Mất nhiều hơn được
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về việc đầu tư xây dựng thủy điện Đrăng Phôk (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk).
Công văn cho biết: Khu vực dự kiến triển khai dự án có hệ sinh thái đặc thù: Rừng cây họ dầu chiếm ưu thế, tính đa dạng sinh học độc đáo với nhiều loại động thực vật bậc cao thuộc diện quý hiếm có giá trị bảo tồn cao. Đặc biệt, đây là khu vực thường xuyên cư ngụ và là hành lang di chuyển của các đàn voi rừng.
Việc thi công xây dựng sẽ phải chặt phá rừng, mở đường, tập trung với số lượng lớn trang thiết bị, vật tư, con người; gây tác động tiêu cực tới môi trường sống, công tác bảo tồn của các loài động thực vật cũng như không thể kiểm soát được tình trạng săn bắn thú, khai thác lâm sản trái phép.
Việc xây đập, chặn dòng trên sông Srêpôk sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới hệ sinh thái thủy sinh, đặc biệt các loài có tập tính di cư. Ngoài ra, khu vực dự án nằm gần biên giới Việt Nam - Campuchia nên những tác động tiêu cực tới an ninh quốc phòng là không thể tránh khỏi. Việc phá vỡ cân bằng sử dụng nước với chế độ vận hành hồ chứa phục vụ phát điện sẽ tác động tiêu cực tới vùng hạ du đập, đặc biệt đối với phía Campuchia.
Đồng thời, sự thay đổi cơ bản chế độ dòng chảy của sông Srêpôk sẽ làm thay đổi chế độ dòng chảy bùn cát, phù sa về vùng hạ du đập và thay đổi lớn về nước dưới đất, tác động tới một số quá trình địa chất, địa chất công trình… Hơn nữa, Bộ TN&MT cũng đánh giá có những tác động do thiên tai, sự cố khi thi công và vận hành công trình như lũ quét, sạt lở và sụt lún, động đất, vỡ đập.
Về hiệu quả kinh tế của dự án, trên dòng Srêpôk hiện nay đã có 12 công trình thủy điện đang hoạt động. Do tình trạng hạn hán, sản lượng điện của các nhà máy giảm rõ rệt. Với ảnh hưởng ngày càng gay gắt của biến đổi khí hậu và lại nằm ở bậc thang thủy điện cuối cùng của dòng sông này, Thủy điện Đrăng Phôk sẽ gặp nhiều khó khăn về sản lượng, khó đạt công suất như thiết kế.
Do đó, Bộ TN&MT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ đồng ý với đề xuất không tiếp tục triển khai Dự án của UBND tỉnh Đắk Lắk.
Địa phương cũng không đồng ý
Dự án thủy điện Đrăng Phôk được triển khai từ năm 2007, do Công ty CP Đầu tư xây dựng và Ứng dụng công nghệ mới (TECCO) TP HCM làm chủ đầu tư và hiện đang trong giai đoạn lập hồ sơ báo cáo đánh giá tác động môi trường. Theo hồ sơ thiết kế, Nhà máy Thủy điện Đrăng Phôk xây dựng theo kiểu đập dâng trên sông Srêpôk. Công suất nhà máy dự kiến 26MW, tổng vốn đầu tư khoảng 850 tỷ đồng.
Khi xây dựng Nhà máy Thủy điện Đrăng Phôk, sẽ phải chuyển mục đích sử dụng 63ha rừng tại các tiểu khu 430, 430 và 451 thuộc phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của Vườn Quốc gia Yok Đôn. Trong đó, chuyển đổi vĩnh viễn 53ha, chuyển đổi tạm thời để phục vụ thi công 10ha; chưa bao gồm nhu cầu sử dụng đất, rừng để xây dựng đường dây tải điện từ nhà máy đến trạm biến áp hòa với hệ thống điện quốc gia, theo dự tính hành lang tuyến và các trụ cột điện khoảng 27ha.
Đáng chú ý, UBND tỉnh Đắk Lắk cũng đã có báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ và Bộ TN&MT về việc đề nghị dừng triển khai dự án xây dựng Nhà máy Thủy điện Đrăng Phôk. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cũng có kiến nghị dừng dự án thủy điện này.
Bộ NN&PTNT cho rằng, rừng Tây Nguyên đang bị suy giảm nghiêm trọng cả về diện tích, chất lượng, đặc biệt là khu vực Vườn Quốc gia Yok Đôn. Cùng với đó, tác động ngày càng gay gắt của biến đổi khí hậu làm cho diễn biến thời tiết cực đoan, tình trạng khô, hạn kiệt diễn ra khốc liệt, tác động tiêu cực đến đời sống của người dân và phát triển kinh tế - xã hội, môi trường bền vững ở Tây Nguyên.
