Hôm qua (27/5), Chính phủ đã trình Dự thảo Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự xin ý kiến Quốc hội với nhiều nội dung mới.
Giảm tải nhiệm vụ điều tra
Trình bày Tờ trình về Dự thảo Luật này, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang cho biết, vì tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thủy sản trên biển, thuế, chứng khoán ngày càng gia tăng, với thủ đoạn ngày càng tinh vi, Dự thảo Luật đề nghị bổ sung Kiểm ngư, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và cơ quan Thuế là cơ quan được tiến hành một số hoạt động điều tra ban đầu để huy động được sức mạnh tổng hợp tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là ở những lĩnh vực có tính chất đặc thù, góp phần giảm tải ở các cơ quan điều tra chuyên trách.
Riêng cơ quan Kiểm ngư, việc giao cơ quan này được tiến hành một số hoạt động điều tra còn góp phần tăng cường vai trò quan trọng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Hiện các cơ quan này chỉ có chức năng thanh tra các vụ việc, nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan điều tra chuyên trách. Trong nhiều trường hợp, hoạt động này không đủ sức ngăn chặn, xử lý và răn đe tội phạm.
“Nếu cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ thu giữ, tạm giữ và bảo quản vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp giải quyết, xác minh, lấy lời khai ban đầu, trưng cầu giám định khi cần thiết, khởi tố vụ án hình sự và chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền (không tiến hành điều tra toàn diện một vụ án hình sự) sẽ kịp thời ngăn chặn, xử lý tội phạm trong các lĩnh vực này” – một số Ủy viên Ủy ban Tư pháp nhận định.
Tuy nhiên, một số ý kiến trong Ủy ban này đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành về các cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra vì cho rằng các cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra hiện thường có địa bàn hoạt động ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
Trong khi đó, hoạt động của các cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ yếu làm việc tại trụ sở cơ quan, kiểm tra vụ việc trên giấy tờ, tài liệu, khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì có thể chuyển ngay hồ sơ cho Cơ quan điều tra chuyên trách nên không cần thiết phải giao thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan này.
Đối với Kiểm ngư, mặc dù có hoạt động trên biển nhưng trên địa bàn này cũng có lực lượng Cảnh sát Biển, Bộ đội Biên phòng nên đề nghị cân nhắc việc bổ sung Kiểm ngư được giao tiến hành một số hoạt động điều tra.
Khắc phục tình trạng tách vụ án, kéo dài thời gian điều tra
Với mục đích này, Dự thảo Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự qui định, khi Cơ quan điều tra tiến hành điều tra tội phạm thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình mà phát hiện người phạm tội còn thực hiện tội phạm khác thì cũng được khởi tố, điều tra đối với tội phạm này để bảo đảm tính liên tục.
Ủy ban Tư pháp cũng nhận thấy quy định như vậy sẽ bảo đảm tính liên tục, khắc phục tình trạng tách vụ án hoặc kéo dài thời gian điều tra vụ án. Thực tế trong một số trường hợp rất khó tách vụ án. Tuy nhiên, chỉ áp dụng đối với một số tội quy định tại Chương các tội phạm về tham nhũng, chức vụ và Chương các tội xâm phạm hoạt động tư pháp của Bộ luật Hình sự; đồng thời cần quy định cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan điều tra và tiêu chí được khởi tố, điều tra cụ thể hơn để tránh trường hợp lạm dụng, chồng chéo và tranh chấp về thẩm quyền điều tra.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị bổ sung thẩm quyền của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an được điều tra các vụ án hình sự có dấu hiệu oan, sai đặc biệt nghiêm trọng do Hội đồng Thẩm phán TANDTC hủy để điều tra lại nhằm tháo gỡ những vướng mắc thực tiễn và bảo đảm tính khách quan hơn đối với những loại án này.
