Công khai ngân sách: Các bộ và cơ quan Trung ương cần nỗ lực hơn

14 bộ, cơ quan Trung ương không công khai

Hôm qua (18/10), Liên minh Minh bạch ngân sách (BTAP) đã công bố chỉ số công khai ngân sách (CKNS) năm 2021 (MOBI 2021) nhằm đánh giá mức độ CKNS của 44 bộ, cơ quan Trung ương, trong đó có 38 bộ, cơ quan Trung ương là đơn vị dự toán và 6 cơ quan, tổ chức Trung ương được ngân sách Nhà nước (NSNN) hỗ trợ.

PGS, TS. Vũ Sỹ Cường, Học viện Tài chính, chuyên gia chính của Nhóm Nghiên cứu đánh giá: “Kết quả khảo sát MOBI 2021 cho thấy, mức độ CKNS của các bộ, cơ quan Trung ương dù có sự cải thiện so với những năm trước đó, nhưng vẫn ở mức thấp đáng quan ngại…”.

Cụ thể, điểm số trung bình MOBI 2021 chỉ đạt 30,9/100 điểm, tăng 9,26 điểm so với MOBI 2020. Trong xếp hạng MOBI 2021, Bộ Tài chính vẫn là đơn vị có thứ hạng cao nhất với 76,16 điểm quy đổi và là đơn vị duy nhất xếp hạng công khai ở mức “đầy đủ”. Tiếp theo là Đài Truyền hình Việt Nam (72,09 điểm), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (59,09 điểm)...

Kết quả khảo sát cho thấy các bộ, cơ quan Trung ương công khai chưa đầy đủ các tài liệu ngân sách theo quy định. Có 30/44 cơ quan trong kỳ khảo sát MOBI 2021 công khai ít nhất 1 tài liệu ngân sách (chiếm 68,2%), tăng 3 đơn vị so với kỳ khảo sát 2020.

Tại thời điểm 31/3/2022, có 14 bộ, cơ quan Trung ương (tương đương với 31,8%) không công khai bất cứ tài liệu ngân sách nào trên cổng thông tin điện tử của đơn vị.

Trong số 23 đơn vị có công bố tài liệu về dự toán ngân sách năm 2022, chỉ có 7 đơn vị công bố đúng thời hạn là trong vòng 15 ngày kể từ ngày 31/12/2020.

Với quyết toán ngân sách năm 2020, có 12/20 đơn vị có công khai thông tin công bố đúng thời hạn và không có đơn vị nào công khai đúng hạn báo cáo tình hình thực hiện ngân sách năm 2021.

Về tính thuận tiện, có 33/44 đơn vị có điểm về tính thuận tiện (tương đương với 75%), tăng 1 đơn vị so với khảo sát MOBI 2020. Tuy nhiên, định dạng của các tài liệu ngân sách được công khai trên cổng TTĐT/trang TTĐT của đơn vị chủ yếu dưới dạng PDF hoặc scan ảnh, do vậy còn hạn chế cho người dân đọc và sử dụng thông tin ngân sách...

Về tính đầy đủ, các tài liệu ngân sách được công khai chưa đầy đủ nội dung tại Thông tư 90/2018/TT-BTC, còn thiếu báo cáo thuyết minh hoặc không đầy đủ nội dung của các bảng biểu. Trong số 30 đơn vị có công khai ít nhất 1 trong 6 tài liệu ngân sách, Bộ Tài chính, Đài Truyền hình Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là những đơn vị dẫn đầu về tính đầy đủ của các tài liệu ngân sách. Trong đó, Bộ Tài chính đứng đầu với 53,49 điểm quy đổi về tính đầy đủ.

Thực tế đáng lo ngại

Kết quả khảo sát MOBI2021 cho thấy các bộ, cơ quan Trung ương cần nỗ lực hơn nữa trong việc thực hiện đúng quy định CKNS theo Luật NSNN 2015 và hướng dẫn tại Thông tư 61/2017/TT-BTC và Thông tư 90/2018/TT-BTC.

PGS.TS. Nguyễn Đức Thành, đại diện nhóm Nghiên cứu nhận định, việc sau gần một thập niên thực hiện Luật Ngân sách mới, các bộ, cơ quan Trung ương vẫn chưa thực hiện nghiêm túc việc CKNS theo tinh thần của Luật NSNN 2015 và hướng dẫn của các thông tư của Bộ Tài chính, là một thực tế đáng lo ngại trong quản trị Nhà nước.

“Như kết quả MOBI 2021 đã chỉ ra, vào thời điểm khảo sát gần nhất (31/3/2022), có tới 14/44 cơ quan Trung ương không công khai bất cứ một tài liệu nào theo quy định của pháp luật. Các đơn vị có công khai thì đại đa số mức độ còn sơ sài, không đầy đủ. Thử so sánh với việc CKNS của địa phương, thì các cơ quan Trung ương đã đi sau rất nhiều…” – ông Thành nhận xét.

PGS, TS. Vũ Sỹ Cường, Học viện Tài chính, chuyên gia chính của Nhóm Nghiên cứu cũng cho rằng, “Việc công khai NSNN của các bộ, ngành vài năm qua chưa thực sự được cải thiện nhất là so với việc CKNS của các địa phương…”.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Thương, đại diện liên minh BTAP, điểm trung bình của MOBI2021 là 30.9/100 điểm, trong khi điểm trung bình của chỉ số CKNS tỉnh POBI2021 là 69.53/100 điểm. Điều này cho thấy các bộ, cơ quan Trung ương chưa cải thiện mức độ CKNS, chưa thực hiện đúng các quy định về CKNS như các tỉnh, thành phố. Quốc hội, Chính phủ cần phải thúc đẩy các bộ, cơ quan Trung ương thực hiện đúng quy định CKNS như nội dung khuyến nghị của báo cáo MOBI2021.