Tháo gỡ khó khăn trong quản lý đối tượng không có nơi cư trú ổn định

Theo quy định, Luật Xử lý vi phạm hành chính ( XLVPHC) giao Ủy ban nhân dân xã (nơi đối tượng bị phát hành hành vi sử dụng trái phép chất ma túy lần thứ ba) tổ chức quản lý đối tượng là người từ đủ 18 tuổi trở lên có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định. Tuy nhiên, biện pháp giáo dục tại xã, phương, thị trấn (GDTXPTT) là biện pháp nhằm giúp đỡ, giáo dục người vi phạm mà không phải cách ly họ khỏi cộng đồng, vì vậy, việc giao UBND xã tổ chức quản lý đối tượng không có nơi cư trú ổn định trên thực tế sẽ gặp nhiều khó khăn, cần phải có giải pháp cụ thể.

Hiện nay, dự thảo Nghị định dự kiến đề xuất bổ sung một quy định riêng về việc “quản lý, giáo dục, giúp đỡ người được giáo dục là người không có nơi cư trú ổn định”, trong đó quy định Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn sẽ giao Công an xã thực hiện việc quản lý, giáo dục, giúp đỡ người được giáo dục, đồng thời, giao Bộ trưởng Bộ Công an quy định cụ thể việc tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý, giáo dục, giúp đỡ người được giáo dục. Với lý do: Bộ Công an là cơ quan chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về cư trú. Hơn nữa, các chức danh Công an xã, phường, thị trấn hiện nay đã do Công an chính quy đảm nhiệm, đây đều là những cán bộ, chiến sĩ có kỹ năng, nghiệp vụ tổ trong việc bảm bảo tình hình an ninh, trật tự tại địa bàn, có điều kiện tốt nhất để tổ chức việc giáo dục, giúp đỡ đối tượng là người trên 18 tuổi sử dụng trái phép chất ma túy mà không có nơi cư trú ổn định.

Ngoài ra, trong dự thảo Nghị định cũng dự kiến bổ sung một số quy định nhằm đáp ứng việc tổ chức giáo dục, giúp đỡ các đối tượng này như: Quy định cụ thể người trực tiếp được phân công giúp đỡ người được giáo dục là người trên 18 tuổi sử dụng trái phép chất ma túy mà không có nơi cư trú ổn định phải là cán bộ, chiến sĩ thuộc lực lượng Công an xã; bổ sung một số quy định về nội dung, hình thức giáo dục, cam kết của người được giáo dục… để đáp ứng yêu cầu trong việc tổ chức quản lý đối tượng là không có nơi cư trú ổn định

Về việc xử lý trường hợp người đang trong thời gian chấp hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn nhưng tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm. Điều 35a Nghị định số 111/2013/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 56/2016/NĐ-CP) hiện đang quy định xử lý trường hợp người đang trong thời gian chấp hành biện pháp GDTXPTT (đã chấp hành ít nhất ½ thời gian) nhưng tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm trường hợp theo quy định thì sẽ chấm dứt áp dụng biện pháp này và chuyển sang áp dụng biện pháp tương ứng là đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, mà không quy định trường hợp đối tượng là từ 14 đến dưới 18 tuổi tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm quy đinh tại khoản 4 Điều 92 Luật XLVPH sẽ bị chuyển sang áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng. Với lý do, đối tượng này là người chưa thành niên, việc xử lý các hành vi vi phạm của đối tượng này phải hạn chế áp dụng các chế tài mang tích cách ly khỏi cộng đồng. Thay vào đó, các biện pháp, chế tài phải đáp ứng được những yêu cầu cơ bản trong xử lý vi phạm đối với người chưa thành niên là phòng ngừa, giúp đỡ, giáo dục, phục hồi, tái hòa nhập cộng đồng. 

Hiện nay, dự thảo Nghị định đã quy định sửa đổi theo hướng: Bỏ quy định về xử lý trường hợp người được giáo dục đang trong thời gian chấp hành biện pháp GDTXPTT mà thực hiện hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 96 Luật XLVPHC để phù hợp với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC. Đồng thời, bổ sung quy định xử lý trường hợp người được giáo dục (người từ 14 đến dưới 18 tuổi) đang trong thời gian chấp hành biện pháp GDTXPTT mà thực hiện hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 1 Điều 94 Luật XLVPHC (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 67/2020/QH14) thì sẽ chấm dứt áp dụng biện pháp GDTXPT và đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng.