Thượng viện đã bầu một Ủy ban đặc biệt gồm 21 thành viên, có nhiệm vụ nghiên cứu hồ sơ do Hạ viện trình lên. Chủ tịch Hạ viện Eduardo Cunha được coi là người cầm đầu âm mưu phế truất bà Dilma Rousseff và việc thúc đẩy vụ xét xử nữ Tổng thống nhằm đánh lạc hướng dư luận trong vụ điều tra ông có dính líu tới tham nhũng.
Vai trò của Tổng công tố Rodrigo Janot
Theo quyết định hôm 5/5 của Tòa án Tối cao, ông Eduardo Cunha bị đình chỉ vì bị cáo buộc có liên quan tới vụ tham nhũng tại Tập đoàn Dầu khí quốc gia Petrobras. Việc này diễn ra sau khi Tổng công tố Rodrigo Janot gửi đơn khuyến nghị, tố cáo ông Eduardo Cunha dính líu đến một đường dây tội phạm có tổ chức liên quan tới vụ bê bối tại Cty điện lực Furnas. Thậm chí trong đơn gửi Tòa án Tối cao, Tổng công tố Rodrigo Janot còn tuyên bố “ông Eduardo Cunha đã sử dụng phòng làm việc vào mục đích bất chính nhằm ngăn cản cuộc điều tra đối với mình” và yêu cầu mở cuộc điều tra để thu thập bằng chứng xung quanh vụ tham nhũng ở Furnas. Đơn còn nêu rõ, ông Eduardo Cunha phải trình diện trước tòa trong vòng 90 ngày, nếu chính thức bị khởi kiện.
Những cáo buộc kể trên xuất hiện sau khi cơ quan chức năng có bằng chứng (theo lời khai của Thượng nghị sỹ Delcidio do Amaral, người bị bắt hồi tháng 11/2015 vì liên quan tới vụ tham nhũng tại Petrobras) cho thấy, Công ty điện lực Furnas từng hối lộ các chính trị gia để trúng thầu dự án và khai khống chi phí của những dự án này. Trước đó (đầu tháng 4), ông Eduardo Cunha bị cáo buộc nhận hơn 5 triệu USD, tiền hối lộ để Samsung Heavy Industries và Mitsui giành hợp đồng thuê 2 giàn khoan dầu của Petrobras năm 2012. Từ tháng 10/2015, khoảng 30 nghị sỹ đã yêu cầu ông Eduardo Cunha từ chức vì bị tình nghi nhận hối lộ của Petrobras. Và cơ quan điều tra cũng đã phát hiện 5 tài khoản của ông Eduardo Cunha, cùng người thân tại ngân hàng Thụy Sĩ, trong đó có nhiều khoản thu bất chính.
Mấy ngày trước, Tổng công tố Rodrigo Janot đã yêu cầu mở cuộc điều tra đối với Thượng nghị sỹ Aecio Neves, Chủ tịch đảng Xã hội dân chủ (PSDB) đối lập, với cáo buộc tham nhũng - nhận nhiều khoản tài chính phi pháp từ Petrobras để tài trợ cho chiến dịch tranh cử của PSDB. Tổng công tố Rodrigo Janot còn yêu cầu điều tra 3 thành viên của đảng Phong trào Dân chủ Brazil (PMBD), bị tình nghi nhận hối lộ trong thời gian xây dựng đập thủy điện Belo Monte thuộc bang Para, trong đó có thủ lĩnh PMDB tại Thượng viện, Nghị sỹ Renan Calheiros.
 |
| Tổng thống Dilma Rousseff (phải) và Phó Tổng thống Michel Temer. |
Ông Rodrigo Janot còn đề nghị Tòa án Tối cao cho mở rộng điều tra vụ tham nhũng ở Petrobras. Và nếu yêu cầu được chấp thuận, sẽ có hơn 70 người bị điều tra. Trong số những người sẽ bị điều tra có cựu Tổng thống Lula da Silva, 3 thành viên nội các của Tổng thống Dilma Rousseff - Chánh Văn phòng Jaques Wagner, Bộ trưởng phụ trách Văn phòng Tổng thống Ricardo Berzoini và Bộ trưởng Thông tin xã hội Edinho Silva (phụ trách tài chính trong chiến dịch tái tranh cử của bà Dilma Rousseff năm 2014).
