[links()]Không xây trung tâm thương mại (TTTM), siêu thị như ở khu vực đô thị, tại nhiều tỉnh, thành việc xây dựng chợ mới ở vùng nông thôn cũng diễn ra ồ ạt không kém. Nguy hại hơn, việc xây dựng chợ chỉ để mong sớm đạt được tiêu chí trong chương trình xây dựng Nông thôn mới, trong khi mục đích sử dụng ra sao đã không được tính toán gây lãng phí rất lớn.
Đua nhau làm chợ
Sự lãng phí này có thể nhìn thấy một cách rất sinh động ở Chợ Bồ Sơn, phường Võ Cường, TP. Bắc Ninh. Công trình được hoàn thiện từ những năm 2007-2008, nhưng đến nay nó chỉ có chức năng duy nhất là dùng để ở. Thực tế, sau khi rơi vào tay những người dân xa lạ từ vùng khác, các ki-ốt nơi đây đã được tự ý sửa chữa, thay đổi thiết kế để thành một căn hộ mini cho gia đình ở.
Theo ghi nhận của phóng viên, gọi là chợ chỉ vì còn là tấm biển “Chợ Bồ Sơn” gắn trên cổng, phía trong không hề có sinh hoạt kinh doanh mà chứa đựng đầy đủ các hoạt động cho một khu dân cư đông đúc với muôn kiểu sinh hoạt đời thường như hong thóc, phơi quần áo, thậm chí là nơi để tập thể thao.
 |
| Chợ Bồ Sơn được người dân chế thành nhà ở hoặc dùng để hong thóc, phơi quần áo… |
Ngay cổng chợ, phía trên vẫn có tấm biển thông báo là nơi đặt trụ sở Ban quản lý chợ nhưng ở dưới là cánh cửa sắt được khóa kín mít từ bao giờ. Những người sống ở đây cho hay, từ ngày bỏ tiền mua chợ lại chẳng được kinh doanh vì không có người bán, kẻ mua. Cực chẳng đã, bao nhiêu tiền của gia đình đã đầu tư vào các ki-ốt nên chỉ còn biết dọn đến ở mà thôi.
Ông Vũ Chí Kiên, Phó Chủ tịch UBND TP. Bắc Ninh thừa nhận, không riêng chợ Bồ Sơn mà tình trạng chuyển đổi từ chợ truyền thống sang chợ hiện đại trên địa bàn đang còn quá nhiều điều phải làm.
“Trước vấn đề đặt ra, Thành ủy đã yêu cầu UBND thành phố rà soát lại tất cả những dự án chợ đang chuyển đổi hiện nay để tính toán một cách hợp lý nhất, để quyền lợi người dân, những tiểu thương đã gắn bó nhiều năm với chợ không bị thiệt. Quan trọng hơn, là không để mất đi tính truyền thống, thói quen của người dân Việt Nam. Đúng là quy hoạch chợ và phát triển chợ hiện nay của chúng ta đang có vấn đề”, ông Kiên cho biết.
Thiếu tính toán
Cũng như nhiều tỉnh, thành, câu chuyện về chợ cũ được chuyển đổi thành chợ mới, thành các TTTM, siêu thị đang trở thành một vấn đề nan giải đối với Vĩnh Phúc, khi mới đây, Sở Công Thương tỉnh này phải đồng loạt ra quân kiểm tra xử phạt hàng loạt các TTTM, siêu thị, chợ mới trên địa bàn tỉnh. Theo ông Đỗ Mai – Phó giám đốc Sở Công Thương Vĩnh Phúc, vấn đề nổi cộm là các TTTM, siêu thị chưa đủ tiêu chuẩn vẫn ngang nhiên gắn biển để hoạt động. Việc làm này không chỉ gây khó cho các cơ quan chức năng mà cơ bản là ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.
Ông Mai cũng cho rằng việc chuyển đổi chợ cũ thành chợ mới hay thành các TTTM, siêu thị ở Việt Nam xem ra đã quá lạc hậu so với thế giới, thậm chí, nhiều nước tiên tiến còn có xu hướng quay trở lại với các chợ đầu mối nông sản, nơi tìm được những sản phẩm tươi sống có giá trị hơn rất nhiều những loại chế biến đông lạnh trong các siêu thị hiện nay. Vẫn biết rằng xã hội phát triển, nhu cầu về đồ ăn nhanh, xu hướng thức ăn hiện đại và các chuỗi cửa hàng hiện đại sẽ lớn mạnh lên và việc xuất hiện các TTTM, siêu thị là điều khó tránh khỏi.
“Nhưng ở Việt Nam, việc đó cần phải từng bước, ví như người dân vẫn quen với việc lên xe chạy ào ra chợ mua bó rau tươi, nếu như vào chợ phải gửi xe thêm vài ngàn đồng, cộng với khoảng thời gian tìm đến sạp rau xanh thì có lẽ là điều bất cập vô cùng lớn cho người dân”- Ông Mai chia sẻ.
Tình trạng của Bắc Ninh hay Vĩnh Phúc là điển hình cho nhiều địa phương khác. Ngoài việc tính toán chuyển đổi chợ cũ thành các TTTM, siêu thị liệu có cần thiết, đã đến lúc cần xem lại có nên bắt buộc mỗi xã phải xây dựng một chợ trung tâm theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới hay không. Có chăng nên quy hoạch xây dựng chợ đầu mối chung cho nhiều xã nằm trong vùng lân cận có điều kiện tương tự.
Bên cạnh đó, vẫn duy trì "chợ tạm" để người dân buôn bán nhưng phải được chỉnh trang lại. Vì chợ tạm ngoài chức năng buôn bán, còn có ý nghĩa về mặt sinh hoạt, văn hoá... đối với người dân vùng nông thôn. Qua đó, tránh tình trạng xây dựng được chợ nhưng không có người đến rồi bỏ hoang gây lãng phí.
Phi Hùng
