Ngày 15/5/2016, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Kế hoạch số 03-KH/TW ngày 25/7/2016 thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị nói trên. Ban Tuyên giáo Trung ương đã ban hành Hướng dẫn số 08-HD/BTGTW ngày 19/8/2016 về một số nội dung cụ thể thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW và Kế hoạch số 03-KH/TW ngày 25/7/2016 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 8/9/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách hồ Chí Minh. Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương đã ban hành Kế hoạch số 22-KH/ĐUK ngày 6/10/2016 thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW.
Chấp hành Chỉ thị của Bộ Chính trị, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, các văn bản hướng dẫn, kế hoạch của Trung ương, Ban Cán sự Đảng, Đảng ủy Bộ Tư pháp đã quán triệt nhanh và đầy đủ các văn bản của Đảng và của Thủ tướng Chính phủ đến các cấp ủy đảng, đảng viên và cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong Bộ Tư pháp.
Để các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, người lao động trong Bộ Tư pháp có sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thành công việc tự giác, thường xuyên, bài viết này giới thiệu những nội dung, tư tưởng chủ yếu của Chỉ thị số 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh:
Sự cần thiết phải ban hành Chỉ thị
Thứ nhất, việc thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 5 năm qua (2011-2016) được đánh giá là đã đạt kết quả bước đầu quan trọng, song còn chưa đi vào chiều sâu, chưa vững chắc, ở nhiều nơi việc thực hiện còn hình thức, chưa thực sự trở thành việc làm thường xuyên, thành ý thức tự giác của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên, do đó phải tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa trong thời gian tới.
Thứ hai, việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” 4 năm qua (2012-2016) được đánh giá là đã đạt kết quả bước đầu quan trọng, có tác dụng cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, phòng ngừa sai phạm của cán bộ, đảng viên, song chưa đạt được mục tiêu ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, cũng như những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Thứ ba, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng xác định việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một giải pháp cơ bản, lâu dài của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng những năm tới; đồng thời đặt ra một số nhiệm vụ mới có liên quan trực tiếp đến xây dựng con người Việt Nam nói chung, đội ngũ cán bộ, đảng viên nói riêng, đó là: xây dựng Đảng về đạo đức; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thực sự liêm chính và vì dân; xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam; quản lý tốt sự phát triển xã hội; xây dựng đạo đức xã hội và môi trường văn hóa lành mạnh.
Với những lý do nêu trên, cần thiết phải ban hành một Chỉ thị mới của Bộ Chính trị để chỉ đạo đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.
Những nội dung chủ yếu trong tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cần tập trung học tập và làm theo thời gian tới:
Chỉ thị số 05-CT/TW yêu cầu tổ chức học tập, quán triệt và tuyên truyền sâu rộng, thường xuyên, liên tục và có hệ thống, bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động 10 nội dung chủ yếu trong hệ thống quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh, 4 nội dung chủ yếu trong hệ thống quan điểm, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và 6 nội dung chủ yếu trong phong cách Hồ Chí Minh, như sau:
Những nội dung chủ yếu trong tư tưởng Hồ Chí Minh: Đó là hệ thống quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh (1) Về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và con người; (2) Về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; (3) Về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; (4) Về sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc; (5) Về quyền làm chủ của nhân dân và xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân; (6) Về quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; (7) Về xây dựng, phát triển kinh tế và văn hóa, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; (8) Về đạo đức cách mạng; (9) Về chăm lo, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; (10) Về xây dựng Đảng.
Những nội dung chủ yếu trong đạo đức Hồ Chí Minh: Đó là các quan điểm và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về (1) Tuyệt đối trung thành, kiên định lý tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, dân tộc lên trên tất cả; (2) Hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, tận trung với nước, tận hiếu với dân; (3) Hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí, yêu thương con người; (4) Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, thật sự là công bộc của nhân dân, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội.
Những nội dung chủ yếu trong phong cách Hồ Chí Minh: Đó là phong cách Hồ Chí Minh phản ánh những giá trị cốt lõi trong tư tưởng, đạo đức của Người và được thể hiện vô cùng sinh động, tự nhiên, độc đáo, có sức thu hút, cảm hóa kỳ diệu trong hoạt động, ứng xử hàng ngày: (1) Phong cách tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, luôn gắn chặt lý luận với thực tiễn; (2) Phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn; (3) Phong cách ứng xử văn hóa, tinh tế, đầy tính nhân văn, thấm đậm tinh thần yêu dân, trọng dân, vì dân; (4) Phong cách nói đi đôi với làm, đi vào lòng người; nói và viết ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm; (5) Phong cách sống thanh cao, trong sạch, giản dị; (6) Phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương.
