Xây dựng chương trình tiếng Anh cho trẻ mầm non

Cuối tuần qua, ngay sau tọa đàm tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử, Bộ GD&ĐT tiếp tục tổ chức Tọa đàm tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh. Tọa đàm được tổ chức sau dù đã có tiến bộ nhưng Tiếng Anh cùng với Lịch sử vẫn là 2 môn có số điểm trung bình thấp nhất tại kỳ thi THPT quốc gia năm 2019.

Kết quả thi có sự phân hóa theo vùng

Thông tin tại Tọa đàm, ông Sái Công Hồng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng, Bộ GD&ĐT - cho biết, hằng năm Bộ đều phân tích kết quả thi THPT quốc gia, trong đó có môn tiếng Anh, để đánh giá chất lượng giáo dục và có những điều chỉnh việc dạy - học, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cho phù hợp.

Theo ông Hồng, phân tích phổ điểm thi THPT quốc gia môn tiếng Anh từ 2017 đến 2019 cho thấy, điểm trung bình của học sinh cả nước trong 3 năm đều dưới 5,0; mức điểm đạt nhiều nhất chỉ 3,0 đến 3,4. 

Kết quả thi này có sự phân hoá theo vùng miền. Trong khi những địa phương khó khăn thuộc vùng núi phía Bắc, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long như Hà Giang, Sơn La, Hậu Giang… nhiều năm xếp cuối về điểm trung bình trong cả nước; thì những thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng… lại đứng đầu. 

Điểm trung bình của TP HCM, Hà Nội, Bình Dương, Bà Rịa Vũng Tàu đều từ 5-6, cao hơn mức chung của cả nước. Tỷ lệ điểm dưới trung bình, điểm từ 8 trở lên cũng có sự phân hoá theo địa phương.

Tại kỳ thi THPT quốc gia năm 2019, nhìn chung kết quả môn tiếng Anh của học sinh cả nước đã có chuyển biến tích cực nhưng chủ yếu vẫn ở các tỉnh/thành phố lớn còn khu vực khó khăn như miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Cửu Long gần như không thay đổi.

Giáo viên giỏi có xu hướng về thành phố lớn

Nhìn nhận phổ điểm thi THPT quốc gia từ góc độ hệ đào tạo, ông Đặng Hiệp Giang - chuyên viên môn tiếng Anh, Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD&ĐT - cho biết, hiện nay vẫn đang tồn tại hai hệ chương trình đào tạo ngoại ngữ ở bậc phổ thông, chương trình hệ 7 năm (từ lớp 6) và 10 năm (từ lớp 3) trong đó hệ 10 năm chủ yếu được triển khai ở những tỉnh/thành phố có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển. Qua thống kê và đánh giá, học sinh hệ 10 năm có chất lượng tốt hơn học sinh hệ 7 năm.

Theo ông Giang, vấn đề khác biệt hệ đào tạo là một nguyên nhân dẫn tới chất lượng học sinh không đồng đều, kết quả thi không đồng đều. Do đó, vấn đề đặt ra là phải triển khai chương trình tiếng Anh 10 năm rộng khắp hơn.

Tuy nhiên, theo ông Giang, để triển khai được rộng khắp hệ 10 năm cần một đội ngũ giáo viên có chất lượng, trong khi thực tế chất lượng giáo viên hiện nay rất không đồng đều, ở những tỉnh khó khăn, trình độ giáo viên còn hạn chế, “có xu hướng là giáo viên dạy tiếng Anh giỏi ở các vùng khó khăn sau một thời gian công tác sẽ chuyển về những những thành phố lớn, có điều kiện tốt hơn”.

Cùng quan điểm với ông Giang về việc cần sớm triển khai rộng rãi chương trình ngoại ngữ hệ 10 năm, bà Nguyễn Thị Mai Hữu - Giám đốc Đề án Ngoại ngữ Quốc gia – cho hay, theo khảo sát, điểm trung bình thi THPT quốc gia của học sinh học hệ 10 năm cao hơn học sinh hệ 7 năm xấp xỉ 2 điểm. 

