Viện trưởng VKSNDTC xin lỗi người bị oan sai: Cần nhưng chưa đủ

Toà Phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao tại Hà Nội xin lỗi ông Nguyễn Thanh Chấn.
Toà Phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao tại Hà Nội xin lỗi ông Nguyễn Thanh Chấn.
(PLO) - Viện trưởng VKSNDTC Nguyễn Hoà Bình đã nói lời xin lỗi khi truy tố oan công dân Nguyễn Thanh Chấn về tội “Giết người” trên diễn đàn Quốc hội trong phiên thảo luận toàn thể về báo cáo giám sát thực trạng oan sai trong tố tụng hình sự. Ông Bình còn cho rằng việc xin lỗi là cần nhưng chưa đủ!
Đừng để phải “xin lỗi” và “nhận trách nhiệm” 
Viện trưởng Nguyễn Hoà Bình còn nói lên nỗi lòng xót xa, nuối tiếc: “Khi có một vụ oan sai xảy ra, bản thân tôi cũng đau như nỗi đau của người bị oan, sai và gia đình của họ”. 
Chúng ta thẳng thắn ghi nhận: vị lãnh đạo cao nhất của cơ quan công tố đã bày tỏ trách nhiệm của mình khi thuộc cấp gây oan sai cho người vô tội đã phát biểu tại diễn đàn Quốc hội, công khai xin lỗi người bị oan sai là thái độ cầu thị, đáng trân trọng. Có thể nói đây là bước tiến rất đáng ghi nhận trong hoạt động tư pháp trên bước đường trưởng thành của Nhà nước pháp quyền. 
Tuy vậy, lời xin lỗi chỉ là khởi điểm thể hiện tinh thần trọng pháp, lấy dân làm gốc. Về lâu về dài cần phải quyết liệt “tái cơ cấu” bộ máy tư pháp. Không dừng lại ở lời xin lỗi mà còn phải có trách nhiệm bồi thường thỏa đáng tổn thất về vật chất lẫn tinh thần cho người bị hàm oan! Khắc phục hậu quả đối với người vô tội nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những “đoạn trường ai có qua cầu mới hay”. 
Dứt khoát mạnh mẽ làm thay đổi diện mạo bộ máy bảo vệ công lý, lấy quyền con người làm trọng tâm kịp thời đào tạo đội ngũ điều tra viên (ĐTV), kiểm sát viên (KSV), thẩm phán (TP) giỏi chuyên môn, xây dựng đội ngũ cán bộ tiến hành tố tụng có đủ phẩm chất đảm đang công vụ được giao phó. Phải chế tài tới nơi tới chốn đội ngũ  cán bộ ngành Tư pháp gây oan sai cho người vô tội. 
Mặt khác, người gây oan sai trong tố tụng hình sự phải bị điều tra, truy tố, xét xử công minh để răn đe, giáo dục những công bộc làm oan sai. Người gây ra oan sai phải bồi thường đầy đủ thiệt hại cho người bị oan sai từ tiền của chính người gây oan sai, không được lấy tiền ngân sách thanh toán cho người bị oan sai. Không thể xuất tiền trong ngân sách nhà nước trả cho người bị oan sai vì tiền trong ngân sách nhà nước là tiền thuế của nhân dân!
Người nào gây thiệt hại thì phải bỏ tiền túi ra bồi thường!
Trả lời báo chí bên hành lang kỳ họp Quốc hội, Đại biểu Nguyễn Đình Quyền (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc Hội) thẳng thắn: “Trước dư luận cho rằng cá nhân cán bộ tố tụng làm oan nhưng Nhà nước lại phải dùng tiền ngân sách để bồi thường là không hợp lý, ông Quyền cho biết về nguyên tắc thì Nhà nước phải bồi thường. Không bao giờ có việc bồi thường tay đôi giữa công chức với người bị oan cả. Công chức phải bồi hoàn lại nếu có lỗi cố ý gây ra thiệt hại… 
Tuy nhiên, ông Quyền cũng cho rằng rất khó xác định lỗi cố ý và vô ý của công chức bởi vì “người ta luôn đổ do năng lực hạn chế”. Việc làm oan có thực sự do năng lực hạn chế hay do tinh thần trách nhiệm hoặc thậm chí do tiêu cực, cố ý thì cái đó chứng minh trong tố tụng hình sự rất là khó… Ông Quyền cũng cho rằng nước ta cần phải nghiên cứu lại là có nên quy định như thế hay không bởi dùng tiền ngân sách thì chính người dân bị thiệt hại. 
Mặt khác, muốn Nhà nước không phải lấy ngân sách bồi thường thì phải chấn chỉnh lại toàn bộ hoạt động đào tạo, tuyển dụng, bổ nhiệm, thanh - kiểm tra, kỷ luật... của cả bộ máy nhà nước.
Theo tôi, không nên phân loại hành vi làm oan sai là do lỗi vô ý hay cố ý để giải quyết bồi thường mà áp dụng nguyên tắc: người nào gây thiệt hại thì phải bỏ tiền túi ra bồi thường cho người thiệt hại. Có như vậy mới hợp với lẽ công bằng, tại sao người phạm tội do lỗi vô ý như tội “vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”, tội “vô ý làm chết người”… chẳng những phải bồi thường về trách nhiệm dân sự mà còn bị phạt tù?
Lẽ nào để “bụng làm” (người gây ra oan, sai) mà “dạ chịu” (người dân nai lưng nộp thuế để thanh toán thay cho công chức “năng lực hạn chế” làm oan sai). Những cán bộ tiến hành tố tụng (THTT) nào tự nhận thấy năng lực chuyên môn yếu kém phải sớm tự nguyện “rũ áo từ quan”, “về vườn đuổi gà”, không “tự xử” “thoái vi điền” thì phải sa thải. Kịp thời nâng cao năng lực chuyên môn và trách nhiệm nghề nghiệp đội ngũ cán bộ THTT, loại bỏ không thương tiếc những “con sâu làm rầu nồi canh” trong bộ máy công quyền.
Cần chuyển gánh nặng bồi thường oan sai từ ngân sách do “ai đó” tạo oan sai, nên buộc các cán bộ THTT (ĐTV, KSV, TP) phải mua bảo hiểm để chi trả oan sai mà chính họ đã gây ra. 
Thiết nghĩ, nên quyết liệt xử lý triệt để cơ quan nào, người nào gây oan sai ở tất cả mọi giai đoạn tố tụng. Oan sai ở giai đoạn nào thì xử lý người có trách nhiệm gây ra oan sai ở giai đoạn đó. Tất cả những cán bộ liên quan tới gây oan sai phải cùng chịu trách nhiệm. Bởi vì từ kết luận, truy tố đến xét xử sai là một chuỗi oan trái. 
Chẳng hạn, vụ ông Nguyễn Thanh Chấn bị  oan sai chẳng những chỉ có Thẩm phán Phạm Tuấn Chiêm, chủ tọa phiên tòa phúc thẩm “phải chịu đòn” mà cả hai thẩm phán “cánh gà”, KSV thực hành quyền công tố và những cán bộ THTT trước đó cũng phải cùng chia sẻ trách nhiệm, không thể chỉ có thẩm phán Chiêm chịu làm “vật tế thần”  mà thôi!.

