'Cõi bình yên' sau giông gió của những kẻ từng gây tội trong vô thức

Ám ảnh tội lỗi

11 giờ trưa. Đúng giờ bệnh nhân ăn cơm, uống thuốc, không có tiếng ồn ào như tưởng tượng, không khí yên lặng đến kỳ lạ. Tất cả tập trung trong phòng ăn riêng biệt của mỗi khoa. Thấy có người lạ, các bệnh nhân bỏ ăn, tranh nhau lại gần hỏi những câu bâng quơ, rồi cười nói một mình. 

Thế nhưng, qua câu chuyện kể của các bác sĩ, y tá, điều dưỡng… đang công tác tại đây, nhiều người sẽ thật sự “choáng” khi biết, đằng sau khuôn mặt ấy, họ đã từng gây không ít “tội ác” khi lên cơn điên dại. 

BS Trần Nguyên Ngọc, phó giám đốc bệnh viện cho biết, có không ít trường hợp bệnh nhân lên cơn xung động đã gây ra rất nhiều vụ án đau lòng như: cướp giật, lấy đồ, đốt nhà, hiếp dâm, hành hung người khác hoặc có trường hợp giết chính những người thân của mình. 

Chị Hồ Thị Mai (SN 1978, ngụ huyện Hòa Vang) bị bệnh hoang tưởng tin rằng mình được tổ tiên, ông bà, thần thánh nhập vào nên suốt ngày luyên thuyên. Lúc đó, vì nhận thức kém nên người dân lại tin điều chị Mai nói và người phụ nữ này nghiễm nhiên trở thành…thầy bói. 

Trong một lần lên cơn nặng, chị Mai đã giết hại đứa con 5 tuổi, đâm chồng bị thương. Đưa đi giám định, chị được kết luận mắc bệnh tâm thần và được miễn trách nhiệm hình sự. Sau một thời gian điều trị, bệnh thuyên giảm, chị được về nhà. Thế nhưng, mỗi khi nhớ lại những cảnh tượng mà mình đã gây ra, chị lại bị trầm cảm nặng.

Bệnh nhân Nguyễn Cửu Tán

Hay như trường hợp của anh Định Hồ Phúc (SN 1980, ngụ huyện Hòa Vang, Đà Nẵng), người có “thâm niên” điều trị hơn 20 năm ở bệnh viện. Do bị loạn thần, ảo tưởng cha mẹ là quái vật sẽ hại mình, anh Phúc liền cầm dao giết chết cha mẹ. Sau một thời gian điều trị, anh Phúc không chịu nổi sự dày vò, người thân tiếp tục đưa anh vào viện. 

Tương tự, anh Nguyễn Cửu Tám (SN 1972, ngụ Đà Lạt) cũng có đã 18 năm ở BVTT. Anh Phúc có bị bệnh tâm thần do yếu tố di truyền. Lớn lên, anh vẫn lấy vợ, sinh được 2 người con, cuộc sống như nhiều người khác.

Đến đầu năm 1998, anh Tám mới bắt đầu có biểu hiện không bình thường như: hay bỏ nhà đi lang thang, nói lảm nhảm. Thế nhưng, do điều kiện kinh tế, hơn nữa anh cũng không gây nguy hiểm cho ai nên vợ con vẫn chung sống chan hòa.

Tuy nhiên, trong 1 lần mẹ vợ và em gái sang chơi ngủ lại nhà, anh Tám đột ngột lên cơn, nửa đêm trở dậy dùng dao chém. Lúc đó, dù gây ra thảm sát, nhưng anh vẫn ngồi bên thi thể vương đầy máu cười hềnh hệch. Từ kết quả giám định bị tâm thần, anh Tám được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự. Cũng trong năm 1998, Cơ quan tố tụng đưa anh xuống BVTT Đà Nẵng điều trị. 

Nói chuyện, các anh chỉ biết cười hềnh hệch trong trong ánh nhìn đờ đẫn. Có điều lạ, khi được gợi hỏi về những kỷ niệm, về gia đình…bất ngờ cả 2 cuối gằm xuống như muốn lảng tránh. 

BS Ngọc cho biết, với các bệnh nhân này, dù ý thức cuộc sống còn rất ít nhưng trong tâm trí họ vẫn không bao giờ quên những gì đã gây ra cho người thân của mình. Ai may mắn thì điều trị ổn định, trở về hòa nhập với cuộc sống. Ai không may mắn sẽ phải mang “bản án” suốt cuộc đời.

Lúc bình thường, người tâm thần thường rơi vào trạng thái trầm cảm hoặc la hét, đập phá, đi lang thang, nói cười ngơ ngác. Nhưng khi bị kích động, xung động mạnh... hoang tưởng, ảo giác, luôn luôn nghĩ mình sắp bị người khác hại, họ sẽ tìm cách bảo vệ mình trước nên dễ gây án đối với xã hội. Những trường hợp này chiếm khoảng hơn 10 % trong tổng số các bệnh nhân tâm thần đang điều trị tại bệnh viện.

