Đi lễ chùa ngày Tết sao cho đúng không bị “phạm”

Hình minh họa, nguồn ảnh internet
Hình minh họa, nguồn ảnh internet
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Đi lễ chùa đầu năm đã thành một nếp đón Tết, chơi Xuân. Tuy nhiên, trong niềm vui chung, cũng không tránh khỏi những hình ảnh, hành vi chưa đẹp, những ảnh hưởng tiêu cực đến thuần phong mỹ tục hay vi phạm các quy định công cộng nơi cửa Phật. Đến với chốn thờ tự là chùa chiền trong dịp Tết thế nào cho đẹp đẽ, vui vẻ và an nhiên. Hãy cùng Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ tìm hiểu và chia sẻ về vấn đề trên một cách dễ hiểu và đầy đủ nhất.

Theo Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ ngày Tết đi chùa thường có 3 mục đích đó lễ bái – vãn cảnh và cúng dường.

Lễ bái là một nghi thức quan trọng của thực hành tín ngưỡng Phật giáo. Nói nôm na “lễ” là lạy, “bái” là vái. Lễ là hành vi, là cử chỉ để bày tỏ sự cung kính của người đi chùa với Phật, Bồ tát, các vị tăng ni, với chùa tháp tam bảo, các vị giám tự, tu hành và con người với con người.

Ông Nguyễn Hùng Vĩ nhấn mạnh, khi đến chùa, phải chú ý 4 thao tác lễ bái đó là thân lễ bái, tâm lễ bái, khẩu lễ bái và ý lễ bái. Thân thì phải chú ý đến phục trang, phải lành lặn đoan chính, đi đứng phải chậm rãi trang nghiêm, thi lễ phải cung kính lịch sự, dung mạo phải thanh thản hồn hậu.

Tâm thì hướng đến thanh tịnh, hướng đến sự trong sáng, thành thực, cung kính, thiêng liêng, .

Khẩu thì hài hòa nhỏ nhẹ, miệng khấn lục tự khẩn niệm là “Nam mô A di đà Phật” (Nam mô là kính lễ, kính bái, A di đà là muôn muôn năm, vô lượng thọ, Phật là Đức Phật), cả câu có nghĩa là “Kính lễ Đức Phật muôn muôn năm”. Ý lễ bái là suy nghĩ về chính những việc được mất mà mình làm để chiêm nghiệm, là hướng đến những giáo lý, những chân lý cũng như lẽ sống mà mình đã được giáo tập.

Đối với những quy định lễ bái còn yêu cầu đến từng tình huống và hành vi đảnh lễ. Đó là việc khi thí chủ gặp nhau, khi gặp các bậc trưởng thượng, các vị tăng ni, khi đứng trước ban thờ và tượng Phật, khi dâng hương cúng dường, khi nhận lộc Phật…

Phân tích về chính lễ và tà lễ, Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ cho hay, những lễ hướng thiện được gọi là chính lễ, còn “ngã mạn kiêu tâm lễ” (lễ bái với cái tâm kiêu mạn), “xướng họa cầu danh lễ” (lễ bái để cầu danh) được gọi là tà lễ.

“Lễ bái đúng thì nhờ đó mà đời sau sẽ được 5 thứ công đức thù thắng (Lễ bái ngũ công đức) như, hình tướng xinh đẹp, giọng nói hay, có nhiều của báu, sinh vào nhà cao sang, sinh lên các cõi trời. Đó là đời sau, kiếp sau chứ không phải hôm nay và ngày mai, hôm nay và cả năm sau trong cõi thực sinh này” ông Nguyễn Hùng Vĩ nói.

Đến vãn cảnh là đi ngắm cảnh chùa, đi tìm hiểu một nơi di tích văn hóa lịch sử để vui thích và hiểu biết, thưởng ngoạn tự nhiên và công trình kiến trúc truyền thống.

Cúng dường là đến chùa để góp công quả cho tăng hội, giáo đoàn, những người lo việc tín ngưỡng cho chúng ta. Nó là nói nôm của “cung dưỡng”. Cung là cung cấp, dưỡng là nuôi nấng.

Theo Nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ, chùa viện và tăng đoàn xưa sống bằng cúng dường. Các triều đại phong kiến trước đây ngoài giúp xây chùa, còn cấp cho chùa viện ruộng để cúng cấp lễ lạt. Có ruộng trồng mía, có ruộng trồng nếp. Người dân sẽ giúp đỡ nhà chùa canh tác ruông ấy để thu hoa lợi. Đều là ruông quan điền nên rất tốt. Từ đó mà dân gian có thành ngữ “Bờ xôi – ruộng mật”.

