Theo dự kiến, Thông tư 122/2010/TT-BTC quy định các doanh nghiệp phải đăng ký giá bán đối với các sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi sẽ có hiệu lực từ 1.10.2010. Tuy nhiên, trên thị trường đang có dư luận là thời gian áp dụng của thông tư này sẽ lại được lùi lại (!).
Báo Lao Động đã phỏng vấn ông Nguyễn Tiến Thoả - Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính - về vấn đề này.
Xin ông khẳng định lại một lần nữa, liệu có việc lùi thời hạn có hiệu lực của Thông tư 122 hay không?
- Tôi xin khẳng định: Gần đây có một số thông tin cho rằng Bộ Tài chính lùi thời hạn có hiệu lực của Thông tư 122 - một thông tư, bổ sung Thông tư 104, hướng dẫn thực hiện Nghị định số 170/2003/NĐ-CP và Nghị định số 75/2008/NĐ-CP của Chính phủ - là không đúng. Không có chuyện lùi. Vì Thông tư này không phải là một chính sách mới về quản lý điều hành giá nói chung (chứ không phải riêng cho sữa); chúng ta chỉ hướng dẫn cụ thể hoá Nghị định của Chính phủ và Thông tư 122 đã thực hiện đầy đủ quy định về quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cũng qua rà soát cho thấy, Thông tư 122 mà Bộ ban hành không có nội dung nào vi phạm cam kết về chính sách giá của VN khi gia nhập WTO.
 |
| Ông Nguyễn Tiến Thoả - Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính |
Từ đầu tháng 9 đến nay, khá nhiều doanh nghiệp đã tự động đẩy giá sữa tăng lên từ 8-15%, như một hình thức “chạy” thông tư, ông đánh giá thể nào về vấn đề này và biện pháp xử lý ra sao?
- Việc “chạy” thông tư hay không thì doanh nghiệp có trách nhiệm phải trả lời trước công luận. Giá cả hình thành theo thị trường, nhưng Nhà nước phải kiểm soát bằng hình thức thích hợp. Cơ quan nhà nước sẽ kiểm tra các yếu tố hình thành giá của doanh nghiệp khi doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ đăng ký giá sau khi Thông tư 122 có hiệu lực thi hành.
Có ý kiến cho rằng ngay cả khi Thông tư 122 có hiệu lực thì các hãng sữa vẫn có thể lách luật, bởi thông tư chỉ quy định đối tượng là sữa bột cho trẻ em dưới 6 tuổi, còn sữa nước, sữa cho người lớn... vẫn không thuộc diện điều chỉnh. Theo ông, thì vấn đề này sẽ được giải quyết như thế nào? Không lẽ các chính sách quản lý chưa đủ sức bảo vệ người tiêu dùng, hay chưa có sự nghiên cứu thấu đáo, sát thực tế nên vẫn có kẽ hở khiến doanh nghiệp lách luật?
- Không phải như vậy. Chúng ta cần khẳng định lại là: Mặt hàng sữa nói chung đã được Nghị định 170/2003/NĐ-CP và Nghị định số 75/2008/NĐ-CP quy định là mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, mà đã là mặt hàng bình ổn giá thì phải chịu sự điều tiết của các biện pháp bình ổn giá như trong Thông tư quy định. Còn riêng sữa bột dành cho trẻ em dưới 6 tuổi cũng là mặt hàng bình ổn giá nhưng có quy định thêm biện pháp phải đăng ký giá vì đây là mặt hàng rất thiết yếu cho trẻ em, dễ biến động giá và chi tiêu của gia đình nuôi trẻ cũng tập trung nhiều cho mặt hàng này… Đây cũng là biện pháp để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng là trẻ em…
Vậy theo ông cái gốc của việc tăng giá sữa liên tục suốt nhiều năm qua là gì và phải chăng cơ quan quản lý cẫn chưa tìm ra được giải pháp khắc phục có hiệu quả?
- Dư luận xã hội hiện đang rất quan tâm đến giá sữa. Tại sao giá sữa cao? Chính là vì các giải pháp bình ổn giá chúng ta chưa đi từ cái gốc và chưa phối hợp đồng bộ với nhau. Không tập trung chữa trị cái gốc làm cho giá cao, cứ tập trung chữa phần ngọn là giá thì làm sao chữa hết được, vì giá cả là biểu hiện các mối quan hệ kinh tế-xã hội lớn trong nền kinh tế. Vậy cái gốc của vấn đề là gì, theo tôi, đó là chính là việc độc quyền nhập khẩu, độc quyền phân phối (khép kín), không có cạnh tranh. Mà đã độc quyền thì dễ bóp méo chi phí đẩy giá cao.
Để khắc phục, chúng ta phải sắp xếp lại, tổ chức lại thị trường này để có cạnh tranh. Một vấn đề khác, đó là việc các hãng sữa cứ thoải mái quảng cáo sữa này, sữa kia tăng thêm vi lượng mới (tức là tăng chất lượng) vì thế phải tăng giá! Tôi xin hỏi: Tại sao không có cơ quan có trách nhiệm kiểm tra chất lượng xem việc quảng cáo có đúng không, hay là lừa dối người tiêu dùng để tăng giá? Để khắc phục phải kiểm soát cả việc quảng cáo gắn với kiểm soát về chất lượng sản phẩm. Cũng về cái gốc của vấn đề, theo tôi, đó còn là vấn đề sữa nội của chúng ta chưa đủ sức cạnh tranh; đó là vấn đề về thái độ ứng xử của người tiêu dùng rất tin tưởng vào sữa ngoại, đắt thế nào cũng mua, tạo ra tâm lý “cầu” sẵn sàng mua hàng kể cả giá cao. Người bán bắt nhịp được tâm lý, cơ hội ngàn vàng này vì thế cũng sẵn sàng áp đặt giá cao để kiếm nhiều lợi nhuận hơn. Bốn nguyên nhân đó đẩy giá lên.
Riêng cơ chế kiểm soát cụ thể về giá mặt hàng này thì Thông tư 122 có hai điểm sửa đổi căn bản khắc phục những bất cập trước đây: Thứ nhất là bỏ quy định biên độ tăng giá 20% trong vòng 15 ngày thì mới áp dụng biện pháp bình ổn giá. Thay vào đó, nếu hãng sữa tăng giá bất hợp lý thì áp dụng biện pháp bình ổn ngay. Thứ hai là bất kể đối tượng nào khi tham gia kinh doanh đều phải đăng ký giá theo quy định. Tuy vậy, tôi vẫn cho rằng, để quản lý, bình ổn giá phải có sự chung sức, chung lòng và sự đồng thuận của cả hệ thông chính trị, chứ không riêng của bộ, ngành nào.
Xin cảm ơn ông!
(Theo Laodong)