Nỗi niềm người mẹ

Bác sĩ Ngọc thông tin thêm, trong số bệnh nhân, có người bệnh nặng, người mới chớm, người lâu năm, người mới đưa vào.... Bao nhiêu gia đình có người thân mắc bệnh là bấy nhiêu nỗi niềm chồng chất.

Nhiều ông bố, bà mẹ, người vợ, người chồng chứng kiến người thân sống mà như không, coi họ như kẻ thù, nói cười huyên thuyên, thậm chí nhiều lúc gây nên những vụ án man rợ từ vô thức... mà chết lặng người. 

Tiếp lời bác sĩ Ngọc, chị Nguyễn Thị Thương, 1 y sĩ có hàng chục năm công tác tại bệnh viện chia sẻ thêm, hầu như người bệnh tâm thần không ý thức hết nỗi đau do chính mình gây nên họ vẫn… vô tư sống. Nhưng cũng có một số bệnh nhân sau một thời gian điều trị dần ổn định đã phải xót xa vì chịu sự ghẻ lạnh của chính người thân. Có bệnh nhân ngồi khóc lặng lẽ trong phòng tận mấy ngày khiến bệnh phát lại trầm trọng hơn.

Trong giây phút tỉnh táo hiếm hoi, bệnh nhân Lê Vũ Công (SN 1977, ngụ Quảng Nam) rưng rưng nước mắt kể, anh vào bệnh viện đã 5 năm nhưng chưa bao giờ được người nhà tới thăm. Nhiều khi nhớ nhà mà vì bệnh anh chưa khỏi hẳn, lại không biết chính xác nhà mình ở đâu nên không thể về.

Ngồi bên tập hồ sơ bệnh án, bác sĩ Trình chia sẻ, anh Công là một trong số mấy chục bệnh nhân tâm thần bị gia đình bỏ rơi, đi lang thang ngoài đường, được công an đưa vào bệnh viện. 

BS Ngọc

“Cũng vì điều này mà bệnh viện đang vướng phải một khó khăn trong vấn đề tìm “đầu ra” cho các bệnh nhân sau khi đã điều trị xong. Trong khi đó, Trung tâm điều dưỡng người tâm thần, hay Trung tâm Bảo trợ xã hội… lại đang quá tải”, y sĩ Thương bộc bạch.

Bệnh nhân Huỳnh Văn Trung (SN 1986, Hòa Hiệp Nam, Liên Chiểu, Đà Nẵng) bị bệnh hoang tưởng, trong thời gian điều trị bệnh đã thuyên giảm phần nào, thấy có khách đến cũng tiến lại làm quen và kể: “Thỉnh thoảng mẹ mới vào thăm Trung, nhưng không hiểu vì sợ cái chi mà trốn không gặp Trung, chỉ đưa quà qua cửa sổ cho Trung rồi đi về”. 

Nghe lời nói của Trung, nhiều người cảm thấy cay sống mũi nhưng vẫn phải thừa nhận, Trung còn may mắn so với nhiều bệnh nhân khác khi nhận ra được mẹ mình và vẫn có gia đình đến thăm. Cũng có những trường hợp, khi gia đình đưa con vào viện, đi thăm không được con nhận ra, đã tuyệt vọng và đau đớn, không dám quay lại thăm lần 2. Và vì nhiều lý do khác nữa mà con số bệnh nhân tâm thần bị bỏ rơi cứ ngày một tăng…

Tuy nhiên, ngoài mặt trái đó, nơi bệnh viện vẫn còn rất nhiều hình ảnh như bà Lê Thị Lan (SN 1940, ngụ quận Thanh Khê, Đà Nẵng), bà Nguyễn Thị Tất (SN 1945, quê huyện Núi Thành, Quảng Nam, hiện tạm trú nhà bà Lan)… đều có con trai bị chứng bệnh động kinh đang được điều trị tại BVTT từ đầu năm 2011 đến nay. 

“Ở nhà, mỗi khi lên cơn, con tui cứ la hét, phá phách đồ đạc. Nhiều khi không vừa ý, nó còn đánh cả tui. Thương lắm nhưng để ở nhà, sợ con quậy hàng xóm nên đành đưa vào BVTT. Hằng ngày, tui đi bán vé số, hễ rảnh lại vào thăm con”, bà Tất đưa tay quệt nước mắt nói.

Hiểu, cảm thông bà bạn cùng cảnh ngộ, bà Lan rủ bà Tất về ở cùng. Đến nay, ngày nào BVTT cũng nhìn thấy 2 người đàn bà héo hon ngồi thu mình trên ghế đá, tay vân vê chiếc nón cũ kỹ với ước muốn được gánh chịu thay con căn bệnh quái ác hay chí ít tận mắt xem con đang cười nói với mẹ….