Bộ Tư pháp cho biết, sau gần 07 năm thi hành, Nghị định là cơ sở pháp lý bảo đảm thực hiện công tác quản lý nhà nước về theo dõi thi hành pháp luật, góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật trong việc quản lý nhà nước và xã hội, khẳng định vị trí, vai trò của công tác này trong hoạt động của bộ máy nhà nước ở cả trung ương và địa phương, từng bước củng cố, kiện toàn các cơ quan, tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo dõi tình hình thi hành pháp luật.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Nghị định 59/2012/NĐ-CP và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành chưa xây dựng được cơ chế huy động sự tham gia, phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan nhà nước với nhau, giữa các cơ quan nhà nước với các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp và các tổ chức, cá nhân, công dân trong công tác theo dõi thi hành pháp luật.
Việc kiện toàn tổ chức, bộ máy và biên chế làm công tác theo dõi thi hành pháp luật còn gặp nhiều khó khăn. Theo đánh giá của Bộ Tư pháp, tổ chức pháp chế tại các sở, ngành của địa phương đang có xu hướng thu hẹp lại, biên chế làm công tác pháp chế không được bố trí nên đã gây khó khăn trong việc tổ chức thực hiện công tác pháp chế nói chung và theo dõi thi hành pháp luật nói riêng.
Thông tư số 338/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn về kinh phí cũng chưa quy định đầy đủ, cụ thể các đầu mục chi cho hoạt động theo dõi thi hành pháp luật, nên có tình trạng mỗi nơi áp dụng một kiểu khác nhau. Trong đó, đa số các địa phương chưa bố trí kinh phí riêng cho công tác theo dõi thi hành pháp luật mà lồng ghép vào các hoạt động khác.
Việc huy động sự tham gia của nhân dân, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội trong công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật chưa thực sự sâu rộng, chưa phát huy được đầy đủ sự tham gia và phản biện từ chính cộng đồng xã hội trong quá trình tổ chức thi hành pháp luật; theo dõi tình hình thi hành pháp luật chưa trở thành một kênh thông tin nhạy bén trong việc đánh giá, phản biện đối với các chính sách.
Để khắc phục những bất cập nêu trên, Dự thảo sửa đổi Nghị định 59/CP quy định theo hướng tăng cường thẩm quyền, trách nhiệm của Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các hoạt động theo dõi tình hình thi hành pháp luật.
Căn cứ vào Kế hoạch theo dõi tình hình thi hành pháp luật hàng năm và thực tiễn thi hành pháp luật trong phạm vi ngành, lĩnh vực, địa bàn quản lý hoặc trên cơ sở lĩnh vực pháp luật trọng tâm, liên ngành được lựa chọn hàng năm, Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp tiến hành kiểm tra tình hình thi hành pháp luật trong phạm vi quản lý nhà nước được giao; Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ thành lập đoàn kiểm tra liên ngành về tình hình thi hành pháp luật trong lĩnh vực pháp luật thuộc phạm vi quản lý liên ngành, có nhiều khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn thi hành.
Đặc biệt, để tạo nguồn lực cho công tác theo dõi thi hành pháp luật, dự thảo bổ sung quy định về Cộng tác viên theo dõi thi hành pháp luật, cụ thể: Cộng tác viên theo dõi tình hình thi hành pháp luật được huy động để tham gia hoạt động thu thập, tổng hợp thông tin; điều tra, khảo sát; tham gia ý kiến về xử lý kết quả theo dõi tình hình thi hành pháp luật.
Ngoài ra, dự thảo Nghị định cũng giao Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định cụ thể về cơ chế Cộng tác viên theo dõi thi hành pháp luật. Đồng thời, giao Bộ Tài chính hướng dẫn về kinh phí thực hiện các hoạt động theo dõi thi hành pháp luật và cộng tác viên theo dõi thi hành pháp luật để các bộ, ngành và địa phương có nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ.
