Xử lý theo nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”
Ông Nguyễn Viết Huy - Phó Cục trưởng Cục Đường cao tốc Việt Nam (Bộ GTVT) cho biết, Bộ GTVT mới đây đã có Tờ trình 2451/TTr-BGTVT gửi Chính phủ giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT.
Tờ trình dài gần 150 trang, được xây dựng sau khi đã tiếp thu ý kiến từ Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan, nhà đầu tư và ngân hàng. “Hướng xử lý sẽ là cùng nhau khắc phục tồn tại, bất cập, giảm tối đa thiệt hại và theo nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; tính toán, đánh giá đầy đủ và làm rõ về lợi ích và mức độ chia sẻ của các bên” - ông Huy cho hay.
Có 3 nhóm giải pháp được Bộ GTVT đề xuất để xử lý khó khăn tại 8 dự án. Nhóm 1: Sửa đổi hợp đồng, bổ sung vốn nhà nước tham gia hỗ trợ để tiếp tục thực hiện hợp đồng đối với 2 dự án có doanh thu sụt giảm không có khả năng phục hồi là dự án BOT cầu Thái Hà vượt sông Hồng trên đường nối hai tỉnh Thái Bình, Hà Nam với cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, doanh thu 3 năm 2021 - 2023 sụt giảm chỉ đạt 15 - 19% so với hợp đồng; dự án BOT xây dựng cầu Việt Trì - Ba Vì (cầu Văn Lang) có doanh thu 3 năm 2021 - 2023 sụt giảm chỉ đạt khoảng 30% so với hợp đồng. Nhu cầu vốn nhà nước cần bố trí để hỗ trợ cho nhóm này là khoảng 1.557 tỷ đồng.
Nhóm 2: Điều chỉnh cơ chế hỗ trợ của Nhà nước từ nguồn thu phí trên đường Hồ Chí Minh đoạn La Sơn - Túy Loan sang hỗ trợ bằng vốn nhà nước đối với dự án BOT xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả (hạng mục đầu tư mở rộng hầm Hải Vân). Nhu cầu vốn nhà nước bố trí cho nhóm này khoảng 2.280 tỷ đồng.
Nhóm 3: Chấm dứt hợp đồng trước thời hạn đối với 5 dự án. Cụ thể, 2 dự án đã hoàn thành nhưng không được thu phí (dự án cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo luồng sông Sài Gòn; dự án BOT xây dựng quốc lộ 1 đoạn tránh TP Thanh Hóa), 2 dự án chỉ được thu phí 1 trạm trong 2 trạm nên doanh thu sụt giảm (dự án nâng cấp, cải tạo quốc lộ 91, TP Cần Thơ; dự án đường Thái Nguyên - Chợ Mới). 1 dự án còn lại sụt giảm doanh thu và tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự là dự án nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Km1738+148 - Km1763+610, tỉnh Đắk Lắk. Nhu cầu vốn nhà nước bố trí để thanh toán cho nhà đầu tư cho nhóm này khoảng 6.813 tỷ đồng.
Như vậy, tính chung, nhu cầu vốn nhà nước cần bố trí để xử lý 8 dự án BOT do Bộ GTVT quản lý khoảng 10.650 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo đại diện Bộ GTVT, mức vốn nhà nước thực tế thanh toán cuối cùng sẽ được đàm phán với nhà đầu tư, ngân hàng cung cấp tín dụng về mức chia sẻ của các bên khi thực hiện giải pháp và phải được kiểm toán trước khi thanh toán. Về nguồn vốn, kiến nghị sử dụng nguồn vốn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2023.
Vốn chủ yếu để trả ngân hàng
Nếu số vốn trên được chấp thuận, theo Bộ GTVT, sẽ cho phép bố trí thanh toán các chi phí hợp lý, hợp pháp theo kết quả kiểm toán, quyết toán và thực hiện chấm dứt hợp đồng trước thời hạn đối với các dự án BOT ký kết hợp đồng trước thời điểm Luật PPP có hiệu lực.
Ngoài ra, phần lớn vốn nhà nước khi được bố trí sẽ giải ngân cho các ngân hàng cung cấp tín dụng, qua đó kiềm chế và giảm thiểu nợ xấu, góp phần ổn định chính sách tiền tệ của quốc gia, bảo đảm an toàn cho hoạt động ngân hàng, khơi thông nguồn vốn tín dụng cho các dự án đầu tư theo phương thức PPP mới.
Đại diện Bộ GTVT cho biết thêm, nếu nội dung Tờ trình trên được chấp thuận, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện bảo đảm công khai, minh bạch và hài hòa lợi ích giữa các bên.
Bộ GTVT cũng nhấn mạnh rằng, số lượng dự án BOT cần phải xử lý là rất nhỏ so với con số 140 dự án BOT được triển khai trước khi Luật PPP có hiệu lực. “Nếu không có giải pháp xử lý dứt điểm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp dự án, đặc biệt là các tổ chức tín dụng và mức độ tín nhiệm, môi trường thu hút đầu tư, đặc biệt là chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về thu hút nguồn lực xã hội theo phương thức PPP”- đại diện Bộ GTVT đánh giá.
Cần Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua
Tại Tờ trình 2451, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ thống nhất giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc đối với 8 dự án BOT do Bộ quản lý và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua phương án sử dụng khoảng 10.650 tỷ đồng từ nguồn vốn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2023 để triển khai thực hiện.