Lúc đầu, sự cúng dường dùng để nuôi đời sống người tu hành là chính, sau cũng bao hàm sự cúng dường về tinh thần cho nên chia ra “Thân phần cúng dường” và “Tâm phần cúng dường”. Thân phần cúng dường là cung cấp thức ăn, vật dụng, quần áo, thuốc thang cho đời sống tăng ni… Tiến lên là cơ sở vật chất như đất đai, chùa tháp, tượng đồ, phòng ốc, kinh sách… Tâm cúng dường là đem tinh thần sung kính mà cúng dường cung kính, cúng dường lễ bái, cúng dường tán thán, cúng dường những sáng tạo nghệ thuật Phật giáo, độc kinh, chép kinh, truyền giáo lý, thực hành các đức hạnh v.v…đều thuộc về Tam cúng dường.

So với các ứng xử và nghi thức đi chùa hiên tại ông Hùng cho biết, về cơ bản là tốt đẹp. Tuy nhiên cũng không ít những vấn đề tiêu cực, dáng lo ngại và cần chấn chỉnh.

Có những người đến chùa với ăn mặc cẩu thả, trang phục lòe loẹt, đi đứng nói năng thiếu nghiêm trang, thi lễ thì qua quýt…đó là phạm vào “thân lễ bái”.

Cũng có người đi chùa do đua đòi hoặc lấy lệ, chỉ hướng đến cầu lợi cầu danh cho hôm nay đó là cái “tâm lễ bái” chưa tốt, vướng tam nghiệp tham sân si.

Còn có người vào chùa nói năng bạt mạng, cười đùa vô tư…là phạm vào cái “khẩu lễ bái”. Có người đi chùa cúng dường đua đòi, vàng mã hương đăng đốt mù trời cho hơn người khác là sa vào tà lễ, mong thỏa cái tâm kiêu mạn mà thôi.

Có người đi chùa mà không am hiểu ý nghĩa lịch sử, cảnh đẹp núi non, chỉ ham chụp ảnh lên phây, khoe với bạn bè thì cũng chưa hiểu hết ý nghĩa của người hành hương danh lam thắng cảnh.

Thường thì các chùa cổ kính đều là những di tích văn hóa lịch sử và không phải ở đâu cũng gây nên tình trạng lộn xộn, phản cảm. Ngành văn hóa luôn luôn có những quy định kịp thời để chấn chỉnh những sai sót. Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng ra những quy định rất hợp lý cho nhà chùa và những người đi lễ hoặc vãn cảnh.

Theo nhà nghiên cứu văn hoá Nguyễn Hùng Vĩ, ngày nay ý thức của mọi người đang được nâng cao dần lên cùng sự phát triển của văn hóa xã hội. Đó là điều rất đáng ghi nhận.

Tin cùng chuyên mục

Triển lãm "Sáng đạo trong đời" diễn ra từ ngày 21-28/11/2024 tại Trung tâm triển lãm Tràng Tiền (Hà Nội). (Ảnh: Thùy Dương)

51 tác phẩm độc đáo tại triển lãm 'Sáng đạo trong đời'

(PLVN) - Bằng những nét vẽ và cách thể hiện tinh tế trên các chất liệu hội họa, 12 hoạ sỹ tham gia triển lãm “Sáng đạo trong đời” đã tái hiện lại những hình ảnh, biểu tượng quen thuộc của Phật giáo theo cách riêng, đưa người xem vào một hành trình tâm linh độc đáo và cảm xúc.

Đọc thêm

Biết từ bỏ là khi tìm thấy sự bình an

Biết từ bỏ là khi tìm thấy sự bình an
(PLVN) - Thay vì mãi chạy theo những điều xa vời, chúng ta nên học cách hài lòng với những gì mình đang có. Biết từ bỏ là khi chúng ta thật sự tìm thấy sự tự do, sự bình an...

Đừng chờ đến ngày mai để nói lời yêu thương

Đừng chờ đến ngày mai để nói lời yêu thương
(PLVN) -  Đừng chờ đến ngày mai để nói lời yêu thương, bởi đôi khi, một phút ngập ngừng cũng có thể là một cơ hội đã vụt mất. Hãy sống như hôm nay là ngày cuối cùng, trân trọng từng khoảnh khắc...

Độc lạ những đám cưới trang trí bằng rau củ quả

Trang trí lễ cưới bằng rau quả tạo nên sự độc đáo, mới lạ.
(PLVN) - Dùng cà chua, ớt chuông, súp lơ, vải thiều để trang trí đám cưới hoặc làm hoa cưới cầm tay... là những cách làm độc đáo mà nhiều cặp đôi lựa chọn áp dụng trong ngày trọng đại của mình. Vừa sáng tạo lại tiết kiệm, những đám cưới độc lạ này nhận được vô vàn lời khen từ cư dân mạng.

Khi vẻ ngoài không thể 'chữa lành' khoảng trống tâm hồn

Giá trị bền vững để giữ gìn hạnh phúc lâu dài lại không nằm ở vẻ bề ngoài mà xuất phát từ chính phẩm chất, lối sống, sự thấu hiểu và lòng kiên nhẫn. (Nguồn: Lovepik)
(PLVN) - Trong xã hội hiện đại, ngoại hình dần trở thành chuẩn mực quan trọng trong việc đánh giá giá trị bản thân, đặc biệt đối với nhiều chị em phụ nữ, khiến họ lao vào cuộc đua làm đẹp, sửa sang nhan sắc. Tuy nhiên, cuộc săn tìm vẻ đẹp bề ngoài lại không thể lấp đầy những khoảng trống về tinh thần, không thể "chữa lành" tâm hồn bên trong cho nhiều người.