Theo tờ Estado de S. Paulo, ông Rodrigo Janot đã tố cáo cựu Tổng thống Lula da Silva từng ngăn cản cựu Giám đốc Petrobras, ông Nestor Cervero hợp tác điều tra. Trước đó (25/4), ông Lula da Silva tuyên bố, sẽ đấu tranh chống lại “cuộc đảo chính” của phe đối lập tại Quốc hội nhằm phế truất bà Dilma Rousseff, đồng thời khẳng định Công đảng cầm quyền sẽ không thừa nhận một chính phủ không được bầu hợp pháp. Đây là tuyên bố đầu tiên của ông Lula da Silva, người sáng lập Công đảng, sau khi Hạ viện bỏ phiếu (hôm 17/4) thông qua việc xem xét luận tội Tổng thống Dilma Rousseff. Ông Lula de Silva còn tố cáo giới “tinh hoa” Brazil âm mưu lật đổ bà Dilma Rousseff và phá hoại nền dân chủ.
Tiên hạ thủ vi cường
Thẩm phán Tòa án Tối cao Teori Zavascki tiết lộ, đang làm rõ các cuộc điện thoại được ghi lại giữa bà Dilma Rousseff và cựu Tổng thống Lula da Silva, nhưng chưa công khai việc này bởi những cuộc gọi kể trên hiện là “bí mật quốc gia”.
Về phần mình, ngày 4/5, Tổng thống Dilma Rousseff đã bác bỏ mọi cáo buộc liên quan tới vụ tham nhũng ở Petrobras, sau khi Tổng công tố Rodrigo Janot đề nghị Tòa án Tối cao điều tra người đứng đầu Nhà nước. Tổng thống Dilma Rousseff cho rằng, cuộc điều tra của Tòa án Tối cao sẽ cho thấy bà không liên quan tới vụ tham nhũng ở Petrobras và những cáo buộc của Thượng nghị sỹ Delcidio do Amaral (cựu thủ lĩnh của Công đảng cầm quyền ở Quốc hội), chống lại mình hoàn toàn giả dối.
Đồng thời phản đối việc không nhận được thông báo về quyết định yêu cầu Tòa án tối cao điều tra của Tổng công tố Rodrigo Janot - chỉ biết sau khi báo chí đưa tin. Theo bà Dilma Rousseff, đây là hành động rò rỉ thông tin nguy hiểm. Trước đó (1/5), khi phát biểu trước những người ủng hộ tham gia diễu hành nhân Ngày Quốc tế lao động ở thành phố Sao Paulo, bà Dilma Rousseff khuyến cáo, việc phế truất Tổng thống sẽ dẫn tới nguy cơ loại bỏ các qui tắc lao động đang bảo vệ hàng triệu công nhân tại nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latinh.
Ngày 3/5, tờ Globo News đưa tin, đây được coi là một phần của cuộc điều tra tham nhũng lớn có liên quan tới Petrobras. Đồng thời cho biết, Tổng thống Dilma Rousseff đang xem xét khả năng tiến hành tổng tuyển cử trước thời hạn trong bối cảnh bà đứng trước nguy cơ bị Quốc hội bãi nhiệm. Và nếu việc này diễn ra - tổng tuyển cử sớm vào ngày 2/10, Phó Tổng thống Michel Temer sẽ không thể trở thành Tổng thống lâm thời.
