Trong cuộc trò chuyện, bà mang một phong thái sang trọng quý phái, với những xúc cảm đã trải qua thời nhỏ.
Lập mưu trốn thoát
Trên một tuyến phố sầm uất, không xa khách sạn 5 sao InterContinental Hotel, bà trùm bất động sản Lim Chhiv Ho hiện đang sống hết sức phong lưu ngay trên tầng 8 của tòa khách sạn đồ sộ. Đó là nơi họp mặt ưa thích của gia đình và bạn bè thân thiết của Lim – tòa tháp khách sạn bao gồm cả một rạp chiếu phim tư nhân, hồ bơi, phòng tập thể dục, phòng làm tóc và mát xa và cả một khu vườn trên mái.
Chễm chệ trên bộ sofa hình chữ U, tỷ phú Lim vận bộ váy Khmer màu xanh ngọc bích truyền thống được tô điểm những hình hoa văn bằng vàng, nhẹ nhàng kể chuyện đời mình. Chào đời ở tỉnh Preah Sihanouk vào năm 1961, phần lớn tuổi thơ của Lim là những tháng ngày sống chui lủi giữa các ngôi nhà nhằm trốn tránh việc bị bắt vào trại Khmer Đỏ.
 |
| Tỷ phú Lim Chhiv Ho sống trên tầng 8 tòa khách sạn 5 sao InterContinental Hotel ở thủ đô Phnom Penh, Campuchia |
Nhưng sang năm 1975, trò chơi “mèo vờn chuột” kết thúc, lính Pol Pot rầm rộ tiến vào Sihanoukville và di tản dân chúng vào vùng nông thôn. Gia đình của Lim tan đàn xẻ nghé kể từ khi đó, đám trẻ con buộc phải làm quần quật trong các trại lao động khổ sai tại một vùng núi nằm gần Kampot.
Nước mắt ngấn lệ, bà Lim kể: “Trong số 275 đứa trẻ bị quản thúc chỉ có duy nhất Lim và 4 người khác là có may mắn sống sót, chỉ huy Khmer Đỏ hạ lệnh “tái hòa nhập đám trẻ vào cộng đồng”. 5 đứa trẻ sống trong chùa, tại đó chúng kinh hãi nhìn thấy cảnh gia đình mình bị lính Khmer Đỏ trói nghiến vào các cọc gỗ và dùng dây chão buộc vào ngựa để con ngựa chạy vòng quanh cột, xiết cổ các nạn nhân đến chết.
Lính Khmer Đỏ hăm dọa đám trẻ con: “Nếu tụi mày giở trò ăn cắp bất kỳ thứ gì thì nhìn cảnh này mà nhớ?” Năm 1978, Lim lập mưu trốn thoát khỏi trại lao động Khmer Đỏ. Lim chạy trốn vào rừng, ở đó cô gái khốn khổ đã trùng phùng với mẹ, em trai và em gái, sau đó gia đình Lim nhận được sự bảo bọc của quân bộ đội tình nguyện Việt Nam khi giải phóng Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng của Khmer Đỏ.
Lim cũng hay tin 5 trong số 10 thành viên trong gia đình, gồm cả cha và 2 người anh chị, đã bị sát hại. Bà Lim xúc động nói: “Những năm tháng đó, đêm nào tôi cũng chiêm bao thấy ác mộng. Đôi khi tôi còn có ý định chết đi cho khỏe”.
Giúp đỡ quân tình nguyện Việt Nam
Tỷ phú Lim Chhiv Ho nhớ lại mình đã sống khoảng vài tháng với những người lính Cụ Hồ và những ngày tháng gian khổ ấy đã tôi luyện cho bà tinh thần cần cù, dũng cảm, tháo vát và những tố chất này đã làm nền tảng cho sự nghiệp kinh doanh suốt những năm tháng sau này của bà.
Sau khi học tiếng Việt thành thạo, Lim phiên dịch tiếng Việt sang tiếng Campuchia và ngược lại, và tình nguyện cung cấp thức ăn, nước uống cho bộ đội Việt Nam. Rồi mẹ cô sắp xếp chuyện hôn sự giữa Lim với một ngư dân Campuchia.
Nhớ lại cái ngày tháng đó, bà Lim phân trần: “Tôi lấy chồng năm mới 17 tuổi. Thực sự tôi cũng không biết tại sao mình phải lấy chồng sớm. Tôi khá lúng túng và không biết cư xử ra sao cho phải đạo làm vợ… Nhưng dù sao ông xã cũng giúp cho tôi cảm thấy được an ổn, ít mơ thấy những cơn ác mộng khi bọn Khmer Đỏ đột kích nhà dân nửa khuya”.
Một năm sau khi lấy chồng, đôi vợ chồng son mới tính đến chuyện chuyển đến sống ở Sihanoukville. Thủa ban đầu, Lim bán hủ tiếu trong khi chồng mua gom các món hàng rượu, thuốc lá và đồ điện tử trôi nổi từ các nhà buôn Thái Lan và Singapore trên một hòn đảo nằm cách đất liền Sihanoukville khoảng 20km, chuyển hàng bằng thuyền nhỏ vào trong bờ bán lại.
 |
| Trẻ em Campuchia chờ được phát đồ ăn trong trại tập trung dưới thời Khmer Đỏ |
Từ trong đất liền, hàng hóa được chuyển đến thủ đô Phnom Penh. Lim kể: “Hồi đó dân buôn không có giàu, chỉ đủ ăn, buôn bán đâu có kiếm nhiều tiền, lại không phải đóng thuế gì”. Nhưng khi ông xã bị bắt giam ở một trại tị nạn Thái Lan vào năm 1985 (do vận chuyển một chiếc xe gắn máy bằng tàu thủy từ Thái Lan về Campuchia mà không có hộ chiếu), bà Lim đã thay chồng điều hành kinh doanh, một mình tạo dựng ra nhiều mối quan hệ “nặng ký”.
