Silvia Bertuletti đã mất 11 ngày gọi điện thoại điên cuồng để thuyết phục bác sĩ đến thăm khám người cha 78 tuổi của cô. Ông Alessandro bị sốt và khó thở. Nhà ông ở gần Bergamo - tâm dịch virus corona ở miền Bắc Italy. Nhưng khi bác sĩ trực đến vào tối 18/3, mọi chuyện đã quá muộn.
Alessandro Bertuletti được tuyên bố là đã chết vào lúc 1h10 sáng 19/3 - 10 phút trước khi xe cứu thương, vốn được gọi trước đó vài giờ, kịp đến nơi. Loại thuốc duy nhất ông được kê đơn, qua điện thoại, là thuốc giảm đau nhẹ và kháng sinh phổ rộng.
“Cha tôi bị bỏ rơi một mình, ở nhà mà không có ai giúp đỡ”, ông Patrick Bertuletti, 48 tuổi, nói, “Chúng tôi đơn giản là bị bỏ rơi. Không ai đáng bị một kết thúc như thế”.
Một câu chuyện không hiếm gặp...
Các cuộc phỏng vấn với các gia đình, bác sĩ và y tá ở khu vực vùng Lombardy của Italy cho thấy trường hợp như ông Bertuletti không phải là hiếm.
Vì thế, số liệu thống kê không phải lúc nào cũng đủ do các ca tử vong tại nhà vì các triệu chứng nhiễm virus corona không được kiểm soát và chỉ được tư vấn qua điện thoại.
Chỉ riêng ở tỉnh Bergamo, theo một nghiên cứu gần đây về hồ sơ tử vong, số người chết thực sự do dịch COVID-19 có thể cao hơn nhiều so với con số chính thức là 2.060 ca được theo dõi tại bệnh viện.
Trong cuộc chiến toàn cầu để cứu sống các bệnh nhân, thực hiện giãn cách xã hội, các bác sỹ Italy chuyển sang điều trị từ xa với việc tư vấn y tế trực tuyến/ hoặc qua điện thoại, chứ không đến thăm bệnh tại nhà như trước.
Riccardo Munda, người đang làm việc cho hai bác sĩ ở Selvino và Nembro, hai thị trấn gần Bergamo, cho biết, nhiều trường hợp tử vong có thể tránh được nếu nhận được sự giúp đỡ y tế kịp thời.
Tuy nhiên, các bác sĩ đang bị quá tải, thiếu mặt nạ và đồ bảo hộ, nên họ cũng không được khuyến khích thực hiện khám trực tiếp, trừ khi thực sự cần thiết. Do đó, các bác sĩ chỉ điều trị từ xa.
Nhưng phương pháp điều trị này không phải lúc nào cũng có hiệu quả. Nếu không có bác sĩ kiểm tra và thay đổi hoặc điều chỉnh các loại thuốc, thì bệnh nhân sẽ chết. Trong khi các nhân viên tại bệnh viện được ưu tiên cung cấp khẩu trang, một số bác sĩ gia đình nói rằng họ đã đi khám bệnh mà không cảm thấy an toàn vì không có thiết bị bảo hộ.
Phát ngôn viên của cơ quan y tế nhà nước ATS ở Bergamo cho biết, tại khu vực Bologna - vốn trong bảng xếp hạng nơi có dịch vụ y tế hiệu quả nhất thế giới, các nhà chức trách đã khuyến cáo các bác sĩ gia đình khám bệnh qua điện thoại càng nhiều càng tốt, hạn chế đến nhà để giảm lây nhiễm và lãng phí thiết bị bảo vệ. Cô cũng cho biết, 142 bác sĩ ở khu vực Bergamo đã bị nhiễm bệnh hoặc đang bị cách ly.
Tăng cường các biện pháp chăm sóc ban đầu
Các nhà chức trách Italy hiện đang chuyển sang tăng cường các biện pháp chăm sóc ban đầu theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới.
Tại tỉnh Bergamo, 6 đơn vị y tế đặc biệt bắt đầu hoạt động từ ngày 19/3, được trang bị đầy đủ để thăm bệnh tại nhà. Tại Milan gần đó, nơi tình trạng tử vong tại nhà và tại các trung tâm dưỡng lão tăng gấp đôi trong nửa cuối tháng 3, các đơn vị tương tự cũng bắt đầu hoạt động từ ngày 31/3.
Số người chết chính thức của Italy là 15.362 vào ngày 4/4, chiếm gần 1/3 tổng số ca tử vong do COVID-19 toàn cầu, nhưng con số đó chưa đầy đủ vì còn có những người đã chết tại nhà mà không được thống kê.