Đức Phật và những loại cây trong kinh điển

Đức Phật và những loại cây trong kinh điển
Trong suốt bốn mươi lăm năm hoằng hoá suốt lưu vực sông Hằng (Ganges) và vùng chân núi Hy Mã Lạp Sơn, Đức Phật đã sống rất nhiều trong rừng. Cây thường được nhắc đến trong Kinh điển, và nhiều loại cây khác cũng gắn bó cuộc đời Đức Phật. 

Hòa thượng Lý Sa Mouth góp sức điểm tô phum sóc ở Bạc Liêu

Hòa thượng Lý Sa Mouth góp sức điểm tô phum sóc ở Bạc Liêu
(PLVN) - Khi mới 16 tuổi, Lý Sa Mouth đã vào chùa quy y để báo hiếu cha mẹ, vừa học phổ thông vừa học lớp Phật học để cống hiến lâu dài cho nhà chùa. Đây cũng là một tiền đề quan trọng để ông nắm bắt tốt hơn chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và vận dụng linh hoạt trong quá trình tu tập của mình.

Các ngày tốt trong tháng cần lưu ý

Các ngày tốt trong tháng cần lưu ý
(PLVN) - Lịch âm của tháng 10 tương đương với tháng 11 dương lịch. Vào thời điểm này trong năm, thời tiết bắt đầu có sự chuyển giao giữa mùa thu và mùa đông nên trời bắt đầu có những cơn rét đầu mùa.

Chùa Thiên Mụ: Điểm tâm linh không thể bỏ qua khi đến Huế

Chùa Thiên Mụ: Điểm tâm linh không thể bỏ qua khi đến Huế
(PLVN) - Chùa Thiên Mụ (còn được gọi là Chùa Linh Mụ) không chỉ là ngôi chùa cổ kính nằm bên dòng sông Hương, mà còn là ngôi chùa nổi tiếng của Việt Nam hiện lên giữa bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của vùng đất cố đô Huế. Ngay từ khoảnh khắc bước chân lên con đường dẫn vào chùa, một cảm giác yên bình và tĩnh lặng len lỏi vào tâm hồn.

Những việc nên làm trong ngày vía Đức Phật Dược Sư

Những việc nên làm trong ngày vía Đức Phật Dược Sư
(PLVN) - Ngày 31/10 (tức 29/9 âm lịch) là ngày Vía Phật Dược Sư - vị Phật đại diện cho sự trọn vẹn của Phật quả ngự cõi phía Đông (là cõi Tịnh Lưu ly), Ngài có thể giúp dân chúng tăng phước, tăng thọ, tiêu trừ tai nạn.

Những ‘tuyệt chiêu” giúp chị em phụ nữ trở nên thần thái, sang trọng

Các nữ cán bộ, phóng viên, nhân viên Báo Pháp luật Việt Nam tham gia khóa học về thần thái, phong cách thanh lịch.
(PLVN) - Phụ nữ có ngoại hình xinh đẹp là một lợi thế nhưng phụ nữ có thần thái thì thực sự được nhiều người ngưỡng mộ. Những người phụ nữ này không chỉ nữ toát lên vẻ đẹp sang trọng lôi cuốn, thu hút ánh nhìn từ mọi người mà còn tạo dựng các mối quan hệ tốt đẹp làm tiền đề trên con đường thành công trong cuộc sống và công việc. Vậy làm sao để trở thành một người phụ nữ thần thái và sang trọng?

10 nguyên tắc đạo đức Phật giáo dành cho doanh nghiệp

10 nguyên tắc đạo đức Phật giáo dành cho doanh nghiệp
Mặc dù đạo Phật không đưa ra các tiêu chí hướng dẫn cụ thể nào cho đạo đức kinh doanh, nhưng các nguyên tắc đạo đức cơ bản, có thể được điều chỉnh để tạo ra khuôn vàng thước ngọc cho hành vi đạo đức trong thế giới kinh doanh.

Khi tâm hồn cũng cần được “thải độc”

Nhiều người chọn thiền định như một phương pháp “thanh lọc” tâm trí, “thải độc” tâm hồn. (Nguồn: TL)
(PLVN) - Trong cuộc sống hiện đại, khái niệm “thải độc” đã trở nên phổ biến và người ta thường liên tưởng đến việc thanh lọc cơ thể khỏi các độc tố thông qua các phương pháp như detox, ăn kiêng, tham gia các liệu trình sức khỏe. Tuy nhiên, có một khía cạnh ít được chú ý nhưng không kém phần quan trọng, đó là việc thải độc cho tâm trí thì nhiều người đang “bỏ quên”.