Bà Dilma Rousseff thậm chí còn gọi Phó Tổng thống là “kẻ phản bội”, và đặc biệt phẫn nộ về đoạn ghi âm bị rò rỉ hôm 11/4, bởi trong đó ông Michel Temer tập dượt bài phát biểu sau khi nữ Tổng thống bị luận tội. Ông Michel Temer và ông Eduardo Cunha đều là những nhà lãnh đạo của PMDB, chính đảng lớn nhất từng tham gia liên minh với chính phủ tới ngày 29/3 thì kết thúc. Bà Dilma Rousseff từng cáo buộc đây là âm mưu đảo chính và chỉ đích danh Phó Tổng thống Michel Temer và Chủ tịch Hạ viện Eduardo Cunha là chủ mưu.
 |
| Tổng thống Brazil Dilma Rousseff. |
Và những cáo buộc khác
Trong khi đó, Phó Tổng thống Michel Temer không nhận được sự ủng hộ của chính giới, cũng như dư luận xã hội. Và có nhiều ý kiến cho rằng, Brazil nên tiến hành tổng tuyển cử sớm thay vì bổ nhiệm Phó Tổng thống Michel Temer, nhằm giải quyết triệt để cuộc khủng hoảng chính trị và kinh tế trầm trọng hiện nay ở Brazil.
Theo kết quả điều tra của Viện Ibope công bố mới đây cho thấy, có tới 62% người dân Brazil muốn tổ chức tổng tuyển cử trước hạn để khắc phục cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng hiện nay. Trước đó (28/4) tại hàng chục thành phố lớn như Sao Paulo, Rio de Janeiro, thủ đô Brasilia… những người đại diện cho 2 phong trào công nhân tại Brazil là Phong trào Công nhân không mái nhà (MTST) và Mặt trận Nhân dân không sợ hãi đã xuống đường để phản đối tiến trình luận tội Tổng thống Dilma Rousseff do phe đối lập khởi động. Và họ mang theo khẩu hiệu, biểu ngữ phản đối Phó Tổng thống Michel Temer.
Theo giới truyền thông, Phó Tổng thống Michel Temer đang tích cực chuẩn bị thành phần nội các lâm thời để tiếp quản chính phủ trong trường hợp bà Dilma Rousseff bị bãi nhiệm. Và ông Michel Temer dự định liên minh với đảng Xã hội dân chủ Brazil (PSDB) để thành lập tân chính phủ. Ngày 5/5, cơ quan bầu cử Brazil cho biết, nhiều khả năng ông Michel Temer sẽ không được quyền ra tranh cử chức Tổng thống trong cuộc tổng tuyển cử cuối năm 2018, do những vi phạm liên quan tới các khoản tiền của chiến dịch tranh cử năm 2014. Và đã ra quyết định phạt ông Michel Temer gần 23.000 USD do đã đóng góp số tiền nhiều hơn so với quy định của pháp luật trong chiến dịch tranh cử năm 2014.
Giới truyền thông cho rằng, việc các công tố viên vừa tống đạt cáo buộc tham nhũng đối với chiến lược gia Joao Santana, người từng tham gia 2 chiến dịch tranh cử của Tổng thống Dilma Rousseff hồi năm 2010 và năm 2014, càng khiến cho vụ bê bối tham nhũng tại Tập đoàn Dầu khí quốc gia Petrobras và chính trường Brazil càng thêm phức tạp. Bởi ngoài ông Joao Santana, còn có 16 đối tượng khác cũng bị cáo buộc tương tự.
Và theo Công tố viên Deltan Dallagnil, ông Joao Santana (bị bắt hồi tháng 2, từng là cố vấn cho cựu Tổng thống Lula da Silva) bị cáo buộc nhận hối lộ từ Công ty xây lắp Odebrecht và một số khoản tiền hối lộ khác trong các hợp đồng của nhiều doanh nghiệp lớn như Petrobras, Công ty đóng tàu Sete Brasil và Công ty khai thác dầu mỏ Keppel Fels thuộc Tập đoàn Keppel của Singapore.
Dư luận nhận định, vụ bê bối tham nhũng tại Petrobras cùng những hé lộ về các chính trị gia có liên quan là nguyên nhân trực tiếp khiến người dân phẫn nộ và xuống đường biểu tình trong thời gian qua. Và những động thái kể trên diễn ra sau khi Thẩm phán Tòa án Bầu cử Brazil Thereza de Assis yêu cầu (20/4) thu thập các báo cáo quyết toán trong chiến dịch bầu cử năm 2014 có liên quan tới Tổng thống Dilma Rousseff và Phó Tổng thống Michel Temer…
