Bảo tồn và phát huy giá trị của nghề gác kèo ong
Nghề truyền thống từ thuở các bậc tiền nhân khai hoang giờ đây trở thành sản phẩm du lịch thu hút du khách gần xa, với hành trình trải nghiệm “ăn ong”.
Theo đó, nghề gác kèo ong ra đời từ khi nào không ai nhớ rõ, chỉ biết đây là nghề truyền thống lâu đời được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác ở xứ rừng U Minh Hạ Cà Mau. Hàng năm, khi hoa tràm nở rộ thì nhiều đàn ong mật bay về làm tổ, những cư dân sống giữa rừng tràm bạt ngàn này phát hiện ra tập tính của loài ong mật là chỉ làm tổ ở những thân cây nghiêng như kèo nhà, từ đó họ tìm hiểu, nghiên cứu rồi nghĩ ra cách làm nhà cho ong, và nghề gác kèo ong ra đời như vậy. Đặc biệt, mật ong rừng U Minh Hạ là đặc sản Cà Mau, nổi tiếng với chất lượng khó nơi nào sánh được.
 |
 |
Nghề gác kèo ong đòi hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật và cũng chứa đựng không ít rủi ro. |
Theo anh Phạm Duy Khanh (quản lý khu du lịch cộng đồng Mười Ngọt, xã Khánh Bình Tây Bắc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau) làm du lịch từ nghề gác kèo ong, cho biết: “Nghề lấy ong khi tôi xuống dưới này mới có 15 tuổi, năm nay đã 38 tuổi rồi, chắc cũng đã hơn 20 năm. Khi mới xuống thấy ong nhiều lắm nhưng không biết lấy, ở rừng toàn là ong và ong mật lấy bán rất nhiều tiền nên tôi đeo đuổi nghề này khoảng 3 - 4 năm sau mới biết lấy được 1 - 2 ổ ong. Vài năm sau, thấy chú bác gác kèo ong dễ quá nên anh em của tôi bắt đầu gác kèo ong. Lúc bao đầu chỉ 5 - 10 cây kèo, do có diện tích lớn nên nâng lên thành mấy trăm cây và hiện nay đã gác hàng ngàn cây rồi”.
 |
Du khách trải nghiệm nghề lấy ong tại khu du lịch cộng đồng Mười Ngọt, xã Khánh Bình Tây Bắc (huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau). |
Nghề cha truyền, con nối
Được biết, nghề gác kèo ong là nghề cha truyền con nối nên không phải ai làm cũng được. Nhưng người gác kèo giỏi cần phải có kỹ thuật, kinh nghiệm và bí quyết gia truyền. Nghề gác kèo mang đến cho đời nhiều mật ngọt và sinh ra nhiều thế hệ nghệ nhân lão luyện, có kinh nghiệm và tri thức, tâm huyết với nghề, yêu rừng và đàn ong. Đồng thời, tổ ong không chỉ cho mật mà còn cho các sản phẩm khác như sáp ong dùng để làm đèn cầy, ong non dùng chế biến các món ăn: tàng ong non chấm mật, gỏi ong non, ong non lăn bột chiên,…
 |
Mật ong rừng U Minh Hạ là đặc sản Cà Mau, nổi tiếng với chất lượng khó nơi nào sánh được. |
“Đối với ở rừng thì nói về ong thì được xem là nguồn kinh tế hạng nhất, tại vì khi mùa bông tràm nở thì cho mật rất là nhanh, lấy mật rất nhanh, sản lượng mật từ con ong mang lại nguồn thu nhập tương đối lớn. Nếu như người dân biết tận dụng rừng của mình để gác kèo ong gần như thu nhập một năm gác kèo bằng bốn năm trồng rừng.
Ở đây, anh em của tôi cũng có hàng mấy trăm ổ ong, mong rằng tới thời điểm gần cuộc thi ổ ong lớn nhất thời tiết thuận lợi hơn, cho mật nhiều và anh em mong rằng có được ổ ong bự nhất để góp phần vào cuộc thi ở rừng U Minh” - Anh Phạm Duy Khanh chia sẻ.
 |
 |
 |
Ong non còn dùng chế biến các món ăn: lăn bột chiên, gỏi ong… |
Qua đó, nghề gác kèo ong không chỉ có giá trị về kinh tế, là nguồn thu nhập nuôi sống bao gia đình bao thế hệ mà còn là nghề mang đậm bản sắc văn hóa địa phương,… Hiện nay, nghề gác kèo ong đã trở thành một sản phẩm du lịch được các khu du lịch sinh thái ở Cà Mau tổ chức thực hành để phục vụ du khách gần xa./.
