Sẽ có cơ chế, chính sách mới với Khu Công nghệ cao Hòa Lạc

Sau 20 năm thành lập, vẫn chưa giải phóng xong mặt bằng

Theo Báo cáo của Ban Quản lý KCNC Hòa Lạc, đến thời điểm này, đơn vị đã nhận được 1.530ha đất trên tổng số 1.586ha theo quy hoạch, hiện còn 56ha đang thực hiện các thủ tục thu hồi đất. KCNC này hiện có 78 dự án đầu tư còn hiệu lực (trong đó có 9 dự án đầu tư nước ngoài, 10 viện nghiên cứu và 3 trường đại học) với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 60.019 tỷ đồng trên tổng diện tích 346,5ha thuộc các lĩnh vực công nghệ cao, đào tạo, thương mại dịch vụ và hạ tầng xã hội.

Hiện nay, đã có 36 dự án đi vào hoạt động với khoảng trên 10.000 người đang làm việc, học tập. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của KCNC năm 2016 đạt hơn 2,4 tỷ USD với mức xuất khẩu là gần 1,3 tỷ USD.  

Khó khăn lớn nhất và cũng là vấn đề tồn tại lâu nhất tại KCNC Hòa Lạc là vấn đề giải phóng mặt bằng, đến nay sau 20 năm thành lập vẫn chưa xong và hiện còn 243ha chưa được giải tỏa. Nguồn kinh phí cần để giải phóng mặt bằng rất lớn, lên đến khoảng hơn 6,2 ngàn tỷ đồng nhưng mới bố trí được hơn 3 ngàn tỷ đồng. Bên cạnh đó, hệ thống hạ tầng kỹ thuật cũng là một khó khăn của KCNC này, bởi theo quy hoạch, hệ thống nói trên xây dựng theo hướng đầu tư một lần đồng bộ nhưng thực tế lại được triển khai theo từng giai đoạn do ngân sách nhà nước không đáp ứng được tổng số vốn đầu tư lớn trong một thời gian ngắn và tình trạng giải phóng mặt bằng “xôi đỗ”, không liền khoảnh. 

Đại diện Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, Viện có 3 công trình đầu tư tại Khu CNC, lớn nhất là Trung tâm Vũ trụ Việt Nam với số vốn 600 triệu USD. Mong muốn của đơn vị này là sớm ổn định hạ tầng, bởi một khi điện không ổn định là hàng loạt sản phẩm bị hỏng. Cũng chung hoàn cảnh, đại diện Tập đoàn FPT nhìn nhận, hạ tầng phải bảo đảm sinh hoạt, đời sống thì mọi người mới đến, do đó bệnh viện, nhà ở, giao thông cho người làm việc trong khu rất quan trọng và cho biết doanh nghiệp phải dành khoảng 30 tỷ đồng mỗi năm cho xe buýt vận chuyển người lao động.  

Theo ý kiến các bộ, ngành, KCNC phải tăng tốc để bù lại khoảng thời gian đã mất, nhất là tập trung, giải quyết dứt điểm giải phóng mặt bằng bởi nếu không giải phóng mặt bằng thì không thể làm hạ tầng đồng bộ, không thể thu hút đầu tư; mà khi nhà đầu tư không đến thì họ cũng không bỏ tiền làm hạ tầng. Bên cạnh đó, cần có cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho Khu CNC; cần quan tâm xây dựng cả các khu xã hội chứ không chỉ tập trung vào các khu chức năng. 

Phải “xắn tay áo” cùng làm

Thăm một số cơ sở hạ tầng, dự án đầu tư tại KCNC, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, trong bối cảnh tình hình khó khăn chung của đất nước, KCNC Hòa Lạc đã hình thành nên những yếu tố của một KCNC và đã có những đối tác quan trọng đầu tư như FPT, Viettel, VNPT… là một thành quả rất đáng ghi nhận. Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ, Ban quản lý KCNC Hòa Lạc giữ vững định hướng, mục tiêu lâu dài để triển khai các hạng mục xây dựng, góp phần phát triển nền kinh tế quốc gia dựa trên đổi mới và sáng tạo; là tiền đề quan trọng để Việt Nam tiến vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. 

Đánh giá cao báo cáo của Ban Quản lý KCNC đã bám sát mục tiêu, đó là xây dựng KCNC Hòa Lạc thành một thành phố khoa học và công nghệ; một đô thị sinh thái và thông minh, tuy nhiên, Thủ tướng cũng nêu thực trạng của KCNC một cách hình ảnh là “hai mươi tuổi vẫn còn uống sữa”. Bởi vậy Thủ tướng đã chỉ đạo các giải pháp đẩy mạnh các hoạt động của đơn vị này trong thời gian tới. Trong đó một trong những nhiệm vụ đầu tiên là cần xây dựng thương hiệu cho  KCNC Hòa Lạc để thu hút đầu tư. Thủ tướng đề nghị cán bộ lãnh đạo và quản lý KCNC Hòa Lạc phải thay đổi cách nghĩ, cách làm phù hợp hơn. 

“Ngoài việc đầu tư hạ tầng chuẩn mực, cần sàng lọc, lựa chọn và thu hút các doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng có hàm lượng tri thức cao, để mỗi sản phẩm đi ra từ KCNC Hòa Lạc phải là những sản phẩm chất lượng cao, được sự thừa nhận của người sử dụng từ các nước tiên tiến, để làm sao các doanh nghiệp tự hào được đặt nhà máy, dự án tại KCNC này”, Thủ tướng nhấn mạnh.  

Về những vướng mắc tại KCNC, Thủ tướng yêu cầu TP Hà Nội cùng với Ban Quản lý KCNC Hòa Lạc phải giải phóng mặt bằng xong trong năm 2017, “không để kéo dài sang tuổi thứ 21”. Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng phương án bổ sung đủ vốn để giải phóng mặt bằng và tiến tới hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật Khu CNC Hòa Lạc.  TP Hà Nội cần phối hợp chặt chẽ, “coi như nhà mình có việc”, cần xắn tay áo vào làm, như xây khu tái định cư, vận động nhân dân, xây dựng hệ thống bên ngoài KCNC như điện, nước, đường giao thông. 

Thủ tướng cũng lưu ý thành phố mở tuyến xe buýt đến KCNC, tạo điều kiện cho công nhân đi làm, không để doanh nghiệp phải bỏ ra 30 tỷ đồng để làm việc này. “Sáu tháng một lần, Thủ tướng hoặc Phó Thủ tướng xuống đây nghe lại một lần, chứ không phải nói một lần là xong”, Thủ tướng nêu rõ và mong muốn KCNC  Hòa Lạc phải là hình mẫu của một Việt Nam thu nhỏ trong tương lai, trong đó các thực thể kinh tế hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ cao, đi đầu trong việc nghiên cứu và ứng dụng các thành quả của khoa học và công nghệ, lấy sáng tạo làm động lực phát triển.