Tư tưởng chỉ đạo của Chỉ thị số 05-CT/TW
Chỉ thị số 05-CT/TW có những tư tưởng chỉ đạo chủ yếu (đồng thời cũng thể hiện những điểm mới so với Chỉ thị số 03 –CT/TW) sau đây:
Một là, học và làm theo Bác là một biện pháp vừa cấp bách, trước mắt, vừa cơ bản, lâu dài để xây dựng, chỉnh đốn Đảng, trực tiếp góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ; đồng thời, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu.
Hai là, không chỉ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác, mà cần học tập và làm theo cả tư tưởng của Bác và phong cách của Bác. Ba nhân tố này có liên quan mật thiết với nhau: tư tưởng chi phối đạo đức, phong cách; phong cách là sự thể hiện, cụ thể hóa tư tưởng, đạo đức. Phong cách Hồ Chí Minh cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh và đạo đức Hồ Chí Minh tạo nên một chỉnh thể thống nhất là nhân cách Hồ Chí Minh.
Ba là, chú trọng đồng thời cả hai mặt: học tập và làm theo, không được xem nhẹ mặt nào, song đích đến cuối cùng là thực hành tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Bốn là, không chỉ cán bộ, đảng viên mà là toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đều học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, góp phần xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
Năm là, về phương châm thực hiện: “trên trước, dưới sau” (cấp trên gương mẫu làm trước, cấp dưới noi gương làm sau); “trong trước, ngoài sau” (làm trong Đảng trước, rồi đến toàn bộ hệ thống chính trị và lan tỏa ra toàn xã hội); “học đi đôi với hành”; kết hợp giữa “xây” và “chống”, trong đó lấy “xây” làm chính; xác định việc trọng tâm, đột phá, tránh dàn trải.
Sáu là, về tổ chức thực hiện: Không lập ban chỉ đạo và bộ phận giúp việc ở các cấp, mà đặt đưới sự chỉ đạo của ban thường vụ cấp ủy, trực tiếp là đồng chí bí thư cấp ủy và giao ban tuyên giáo là cơ quan giúp việc trực tiếp cho cấp ủy về nhiệm vụ này. Chỉ thị số 05-CT/TW có hiệu lực thi hành trong nhiều năm tới, chứ không chỉ trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng. Ban Bí thư Trung ương Đảng từng khóa sẽ ban hành Kế hoạch để chỉ đạo thực hiện trong nhiệm kỳ.
Như vậy, so sánh với Chỉ thị số 03-CT/TW thì Chỉ thị số 05-CT/TW rộng hơn về nội hàm tổng thể, sâu hơn về nội dung cụ thể, cao hơn về yêu cầu tổ chức và lâu dài hơn về thời gian thực hiện.
Nội dung các hoạt động triển khai thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW
Thứ nhất, tổ chức học tập và xây dựng kế hoạch làm theo các nội dung chủ yếu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh:
(i) Các cấp ủy, tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức học tập, quán triệt, tuyên truyền sâu rộng, thường xuyên, liên tục và có hệ thống, bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động các nội dung chủ yếu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.
(ii) Xây dựng kế hoạch cá nhân làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Thứ hai, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng; gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, giải quyết kịp thời, có hiệu quả những vấn đề bức xúc, nổi cộm của địa phương, cơ quan, đơn vị.
Thứ ba, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam.
Thứ tư, tổ chức biên soạn chương trình, giáo trình về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong các học viện, trường chính trị, trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp trong hệ thống chính trị.
Thứ năm, các cấp ủy, tổ chức đảng thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, giám sát và định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Thứ sáu, xác định nội dung đột phá nhằm tạo chuyển biến rõ nét trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cụ thể là:
(i) Ở phạm vi toàn quốc, tập trung thực hiện ba nội dung đột phá là: Xây dựng và thực hiện nghiêm túc các quy định, quy chế làm việc, xác định rõ trách nhiệm cá nhân, nhất là người đứng đầu; đổi mới phương thức lãnh đạo, phong cách, tác phong công tác; nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội.
(ii) Đồng thời, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, địa phương, cơ quan, đơn vị tùy theo tình hình, điều kiện cụ thể, xác định rõ những nội dung đột phá nhằm làm chuyển biến rõ nét trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ngay từ năm đầu nhiệm kỳ. Chú ý các nội dung sau: Đổi mới phong cách, tác phong công tác gần dân, sát dân, lắng nghe, đối thoại với nhân dân; chống bệnh thành tích, hình thức; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực, tham nhũng; nâng cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt trong công việc, nói đi đôi với làm.
