp trong mưa lũ

Trung thu ấm áp trong mưa lũ
(PLVN) - Tết Trung Thu, ngày hội trăng rằm tháng Tám, luôn mang trong mình vẻ đẹp lung linh, huyền ảo của ánh trăng vàng, là dịp để gia đình sum họp, quây quần bên nhau - Tết Đoàn viên.

Ấm lòng ngày lũ

Ấm lòng ngày lũ
(PLVN) - Sáng sớm 12/9, sư thầy Thích Đạo Lạc trụ trì chùa Khai Nguyên (Tây Hồ, Hà Nội) đã nấu cháo mang đến Nhà Văn hóa quận Tây Hồ (Hà Nội) hỗ trợ và động viên bà con phường Yên Phụ đang tránh lũ.

Đại lễ trai đàn quy mô lớn nhất đầu tiên tại Đắk Lắk

Đại lễ trai đàn quy mô lớn nhất đầu tiên tại Đắk Lắk
(PLVN) -  Trong 2 ngày 25-26/8/2024, Phúc Gia An Viên phối hợp cùng Giáo hội Phật Giáo huyện Buôn Đôn đã tổ chức đại lễ trai đàn với chủ đề “Vạn Hoa Cầu Phúc - Chữ Hiếu Toả Hương”. Đây là chương trình thường niên được tổ chức vào tháng 7 âm lịch nhằm mục đích trở thành cầu nối giúp người dân Đắk Lắk thể hiện lòng thành kính, biết ơn với những người thân đã khuất của mình.

Khai mạc lễ hội đền Bảo Hà năm 2024

Ông Hoàng Quốc Bảo, Bí thư huyện ủy Bảo Yên đánh trống khai mạc (ảnh: Lê Nam - Huy Hoàng)
(PLVN) -  Sáng 20/8 (tức ngày 17/7 năm Giáp Thìn), huyện Bảo Yên (Lào Cai) tổ chức Lễ hội truyền thống Đền Bảo Hà năm 2024. Đây là dịp để nhân dân trên địa bàn huyện và du khách thập phương về dâng hương, ngưỡng vọng và tưởng nhớ Đức Thánh Hoàng Bẩy - Người có công dẹp giặc phương Bắc, trấn giữ biên cương.

Điều còn lại trên vạn nẻo đường đời

Đạo hiếu đi suốt cuộc đời mỗi con người. (Ảnh minh họa: K.A)
(PLVN) - Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, lễ Vu lan được du nhập vào Việt Nam từ năm 1072. Đại lễ Vu lan - báo hiếu là một trong những minh chứng rõ ràng của sự gắn bó trong mấy nghìn năm qua giữa đạo và đời, giữa Phật giáo và dân tộc.

Có một nơi để trở về…

Cảnh trong phim Câu chuyện hoa hồng. (Ảnh: Kphim)
(PLVN) - Ai đó từng thốt lên: “Mẹ sinh con là gái/Mỏng manh như tơ trời”… Dù cuộc sống hôm nay, các cô gái đều có cuộc sống hôn nhân theo tình yêu tưởng như đẹp đẽ. Thế nhưng, biến cố là những ẩn số không ai biết trước. Và khi ấy, nếu không may mắn trong cuộc đời, thật ấm lòng khi họ có một nơi để trở về, bên những thương yêu của cha mẹ mình…