Nên dừng cấp đổi chứng minh nhân dân 12 số

Không có chồng chéo về giấy tờ công dân

Ông có cho rằng, thẻ CCCD cùng với chứng minh nhân dân (CMND) có gây khó khăn cho dân hay không?

- Trong Tờ trình của Chính phủ về Dự thảo Luật CCCD đã nói rõ, CMND hay CCCD là giấy tờ rất quan trọng của mỗi công dân và khi ban hành thẻ CCCD sẽ thay thế CMND. Tuy tên gọi của loại thẻ này là CMND hay CCCD còn đang tranh luận nhưng khi Luật CCCD có hiệu lực thì mỗi công dân sẽ được cấp một loại thẻ là CCCD, thay thế CMND hiện hành nên không có chồng chéo thẻ này với thẻ khác. Vấn đề là vận dụng trở lại đối với những người đang có CMND như thế nào.

Theo Dự thảo Luật CCCD, sẽ có giai đoạn chuyển tiếp khi tiến hành cấp thẻ CCCD cho những người đến tuổi. Lúc đó, sẽ còn nhiều CMND còn hiệu lực thì vẫn tiếp tục có giá trị và người dân vẫn sử dụng được để thực hiện các quyền và nghĩa vụ đến khi đổi sang thẻ CCCD (khi CMND hết hạn, muốn đổi hoặc mất CMND). Như vậy, không có sự chồng chéo về giấy tờ mà ở giai đoạn chuyển tiếp, sẽ có một số người có giấy tờ khác nhau. Nhưng mỗi người chỉ có một loại giấy tờ, hoặc CMND, hoặc thẻ CCCD.

Nghĩa là có giai đoạn lưu hành song song cả CMND và thẻ CCCD. Như vậy có bất tiện cho dân không?

- Đương nhiên mỗi luật ban hành đều có thời kỳ chuyển tiếp, đòi hỏi giai đoạn nhất định để giải quyết những vấn đề đang tồn tại. Dù trong thời kỳ chuyển tiếp đó sẽ lưu hành cả hai loại giấy tờ, nhưng mỗi người chỉ có một loại và nếu thực hiện một cách khoa học thì chắc không có vấn đề gì lớn, xáo trộn về vấn đề này.

CMND có thời hạn 15 năm, khi có thẻ CCCD (dự kiến vào năm 2016 khi Luật CCCD được ban hành) thì việc Bộ Công an đang triển khai cấp CMND 12 số có lãng phí?

- Vấn đề đổi CMND từ 9 số sang 12 số là thí điểm. Chính phủ đã yêu cầu sơ kết thí điểm mới cho triển khai rộng nhưng Bộ Tư pháp chưa thấy sơ kết nên không biết về chủ trương triển khai tiếp như thế nào. Hiện Quốc hội đang thảo luận về tên gọi của loại giấy tờ này nên theo tôi, nên chờ Quốc hội quyết định xong mới làm theo qui định của Luật CCCD. Và theo tôi, cũng nên dừng việc cấp đổi CMND, chỉ thực hiện cấp mới CMND cho những người đến tuổi.

Đề nghị cấp giấy khai sinh trước khi cấp thẻ CCCD

Theo ông, khi cấp CCCD sẽ gặp khó khăn gì vì khả năng của cán bộ hộ tịch và thiết bị ở phường xã còn hạn chế đối với việc thực hiện việc này?

- Quan điểm nhất quán của Chính phủ là trẻ em sinh ra được cấp giấy khai sinh và đến tuổi nhất định thì được cấp CMND. Tuy nhiên, trong quá trình báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có ý kiến cho rằng cấp thẻ CCCD ngay  khi sinh ra, thay giấy khai sinh và duy nhất trong đời mỗi người chỉ có thẻ CCCD để tạo thuận lợi hơn cho người dân. 

Tiếp thu ý kiến, Chính phủ có trình ra trong Dự án Luật CCCD để Quốc hội quyết định. Đồng thời, Chính phủ đề nghị giữ như qui định hiện hành, trẻ em sinh ra được cấp giấy khai sinh, cho đến khi đủ 14 tuổi được cấp thẻ CCCD (cho phù hợp với qui định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự trong Bộ luật Hình sự và khi đó, hình ảnh - một trong những yếu tố trong thẻ CCCD để nhận dạng một cá nhân mới ổn định tương đối). Hiện nay CMND được cấp khi công dân đủ 15 tuổi.

Vậy việc cấp số định danh sẽ thế nào khi cán bộ tư pháp thực hiện, còn kho số do Bộ Công an quản lý?

- Việc cấp số định danh cá nhân thì rất đơn giản. Dự thảo Luật này được xây dựng dựa trên một đề án được Chính phủ phê duyệt theo hướng xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDLQG) về dân cư làm trung tâm dữ liệu cho công tác quản lý dân cư, cung cấp cho các cơ quan quản lý nhà nước, không bắt người dân kê khai những thông tin đã có trên CSDLQG để tiết kiệm cho người dân. 

Số định danh công dân (12 số) sẽ được cấp khi CSDL này vận hành (theo đề án của Chính phủ là từ 1/1/2016). Kho số định danh công dân thì do Bộ Công an quản lý theo chức năng của Bộ này về quản lý con người, dân cư, nhưng sẽ được nối mạng đến toàn bộ các xã, phường, thị trấn. Khi đó, với Chính phủ điện tử, bất kỳ ai có trách nhiệm, có cả cán bộ tư pháp – hộ tịch, đều có thể cập nhật CSDL, lấy số định danh để cấp hoặc giải quyết các vấn đề liên quan cho công dân. 

Dù vậy, Chính phủ có lường trước được những khó khăn khi thực hiện công việc này?

- Về vấn đề này, theo qui định của Dự thảo Luật, từ 1/1/2016 cấp số định danh cho những người mới sinh. Còn những người sinh trước 1/1/2016 có cấp không, tùy vào Quốc hội quyết định, nhưng theo đánh giá của Bộ Công an, nếu thực hiện cấp cho những người sinh ra trước 1/1/2016 thì dự tính đến 31/12/2019 sẽ xong. Theo tôi, xây dựng CSDLQG về quản lý dân cư với phần mềm, hạ tầng kỹ thuật để bảo đảm thực thi được thì có làm lại cho những người sinh ra trước 1/1/2016 cũng  là  phương án tốt.

Trân trọng cảm ơn ông!