Có điều, bà Hữu cũng cho rằng, rất cần có vai trò xã hội hóa, cần sự hỗ trợ của các trung tâm ngoại ngữ trong đào tạo giáo viên, nhất là giáo viên vùng sâu vùng xa. 

Bà Hữu cho biết thêm, ngoài việc xây dựng và chuẩn bị điều kiện triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ GD&ĐT đang xây dựng chương trình tiếng Anh cho trẻ mầm non, trẻ em càng được tiếp xúc với tiếng Anh sớm sẽ càng tốt.

Đại diện đơn vị đào tạo tiếng Anh, bà Lê Quang Thục Quỳnh - Tổng Giám đốc Anh văn Hội Việt Mỹ cho rằng, để đào tạo tiếng Anh có chất lượng, nguồn lực giáo viên cần tăng cường cả về số lượng và chất lượng, quản lý chất lượng đào tạo cần thống nhất và nghiêm ngặt, kỹ năng và phương pháp giảng dạy cũng cần được cập nhật thường xuyên, giáo trình giảng dạy cần theo chuẩn quốc tế...

Bà Quỳnh phát biểu tại tọa đàm.

Bà Quỳnh cũng đề xuất phát huy sự hợp tác giữa trung tâm Anh ngữ và hệ thống trường công để làm rõ vai trò của xã hội hóa giáo dục, đồng thời tạo điều kiện để phát triển hệ thống trung tâm Anh ngữ có chất lượng.  

Cần tạo động lực cho người học

Phát biểu tại Tọa đàm, khẳng định ngoại ngữ và công nghệ thông tin là hai công cụ mà nếu làm tốt sẽ thúc đẩy giáo dục Việt Nam phát triển, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT thừa nhận, thời gian qua, dù ngành Giáo dục đã có nỗ lực để cải thiện chất lượng dạy và học ngoại ngữ nhưng kết quả vẫn chưa như mong muốn. 

“Nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh là việc vừa trước mắt, vừa lâu dài nhưng không thể chậm trễ hơn nữa”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.

Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, học tiếng Anh là quá trình, không thể nóng vội và còn tùy theo mục đích, điều kiện đầu tư, động lực của người học. Do đó, chúng ta chấp nhận sự đa dạng, không cào bằng về trình độ tiếng Anh.

“Nhưng nếu ngay ở bậc phổ thông có thể đào tạo căn bản được tiếng Anh thì những cấp học cao hơn sẽ không mất nhiều công sức”, Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh.

Đánh giá nội dung, phương pháp, học liệu tiếng Anh thời gian qua đã có cố gắng để đổi mới nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng cần có nguồn lực xã hội hóa từ các trung tâm đào tạo ngoại ngữ và khai thác tốt nguồn lực này vào các trường phổ thông, trong đó gồm hỗ trợ đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.

“Chất lượng dạy và học tiếng Anh phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ giáo viên, lâu nay chuẩn hóa giáo viên vẫn theo nguyên tắc nặng bằng cấp, nhẹ thực hành. Phải từng bước hoàn hiện quy trình chuẩn hóa. Giáo viên cần tăng cường giao lưu với giáo viên nước ngoài, nâng cao kỹ năng, chia sẻ kinh nghiệm giảng dạy”, ông nói.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng lưu ý đến nguồn học liệu mở, học liệu số hóa để mọi người có thể linh hoạt học mọi lúc mọi nơi, bên cạnh đó cần phát triển một hệ thống khảo thí chuẩn, có thể kiểm tra trình độ Anh ngữ chính xác, đồng đều, tránh tình trạng mỗi bên một kiểu như hiện nay.  

“Quan trọng là tạo được động lực cho người học, khi người học nhận thấy học ngoại ngữ là cần thiết cho việc đi thi, đi làm, giao tiếp hay để biết thêm một ngôn ngữ, việc học ngoại ngữ sẽ dễ dàng hơn và có chất lượng”, Bộ trưởng nhấn mạnh.