Cứu người và hủy diệt - Hai mặt của sự tiến bộ

Lịch sử loài người là câu chuyện của những cuộc đối đầu, những cuộc chiến tranh cướp đi hàng triệu sinh mạng. Trong suốt hai cuộc chiến tranh thế giới, con số người chết đã lên đến hàng chục triệu, chưa kể những người bị thương, mất nhà cửa, và chịu đựng nỗi đau tinh thần dai dẳng.

Trong khi đó, cũng có những nhà khoa học âm thầm cống hiến cả cuộc đời để tìm ra những phương pháp cứu người. Họ không ngừng nghiên cứu thuốc men, vắc-xin, và các liệu pháp điều trị để chữa lành những căn bệnh hiểm nghèo. Đứng trong các phòng thí nghiệm hay bên giường bệnh, họ dành từng giây phút để giành lại mạng sống cho những người đang đấu tranh với tử thần.

Bao nhiêu y bác sĩ trên thế giới mỗi ngày vẫn thức trắng đêm trong bệnh viện, không màng đến bản thân, chỉ để chăm sóc từng bệnh nhân, xoa dịu cơn đau của họ, và kéo dài thêm hy vọng sống. Những con người ấy là biểu tượng cho lòng nhân đạo, cho lý tưởng cao đẹp của khoa học và y học – vì con người, vì sự sống.

Nhưng trái ngược với điều đó, vẫn có những nhà khoa học và kỹ sư, dưới danh nghĩa “nghiên cứu khoa học,” dốc sức phát triển những loại vũ khí tối tân chỉ để hủy diệt sinh mạng con người với quy mô ngày càng lớn hơn. Bom hạt nhân, vũ khí hóa học, vũ khí sinh học – mỗi phát minh ấy ra đời không chỉ tiêu diệt kẻ thù mà còn gieo rắc nỗi kinh hoàng cho cả nhân loại.

Thật nghịch lý khi cùng một bộ óc con người, cùng một năng lực nghiên cứu, nhưng có người dùng nó để cứu lấy từng mạng sống, còn có người lại biến nó thành công cụ hủy diệt hàng triệu sinh mạng. Vậy, điều gì khiến khoa học – vốn là công cụ phục vụ con người – trở thành một con dao hai lưỡi?

Có lẽ, câu trả lời nằm ở đạo đức và mục tiêu của người làm khoa học. Một nhà khoa học chân chính không chỉ tìm kiếm sự thật, mà còn phải biết chịu trách nhiệm với những tác động mà công trình của mình mang lại. Nếu đặt lợi ích cá nhân, quyền lực hay tham vọng lên trên giá trị của sự sống, khoa học sẽ trở thành thứ vũ khí nguy hiểm nhất

Chúng ta cần nhiều hơn nữa những con người như các y bác sĩ, các nhà khoa học y sinh – những người cống hiến vì mục tiêu cứu người, vì hòa bình và hạnh phúc cho nhân loại. Và đồng thời, cần lên tiếng để ngăn chặn việc lạm dụng khoa học vào mục đích hủy diệt, để không ai phải chịu đau thương từ những phát minh mang danh “vĩ đại.”

Khoa học sinh ra để phục vụ cuộc sống, và trách nhiệm của chúng ta là giữ cho nó luôn đi đúng hướng – hướng về sự sống, về nhân loại.