Có một bầu trời màu cam

Khởi nguồn của Chiến dịch "Tô Cam"

Chương trình “Tô Cam” là một chiến dịch toàn cầu nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao nhận thức về vấn đề bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Chiến dịch này được khởi xướng bởi Liên Hợp Quốc thông qua cơ quan UN Women – Tổ chức Liên Hợp Quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ.

Tên gọi “Tô Cam” (Orange the World) xuất phát từ việc sử dụng màu cam – biểu tượng của một tương lai tươi sáng, không có bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái.

Chiến dịch “Tô Cam” ra đời vào năm 1991, bắt nguồn từ hoạt động “16 ngày hành động chống lại bạo lực giới” – một phong trào quốc tế do các nhà hoạt động vì quyền phụ nữ khởi xướng.

Thời gian của 16 ngày hành động diễn ra từ ngày 25 tháng 11 (Ngày quốc tế xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ) đến ngày 10 tháng 12 (Ngày Nhân quyền Quốc tế), nhằm kêu gọi sự chú ý đến vấn đề bạo lực dựa trên giới.

Trong những năm sau đó, chiến dịch “Tô Cam” được chính thức mở rộng quy mô và do UN Women dẫn dắt. Với sự tham gia của các tổ chức phi chính phủ, chính phủ, và xã hội dân sự ở hơn 100 quốc gia, “Tô Cam” đã trở thành một phần quan trọng trong các chiến dịch quốc tế về bình đẳng giới, đặc biệt là thúc đẩy việc xóa bỏ các hành vi bạo lực chống lại phụ nữ.

Mỗi năm, chiến dịch “Tô Cam” thu hút sự tham gia của hàng triệu người trên khắp thế giới, từ các nhà lãnh đạo chính trị đến các tổ chức xã hội, trường học, doanh nghiệp và người dân thường, với mục tiêu tăng cường nhận thức, thay đổi tư duy và thúc đẩy các biện pháp hành động cụ thể để ngăn chặn và xóa bỏ bạo lực giới.

Mục tiêu và thông điệp chính của “Tô Cam”

Mục tiêu của chiến dịch “Tô Cam” là nâng cao nhận thức cộng đồng về tình trạng bạo lực dựa trên giới, đặc biệt là bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Thông qua việc sử dụng màu cam, chiến dịch khuyến khích các cá nhân, tổ chức, chính phủ, và xã hội nói chung tham gia vào các hoạt động phòng ngừa bạo lực và thúc đẩy sự an toàn, quyền lợi cho phụ nữ.

Mỗi năm, chiến dịch đều mang một chủ đề khác nhau nhưng luôn xoay quanh thông điệp xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Chiến dịch cũng tạo điều kiện cho nhiều quốc gia triển khai các hoạt động cụ thể như tổ chức hội thảo, sự kiện công cộng, và chiến dịch truyền thông nhằm thay đổi nhận thức xã hội về bạo lực giới.

Chương trình “Tô Cam” không chỉ là một chiến dịch truyền thông mà còn là một phần của nỗ lực toàn cầu trong việc xây dựng một xã hội bình đẳng, nơi mà phụ nữ và trẻ em gái được sống trong an toàn, tự do khỏi bạo lực.

Thực trạng bạo lực giới và Ý nghĩa của "Tô Cam"

Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái là một trong những vi phạm nhân quyền phổ biến nhất trên toàn cầu. Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, cứ ba phụ nữ trên thế giới thì có một người từng bị bạo hành thể xác hoặc tình dục, và phần lớn các vụ bạo lực này do chính người quen gây ra. Điều này không chỉ gây tổn hại nghiêm trọng về mặt thể chất và tinh thần đối với nạn nhân, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến gia đình, cộng đồng và xã hội nói chung.

Theo khảo sát quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019, 62,9% phụ nữ ở Việt Nam trong đời đã từng chịu 1 hoặc nhiều hơn các hình thức bạo lực thể xác, tình dục, tình cảm và kinh tế cũng như hành vi kiểm soát do chồng hoặc bạn tình gây ra trong cuộc đời.

Trong xã hội Việt Nam, bạo lực thường bị giấu kín với 90,4% người bị bạo lực không tìm kiếm sự giúp đỡ từ chính quyền và một nửa trong số họ không bao giờ kể với bất kỳ ai về việc họ bị bạo lực. Thêm vào đó, những tác động của bạo lực phụ nữ ước tính tương đương với 1,81% GDP của Việt Nam năm 2018.

Chiến dịch “Tô Cam” không chỉ nhằm mục đích kêu gọi xóa bỏ bạo lực giới, mà còn thúc đẩy các chính sách và hành động cụ thể để đảm bảo rằng các nạn nhân được bảo vệ, hỗ trợ và có quyền tiếp cận với các cơ hội giáo dục, việc làm, và chăm sóc sức khỏe bình đẳng. Đây là một phần quan trọng trong việc đạt được mục tiêu phát triển bền vững về bình đẳng giới, một trong những ưu tiên hàng đầu của Liên Hợp Quốc.

