Nhiều loại tội phạm giảm
Trình bày báo cáo tại phiên họp, Thượng tướng Lê Quý Vương cho biết, thời gian qua lực lượng chức năng đã điều tra, làm rõ 33.470 vụ phạm pháp hình sự. Về cơ bản, các vụ án nổi cộm, gây bức xúc dư luận đều được điều tra làm rõ, các vụ xâm hại trẻ em được điều tra, xử lý quyết liệt hơn.
Lực lượng chức năng cũng đã tổ chức tiếp nhận, giải cứu 137 nạn nhân bị mua bán; triệt phá 2.167 băng, nhóm tội phạm hình sự các loại, trong đó trấn áp mạnh mẽ tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; bắt, vận động đầu thú, thanh loại 4.376 đối tượng truy nã.
Từ 1/10/2018 đến 31/7/2019, lực lượng chức năng đã phát hiện 14.228 vụ phạm tội và vi phạm pháp luật về trật tự quản lý kinh tế (ít hơn 11,02% so với cùng kỳ 2018); 281 vụ phạm tội, vi phạm pháp luật về tham nhũng và chức vụ (ít hơn 0,35% so với cùng kỳ 2018).
Đặc biệt, đã đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo, bảo đảm đúng tiến độ, khắc phục được nhiều khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản, cung cấp hồ sơ, tài liệu, đánh giá chứng cứ, xác định tội danh, thu hồi tài sản
Công tác phát hiện, điều tra, xử lý tham nhũng ở địa phương cũng đã có nhiều tiến bộ, từng bước khắc phục tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”. Các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý nghiêm nhiều vụ buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm góp phần răn đe vi phạm (điển hình là Công an Đắk Nông phát hiện vụ sản xuất xăng A95 giả quy mô lớn trên nhiều tỉnh phía Nam).
Còn vi phạm trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm
Mặc dù tình hình tội phạm về trật tự xã hội đã được kiềm chế làm giảm về số vụ nhưng vẫn diễn biến phức tạp. Tính từ 1/10/2018 đến 31/7/2019, toàn quốc xảy ra 39.776 vụ phạm pháp hình sự.
Đáng lưu ý, đã xảy ra nhiều vụ giết người với hành vi gây án dã man, tàn bạo, nhiều vụ giết người, cố ý gây thương tích do đối tượng bị tâm thần hoặc ảo giác do sử dụng ma tuý tổng hợp gây ra, gây lo lắng trong nhân dân.
Tình trạng bạo hành, xâm hại trẻ em xảy ra nhiều, gây bức xúc dư luận. Tội phạm có tổ chức vẫn tiềm ẩn phức tạp, nhất là hoạt động núp bóng doanh nghiệp, “tín dụng đen”, đòi nợ thuê...
Đặc biệt, tội phạm, vi phạm pháp luật về tham nhũng, kinh tế diễn ra phức tạp, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, sử dụng công nghệ thông tin, thiết bị công nghệ cao để phạm tội; sử dụng phần mềm gian lận doanh thu để trốn thuế, kéo dài thời gian thu phí tại các trạm thu phí BOT như vụ xảy ra tại tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương. “Tham nhũng vặt” trong giải quyết thủ tục hành chính công diễn ra tương đối phổ biến, nhất là ở cơ sở, gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp...
Ngoài ra, tình hình vi phạm pháp luật trong quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai diễn ra phổ biến ở nhiều nơi gây bức xúc dư luận, được Chính phủ nhận định là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện kéo dài và phát sinh “điểm nóng” về an ninh trật tự tại một số địa phương.
Theo Thứ trưởng Bộ Công an, vẫn còn một số vi phạm trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm, cá biệt có trường hợp cán bộ trong các cơ quan bảo vệ pháp luật bảo kê, làm ngơ, tiếp tay cho vi phạm, tội phạm gây dư luận xấu.
Còn tình trạng “chưa có lót tay thì chưa xử lý công việc”
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Văn Pha cho rằng, dù các cơ quan chức năng đã có nhiều cố gắng nhưng kết quả phát hiện vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực vẫn chưa đúng tình hình trên thực tế.
Vi phạm pháp luật và tội phạm về tham nhũng vẫn rất phức tạp, nhất là “tham nhũng vặt” trong các cơ quan và nhân viên nhà nước khi thực thi công vụ có liên quan trực tiếp đến người dân và tham nhũng trong các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng gây bức xúc trong nhân dân và công luận. Tuy nhiên, việc phát hiện vẫn chưa được nhiều và giảm (0,35%) so với cùng kỳ.
Còn đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) băn khoăn khi tội tham nhũng “lại nhập chung vào với một loạt tội khác”, như tội phạm về kinh tế, buôn lậu. Theo đại biểu, “còn một số vụ “rất to” được dư luận và nhân dân quan tâm nhưng khi tòa án xét xử lại chỉ thấy tội “Cố ý làm trái”, “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn” mà không hề thấy tham nhũng”.
Trong khi đó, đại biểu Hoàng Văn Hùng cho hay, người dân, cử tri “kêu” nhiều về tình trạng “chưa có phong bì, lót tay thì chưa xử lý công việc. Vấn đề này đã được phản ánh nhiều nên Chính phủ cần có giải pháp để ngăn chặn.
Còn Ủy viên Ủy ban Tư pháp Nguyễn Duy Hữu đề nghị Chính phủ làm rõ thêm về tội phạm trong lĩnh vực môi trường bởi tội phạm trong lĩnh vực này để lại hậu quả dai dẳng, mất nhiều thời gian khắc phục nhưng mức xử lý chưa phù hợp. Việc xử lý tội phạm này mới chỉ xử lý hành chính, xử lý hình sự thấp.
Nhiều ý kiến đại biểu đề nghị Chính phủ trong thời gian tới tiếp tục có những biện pháp nâng cao năng lực quản lý nhà nước, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trên các lĩnh vực trật tự xây dựng, thương mại, giao thông, công nghệ thông tin... để hạn chế nguyên nhân, điều kiện phát sinh vi phạm pháp luật, tội phạm và kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh đối với những vi phạm pháp luật, tội phạm trên các lĩnh vực này…