Nữ doanh nhân hào hứng kể: “Khách hàng thấy tôi làm việc một mình nên quý mến tôi lắm. Tôi cùng ăn với họ, cho họ lấy hàng trước rồi gối đầu trả tiền sau. Dần dà tôi có chút danh tiếng. Người này truyền tai người kia về cung cách buôn bán của tôi. Tôi buôn bán khá mát tay”.
“Nói không” với tham nhũng
Khi đã có chút vốn và tên tuổi, năm 1994, doanh nhân Lim Chhiv Ho đứng ra lập công ty xuất nhập khẩu Attwood. Giờ đây, Attwood là nhà phân phối các thương hiệu rượu hàng đầu Campuchia bao gồm Dom Perignon, Budweiser và Hennessy. Nguồn lợi nhuận từ công ty Attwood được doanh nhân Lim chuyển sang đầu tư bất động sản và cũng dùng làm ngân sách để mở rộng việc kinh doanh của bà.
Một trong các khoản đầu tư lớn là khi doanh nhân Lim mua một ngôi nhà nằm gần Tượng đài Độc lập ở thủ đô Phnom Penh, cho Đại sứ quán Mỹ thuê lại vào năm 1990 với giá 6000 USD/tháng. Các nhà ngoại giao Mỹ đã ở trong ngôi nhà đó cho đến năm 2005.
Một năm sau đó, bà Lim thành lập Đặc khu kinh tế Phnom Penh (PPSEZ) rộng 357 ha, cùng các nhà đầu tư Nhật Bản trên khu đất mà nữ doanh nhân mua lại từ công ty đồn điền Tradewinds của Malaysia vào năm 2003. Tỷ phú Lim trần tình: “Thủa tôi mới bắt đầu xây dựng nên PPSEZ, mấy tay “đại gia” (Oknha, tiếng Campuchia) đều cười nhạo nói tôi bị khùng.
Đàn ông Campuchia không tôn trọng nữ giới, nhất là những ai có ý chí thép như tôi, nhưng tôi bỏ ngoài tai. Quan điểm của tôi là khi trải qua cơn đau thì tinh thần thép sẽ mạnh. Mình cần phải chứng minh năng lực bản thân, chứng minh cho đàn ông thấy rằng đàn bà có thể làm tốt như họ, và hơn họ”. Ngày nay, PPSEZ cung cấp cho các doanh nghiệp hàng loạt chính sách miễn giảm thuế, là nơi cho 88 công ty quốc tế hoạt động bao gồm Coca-Cola, Yamaha và Minebea.
 |
| Đặc khu kinh tế Phnom Penh (PPSEZ), một tài sản nặng ký của doanh nhân tỷ phú Lim Chhiv Ho |
Tháng 5/2016, PPSEZ huy động được 11,6 triệu USD từ lần đầu tiên bán cổ phần ra công chúng. Dưới ánh sáng của chùm đèn pha lê trong căn phòng sang trọng của mình, tỷ phú Lim khẳng định rằng dự án PPSEZ là thành tựu đáng tự hào nhất của bà.
Doanh nhân Lim cho biết: “Là doanh nhân, bạn phải cùng công ty mình, cùng đất nước mình tạo ra công ăn việc làm cho lớp người trẻ. Tôi là doanh nhân đầu tiên đưa động lực cho doanh nhân Nhật Bản phát triển Campuchia, nhưng hồi đó họ còn chê nhiều lắm, đại loại như “Chính phủ của bà không ổn, xứ gì lắm tham nhũng”.
Nghe những lời như vậy, tôi chỉ ôn tồn mà rằng: “Tôi nghe lời các ngài. Tôi có thể thành công mà không để xảy ra tham nhũng theo cách riêng của tôi. Tôi nói với các nhà đầu tư nước ngoài nếu muốn đầu tư vào PPSEZ rằng qúy vị ngồi xuống, nói cho tôi biết các ngài định đầu tư gì? Bao nhiêu triệu USD?
Cho tôi xem hộ chiếu, tên của quý vị, xem càng nhiều càng tốt, tôi sẽ giải quyết rốt ráo mọi sự”. Chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, tỷ phú Lim khẳng định: “Qúy vị cần phải có những mối quan hệ tốt quanh mình, tôi không thể thành công như ngày hôm nay nếu chỉ làm mỗi mình tôi. Qúy vị phải hợp tác với những người đáng tin cậy để đưa doanh nghiệp đi xa hơn”.
“Qúa nhiều người đã chết vì Khmer Đỏ. Giờ đây đối với tôi, tôi có nhà, có xe, có mọi thứ tôi cần, hạnh phúc của tôi là chỉ cho lớp trẻ cách làm việc và chăm lo cho gia đình của họ”. Trong suy nghĩ của Lim, bà luôn làm việc, là mẫu phụ nữ năng động.