Các hoạt động chính của Chiến dịch

Trong suốt chiến dịch 16 Ngày Hành Động, hàng loạt các hoạt động quy mô lớn và nhỏ được tổ chức trên toàn cầu nhằm thu hút sự chú ý và hỗ trợ từ cộng đồng.

Một trong những điểm nhấn của chiến dịch là việc tô màu cam các biểu tượng nổi tiếng trên thế giới như một cách để nâng cao nhận thức về bạo lực giới. Các tòa nhà, cây cầu, công trình công cộng nổi tiếng như Tòa nhà Empire State ở New York, tháp Eiffel ở Paris, và nhiều công trình khác đều được chiếu sáng với màu cam rực rỡ.

Bên cạnh đó, các buổi hội thảo, cuộc trò chuyện công khai, chiến dịch truyền thông xã hội, và các sự kiện nghệ thuật cũng được tổ chức nhằm tuyên truyền thông điệp về bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ.

Các hashtag như #OrangeTheWorld, #16Days và #EndViolenceAgainstWomen thường được sử dụng rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội để kêu gọi cộng đồng tham gia và lan tỏa thông điệp tích cực.

Những thành tựu và thách thức

Từ khi bắt đầu, chiến dịch "Tô Cam" đã mang lại nhiều thành công đáng kể. Hàng triệu người đã được nâng cao nhận thức về vấn nạn bạo lực giới, và nhiều chính phủ đã thực hiện các bước cụ thể để cải thiện luật pháp và chính sách nhằm bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái. Nhiều quốc gia đã thông qua các quy định nghiêm ngặt hơn về bạo lực gia đình, tạo ra các đường dây nóng hỗ trợ và cải thiện quyền tiếp cận của nạn nhân với các dịch vụ pháp lý và y tế.

Tuy nhiên, chiến dịch vẫn đối mặt với những thách thức lớn. Bạo lực giới vẫn là một vấn nạn nghiêm trọng, đặc biệt là tại các vùng chiến tranh, khủng hoảng hoặc nơi mà pháp luật còn yếu kém. Đại dịch COVID-19 đã làm trầm trọng thêm vấn đề này khi nhiều phụ nữ phải sống chung với bạo lực trong những hoàn cảnh bị cô lập hoặc hạn chế đi lại.

Ngoài ra, việc thay đổi tư duy và định kiến xã hội về vai trò của phụ nữ vẫn còn là một công việc lâu dài và khó khăn. Các hệ thống gia trưởng và bất bình đẳng giới vẫn tồn tại sâu rộng ở nhiều nơi, từ việc hạn chế quyền tiếp cận giáo dục, việc làm, đến việc quyết định trong gia đình và xã hội.

Hướng đi tương lai

Trong bối cảnh bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái vẫn là vấn đề toàn cầu, chiến dịch “Tô Cam” đã đạt được những thành tựu đáng kể, nhưng tương lai của chiến dịch đòi hỏi phải có sự nỗ lực mạnh mẽ và chiến lược toàn diện hơn.

Theo bà Phumzile Mlambo-Ngcuka, cựu Giám đốc điều hành của UN Women, “Chúng ta cần tiếp tục tăng cường các biện pháp phòng ngừa bạo lực, mở rộng các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân và tăng cường khung pháp lý để bảo vệ quyền của phụ nữ”. Bà cũng nhấn mạnh rằng sự hợp tác giữa các chính phủ, tổ chức quốc tế, và các doanh nghiệp tư nhân là chìa khóa để đẩy mạnh phong trào.

Theo một báo cáo của Liên Hợp Quốc, trong tương lai, chiến dịch “Tô Cam” sẽ tập trung vào việc đẩy mạnh sử dụng công nghệ số và mạng xã hội để nâng cao nhận thức, tiếp cận được với nhiều đối tượng hơn, đặc biệt là tại các khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Ông António Guterres, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, cho biết, việc tạo ra những nền tảng số an toàn, nơi mà phụ nữ và trẻ em gái có thể nhận được sự hỗ trợ, chia sẻ câu chuyện và tìm kiếm trợ giúp, sẽ là một hướng đi quan trọng trong thời đại số hóa .

Ngoài ra, theo UN Women, một trong những hướng đi tương lai là xây dựng các chiến lược thúc đẩy bình đẳng giới trong giáo dục và kinh tế, nhằm ngăn chặn bạo lực từ gốc rễ.

Bà Sima Sami Bahous, Giám đốc điều hành UN Women cũng nhấn mạnh việc không thể xóa bỏ bạo lực nếu không thay đổi các cấu trúc xã hội gây ra sự bất bình đẳng.