Đọc thêm

Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa: Đánh giá kỹ, bảo đảm nguồn lực đầu tư phát triển văn hóa

Toàn cảnh phiên họp. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) - Sáng 1/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 (Chương trình). Một số ý kiến đề nghị rà soát, đánh giá khả năng huy động, bố trí tài chính và việc giải ngân vốn để bảo đảm hiệu quả của Chương trình.

Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC làm việc với Tỉnh ủy Ninh Bình

Ngày 1/11, Đoàn kiểm tra, giám sát thường xuyên của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình. (Ảnh: Báo Ninh Bình)
(PLVN) - Ngày 1/11, Đoàn kiểm tra, giám sát thường xuyên của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTNTC) do ông Ngô Văn Tuấn, Tổng Kiểm toán Nhà nước, thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình.

Quy định rõ trách nhiệm của từng đối tượng trong hoạt động phòng cháy, chữa cháy

Quang cảnh phiên họp.
(PLVN) -Tiếp tục chương trình Kỳ họp, sáng nay, 1/11, Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH). Dự thảo Luật đã bổ sung, quy định rõ trách nhiệm của từng đối tượng trong hoạt động PCCC, CNCH.

Toạ đàm 'Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật trong Kỷ nguyên mới'

Toạ đàm 'Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật trong Kỷ nguyên mới'
(PLVN) - Thực hiện Kế hoạch của Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp, sáng nay, 1/11, Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật trong Kỷ nguyên mới”. TS Nguyễn Thanh Tịnh - Uỷ viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp chủ trì Toạ đàm.

Sớm nâng cấp quan hệ Việt Nam - Qatar lên tầm cao mới

Sớm nâng cấp quan hệ Việt Nam - Qatar lên tầm cao mới
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Nhà nước Qatar, sau lễ đón chính thức được tổ chức hết sức trọng thể tại Hoàng cung, sáng 31/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiến hành hội đàm, trao đổi sâu rộng với Thủ tướng Qatar Sheikh Mohamed bin Abdurahman Al Thani.

Tranh thủ thời cơ, đẩy lùi nguy cơ, đưa đất nước bứt phá và cất cánh

Tổng Bí thư Tô Lâm với cán bộ, học viên lớp bồi dưỡng. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) - Chiều 31/10, tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (Học viện), Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi trao đổi một số nội dung về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc với các học viên lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ quy hoạch Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV (lớp 3).

Cuộc chiến không ngừng nghỉ

Ảnh minh hoạ (Nguồn: https://bnc.tuyenquang.dcs.vn)
(PLVN) - Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về tham nhũng (PCTN), lãng phí, tiêu cực nhận định khi chủ trì cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo tổ chức mới đây, công tác PCTN lãng phí, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh theo chiều sâu, đáp ứng yêu cầu thực tế, không ngừng, không nghỉ...

Việt Nam, Qatar ký kết nhiều văn kiện hợp tác quan trọng

Việt Nam, Qatar ký kết nhiều văn kiện hợp tác quan trọng
Trưa 31/10, trong chương trình thăm chính thức Nhà nước Qatar, sau khi hội đàm, Thủ tướng Nhà nước Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jasim Al-Thani và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chứng kiến lễ ký kết các văn kiện hợp tác giữa hai nước.