Vấn đề được đề cập tại Hội thảo: “Phát triển Thương mại điện tử - Tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam” do Viện Kinh tế Việt Nam tổ chức sáng nay - 2/6.
Mới đa đang hóa kênh bán hàng…
Là DN duy nhất có tham luận tại Hội thảo, đại diện Công ty CP Khóa Việt Tiệp cho biết, ngay khi Internet trở nên thông dụng hơn, DN đã bắt kịp với xu hướng này. “Khóa Việt-Tiệp đã có những bước thay đổi không ngừng, sản phẩm của công ty không chỉ xuất hiện ở kênh phân phối truyền thống mà người tiêu dùng có thể mua sản phẩm trực tuyến thông qua website, mạng xã hội Facebook và sắp tới là qua các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như Tiki, Shopee,… Tất cả đều được đầu tư truyền thông, marketing bài bản theo từng chiến dịch…” - đại diện DN cho hay.
Cũng theo DN này, thông qua các kênh phân phối trên các sàn TMĐT, sản phẩm Khóa Việt Tập đã lan tỏa khắp nơi trong và ngoài nước. Người tiêu dùng không cần đến các cửa hàng truyền thống vẫn có thể mua được các sản phẩm của DN…
Tuy nhiên, điều bất ngờ là trong tổng doanh thu đạt hơn 1.000 tỷ đồng của năm 2019, khi được hỏi bao nhiêu phần trăm từ TMĐT, đại diện DN này cho biết, chỉ có khoảng 2% (!?)
Dẫn một loạt mô hình kinh doanh qua TMĐT đang thua lỗ, TS Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh - cho rằng, TMĐT đang có vấn đề. Ông cho biết, trong vòng 2 tháng qua ông tham gia hơn 10 lần tại các Hội nghị online, chưa kể họp trực tuyến. “Đường truyền có vấn đề. Không phải 3G hay 4G. Độ an toàn, tiêu chuẩn đánh giá giao dịch online đang có vấn đề…” - chuyên gia này thắng thắn. “Ngay cả việc Chính phủ đã mở 6 cổng dịch vụ công trực tuyến, nhưng xây dựng được bộ dữ liệu là cả vấn đề…” - ông nói.
Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế TW cũng nhắc lại mong muốn của Chính phủ là nâng cao năng lực cạnh tranh, mà theo ông, suy cho cùng là tăng năng suất.
“Có ai dám bảo những chuyển biến về TMĐT, kinh tế số (KTS) làm thay đổi năng suất lao động? KTS, mobile money… không nước nào hơn Trung Quốc nhưng năng suất lao động của Trung Quốc vẫn giảm. Chính vì vậy, vấn đề của DN hiện nay là phát triển TMĐT nhưng phải gắn với tăng năng suất lao động…” - TS Thành lưu ý.
Theo ông, có 2 câu chuyện ở đây, đó là chính sách khuôn khổ pháp lý và kỹ năng sử dụng công nghệ. “Đây là vấn đề sâu xa nhất. KTS hay TMĐT, suy cho cùng chỉ là bản sao của thế giới thực. Về phía DN, DN phải chọn bản sao như thế nào để tăng năng suất lao động…” - chuyên gia này đưa ra lời khuyên.
Tăng trưởng 30% nhưng 90% thanh toán tiền mặt
Theo ông Lê Đức Anh - Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số, Cục TMĐT và KTS, Bộ Công thương - Việt Nam là một trong số nước có tốc độ tăng trưởng TMĐT khá cao, trên 30% mỗi năm trong 6 năm liên tiếp. Tuy nhiên, ông Đức Anh cũng thừa nhận, phát triển TMĐT của chúng ta đang có vấn đề.
Một loạt vấn đề được đại diện cơ quan quản lý nhà nước vế TMĐT này đưa ra là: Chất lượng hàng hóa (Có đúng như cam kết không?); Giải quyết tranh chấp (Chủ yếu có đơn hàng rồi mới khiếu nại); Thông tin khách hàng (Có bị lộ, bị bán thông tin không?); Chất lượng đường truyền (Có đảm bảo thực hiện giao dịch không?; Và cuối cùng là phương thức thanh toán.
“Tiếng là TMĐT nhưng 90% các giao dịch hiện nay là thanh toán bằng tiền mặt, giao hàng mới thanh toán tiền..” - ông Đức Anh lưu ý và cho rằng đây là vấn đề đáng phải quan tâm.
 |
| Mua bán điện tử nhưng thanh toán bằng tiền mặt. |
“Đúng là thay đổi sang TMĐT nhưng chúng ta vẫn rất “kiên định” với kinh tế tiền mặt. Không biết đợt Covid-19 vừa rồi có làm bật tung cái bảo thủ này không?” - PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, đặt vấn đề và cho rằng một khi vẫn bảo thủ với kinh tế tiền mặt thì TMĐT khó mà phát triển được...
Dẫn số liệu thanh toán điện tử năm 2019, ông Phạm Xuân Hòe, Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (Ngân hàng nhà nước), cho biết, 5 hình thức thanh toán điện tử hiện nay đều có sự tăng trường so với năm 2018. Cụ thể: Tài khoản thanh toán tăng 13,56%; Thanh toán thẻ tăng 42,74 về món giao dịch và 34,93% về giá trị giao dịch; Thanh toán qua qua internet tăng 64,13% về món giao dịch và 37,3% về giá trị; Mobile payment tăng 298% về món giao dịch và 300% về giá trị; Thanh toán qua QR code mới triển khai năm 2019 với 5,3 triệu món và 7.700 nghìn tỷ đồng; Ví điện tử tăng 40,7% cái.
Theo ông Hòe, cơ hội cho DN tiếp cận TMĐT là rất lớn nhất là đối với DN khởi nghiệp khi quy mô thị trường dự kiến lên tới 25 tỷ USD vào năm 2020 (năm 2019 là 13 tỷ USD, năm 2020 dự báo 33 tỷ USD), tốc độ tăng trưởng 25-30%/năm; 96,9 triệu dân và tỷ lệ người dân dùng smart phone lớn (66% dùng internet; 64% dùng mạng xã hội; 60% dùng smartphone). Cùng với đó, Chính phủ đang nỗ lực nâng cấp hạ tầng internet & viễn thông mạng 3,4,5 G; Hạ tầng thanh toán điện tử cải thiện; Hành lang pháp lý về thanh toán thúc đẩy nhanh, cởi mở; Khả năng tiếp cận nguồn tài chính đầu tư (từ nước ngoài).
Tuy nhiên thách thức hiện nay là: Thể chế chính sách cho KTS chậm ban hành; Lòng tin người tiêu dùng với mua hàng trực tuyến (88% dùng tiền mặt để kiểm soát chất lượng hàng); Thói quen dùng tiền mặt; Hạ tầng mạng không đồng đều trong toàn quốc; Bảo mật, an ninh, an toàn trong giao dịch tực tuyến; Xác thực, định danh, xử lý tranh chấp nhiều trở ngại; Phải cạnh tranh với các DN các nước hàng đầu khu vực như Singapore, Malaysia…
“Bên cạnh sự nỗ lực vào cuộc của DN thì cần có quan điểm mở, cuộc cách mạng về tư duy chính sách, cơ chế thử nghiệm về phát triển TMĐT…”- Ông Hòe đề nghị.