Ông Pietro Zucchelli, Giám đốc nhà tang lễ Zucchelli phục vụ một số ngôi làng ở Thung lũng Seriana quanh Bergamo, cho biết, trong hai tuần qua, hơn 50% công việc của ông là thu thập thi thể từ nhà của người dân. Trước đây, hầu hết người chết đều ở bệnh viện hoặc viện dưỡng lão.
 |
| Một bệnh nhân đang được chăm sóc bởi bác sỹ riêng tại Bệnh viện Spedali Civili ở Brescia (Italy). Ảnh: Reuters |
Munda, bác sĩ làm việc tại Selvino và Nembro, cho biết ông đã bắt đầu đến thăm bệnh nhân tại nhà từ cuối tháng 2, dùng thuốc kháng sinh điều trị viêm phổi do vi khuẩn và thở oxy nếu cần. Ông nói rằng mặc dù kháng sinh không thể chữa khỏi virus, nhưng họ có thể điều trị một số biến chứng suy nhược và giúp bệnh nhân hồi phục mà không cần nhập viện.
Để bảo vệ bản thân, ông ta đã mua mặt nạ trị giá 600 euro và tự khử trùng tại nhà bằng hơi nước mỗi tối. Hơn 11.000 nhân viên y tế đã nhiễm virus ở Italy và 80 người đã chết, nhiều người trong số họ là bác sĩ gia đình.
Bác sỹ phải đưa ra những lựa chọn tồi tệ
Sự việc của gia đình Bertuletti cho thấy sự chăm sóc ban đầu, hệ thống y tế của tuyến phòng thủ đầu tiên, đôi khi đã “không chống đỡ được” khi đối mặt với sự bùng phát của virus corona.
Ở một số nước châu Âu và ở Mỹ, các bác sĩ được khuyến khích thực hiện tư vấn qua điện thoại bất cứ khi nào có thể, thay vì khám trực tiếp cho bệnh nhân.
Bertuletti nói rằng cô liên tục gọi điện cho bác sĩ riêng của gia đình. Lúc đầu, ông ta bảo cô hãy cho cha cô uống thuốc giảm đau paracetamol để hạ sốt. Khi cha cô trở nên tồi tệ hơn, Bertuletti gọi lại thì nhận được câu trả lời: "Tôi không bị buộc phải đến nhà khám cho bệnh nhân, hãy kiên nhẫn".
Reuters đã liên hệ với bác sĩ riêng của gia đình Bertuletti, nhưng bác sỹ này đã từ chối xác nhận sự việc. Tuy nhiên, ông nói qua nước mắt rằng “bác sỹ phải đưa ra những lựa chọn tồi tệ”.
Ông ta nói rằng đã nhận được từ 300 đến 500 cuộc gọi điện thoại yêu cầu khám mỗi ngày. "Tôi phải lựa chọn, tôi không thể đến thăm những người bị ho và sốt, tôi chỉ có thể đi khám cho những trường hợp nghiêm trọng nhất" - bác sỹ này nói.
Hiệp hội các bác sĩ gia đình ở tỉnh Bergamo ước tính rằng 70.000 người trong khu vực có thể bị nhiễm bệnh.
Tình trạng kiệt quệ giống như chiến tranh
"Mặc dù chúng tôi đã cố hết sức, nhưng không thể đưa mọi người đến bệnh viện và đôi khi các gia đình muốn giữ cho người bệnh ở nhà vì sợ họ có thể không còn cơ hội nói lời tạm biệt" - Thị trưởng của Bergamo, Giorgio Gori, nói.
Giống như ông ta, các thị trưởng trên khắp vùng Bologna đang kêu cứu.
"Chúng tôi có những công dân bị bệnh tại nhà và cảm thấy bị bỏ rơi, tôi có thể đưa hàng trăm ví dụ", ông Jac Jacanna Gargioni, thị trưởng Borghetto Lodigiano, thay mặt cho một nhóm thị trưởng địa phương đã viết trong một lá thư ngày 27/3 gửi cho các cơ quan y tế khu vực.
Ngay cả ở Milan, thủ phủ của vùng Bologna và cũng là thủ đô tài chính của Italy, chính quyền các khu vực cam kết cung cấp các thiết bị bảo vệ như khẩu trang và bộ đồ bảo hộ cho nhân viên y tế nhưng đến nãy vẫn chưa có.
"Chúng tôi đang làm việc mà không có sự bảo vệ, và không ai kiểm tra chúng tôi. Trong khi đó, virus đang lây lan trong các gia đình, còn các gia đình đang bị lây nhiễm mà không có ai chăm sóc cho họ", ông Scar Scarano, một bác sĩ phẫu thuật và là bác sĩ gia đình ở Milan cho biết.
Trong điều kiện dịch COVID-19, xe cứu thương có thể mất nhiều giờ mới đến được nơi cần cấp cứu. Các bình oxy khan hiếm đến nỗi các y tá vội vã đòi lại ngay khi bệnh nhân tử vong tại nhà.
Maura Zucchelli, một y tá của Itineris, một công ty tư nhân cung cấp hỗ trợ y tế tại nhà ở khu vực Bergam, cho biết: "Chúng tôi thường chứng kiến những giây phút cuối cùng của nhiều người, nhưng thông thường đó là cảm giác như bạn đang đi cùng họ ở cuối con đường. Còn bây giờ bạn đến nhà người dân và trong vòng 48-72 giờ, bệnh nhân đã chết. Tình trạng kiệt quệ giống như chiến tranh vậy!".
