Nữ nghệ sĩ với sứ mệnh “phục hồi chức năng tâm hồn”

Bà Tường Vy năm nay đã 78 tuổi nhưng vẫn xuân sắc, tràn đầy nhiệt huyết với nghề, với đời.
Bà Tường Vy năm nay đã 78 tuổi nhưng vẫn xuân sắc, tràn đầy nhiệt huyết với nghề, với đời.
(PLO) - Giọng ca ấy đã về hưu nhưng không nghỉ trong khoảng 25 năm nay. Bà vẫn miệt mài là ngọn đuốc dẫn đường cho những số phận không may mắn vượt qua mọi khó nhọc của cuộc sống.

Nhắc đến NSND Tường Vy là người ta nhớ tới một giọng hát cao vút, trong trẻo và đầy nội lực. Nhắc đến Tường Vy là người ta nhớ đến một loạt những bài hát cách mạng đã “đóng đinh” với tên tuổi của bà. Và đặc biệt là đoạn giả tiếng chim hót lẫy lừng trong ca khúc “Cô gái vót chông” khiến chưa ca sĩ nào có thể vượt qua bà về sức sáng tạo…

Người được tổ nghề chấm…

NSND Tường Vy sinh năm 1938 tại Quảng Nam. 16 tuổi, khi bắt đầu bước chân vào quân ngũ, bà là một y tá ở Viện Quân Y 108. Nhưng rồi tổ nghề đã chấm bà, âm nhạc đã chọn bà dù bà sinh ra trong một gia đình chuyên làm nghề giáo. Sở hữu chất giọng cao, sáng và đẹp bẩm sinh, sau này lại được đào tạo bài bản về thanh nhạc ở Nhạc viện Hà Nội và Nhạc viện Sofia, Bulgaria nên Tường Vy có thể dễ dàng thể hiện bất cứ một cứ một sáng tác âm nhạc nào ngay cả với những ca khúc có giai điệu nhanh, nhiều nốt cao kịch tính. 

NSND Tường Vy từng nổi tiếng với một loạt bài hát được phát trên Đài Tiếng Nói Việt Nam như “Tiếng đàn ta-lư” (Huy Thục), “Cô gái vót chông” (Hoàng Hiệp) và “Người con gái sông La” (Doãn Nho). Nữ nghệ sĩ nhanh chóng trở thành một trong những giọng hát hàng đầu của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam thế kỷ 20 và thuộc thế hệ đàn anh, đàn chị của các nghệ sĩ tài năng sau này như NSND Lê Dung, NSND Thu Hiền, NSND Thanh Hoa…

Tiếng hát của NSND Tường Vy thậm chí còn vượt biên giới Việt Nam để đến với người dân của các nước láng giềng, bạn bè, được họ đón đợi và mê đắm. Suốt cả chặng đường làm ca sĩ cách mạng, NSND Tường Vy đã đi biểu diễn ở hàng ngàn địa điểm. Bà di chuyển không ngừng, được cử đi bất cứ nơi đâu bà cũng không ngần ngại. Thậm chí, sau này, khi đã nghỉ hưu, với chức danh Giám đốc Trung tâm nghệ thuật tình thương bà cũng vẫn… trên từng cây số. 

Nhưng  gặp NSND Tường Vy vào thời điểm này rất dễ vì bà đã ngừng di chuyển Bắc - Trung - Nam sau gần 25 năm gắn bó với Trung tâm nghệ thuật tình thương (gọi tắt là Trung tâm) vì tuổi già và bệnh tật khiến bà yếu sức hơn. Trung tâm ở Hà Nội cũng đã dần thu hẹp về quy mô. Trước đây bà có tới 6 đội nhóm chuyên đi biểu diễn nhưng hiện bà đã gửi 5 đội đi các trung tâm khác, chỉ giữ lại cho mình một nhóm duy nhất vì “tôi đã không còn đủ sức nữa” - bà tâm sự. 

Bà nhớ lại, năm 1993, khi mới về hưu, nhớ lời Đại tưởng Võ Nguyên Giáp nhắc nhở “về hưu nhưng không nghỉ”, bà muốn làm một điều gì đấy để tiếp tục có thể những hoạt động liên quan đến nghệ thuật. Bà lại nhớ đến hình ảnh những đứa trẻ tò mò đứng ngoài cửa nhà bà nghe bà luyện thanh… Rồi Trung tâm ra đời, đối tượng nhắm đến là những đứa trẻ có hoàn cảnh khó khăn. Ngôi nhà của bà được trưng dụng làm địa điểm tập luyện hàng ngày cho bọn trẻ.

Những ngày đầu tiên hoạt động, Trung tâm duy trì bằng những đồng lương hưu của bà và một vài đóng góp nho nhỏ của các mạnh thường quân. Sau này bà quyết định nuôi chó Nhật để bán, số tiền bán được bà dành mua đàn cho lũ trẻ tập luyện, mua quần áo cho chúng biểu diễn. Nhưng rồi giống chó Nhật cứ 3 tháng lại thay lông một lần khiến bọn trẻ bị ho, bà quyết định bán hết đi… 

Khó khăn vất vả duy trì như thế nhưng bà không nản. Đã có biết bao nhiêu thế hệ học sinh được bà dìu dắt, nâng đỡ, bước vào cuộc đời. Những Giáng Son, Khánh Thi, Phương Thu… đã có một vị thế khá vững, đã tạo dựng được tên tuổi đều được bà huấn luyện đào tạo từ khi mới 7 tuổi. Bà bảo, bà rất khắt khe khi làm bài kiểm tra đầu vào Trung tâm. Phải là những đứa trẻ thực sự có năng khiếu bà mới nhận bởi “nghệ thuật thì không thể chiếu cố”. 

Chính vì thế có nhiều đứa trẻ vì quá mê “mẹ Tường Vy”, vì quá đam mê ca hát đã quay lại kiểm tra vài lần. Bà bảo, nhìn ánh mắt bọn trẻ bà thương lắm vì nhìn thấy sự say mê trong ấy nhưng cái tâm của một nghệ sĩ bắt buộc bà phải từ chối “để chúng nó còn có thời gian chọn đi một con đường khác”. Rồi khi nhìn thấy những đứa trẻ hát rất hay, bị tật nguyền do chất độc da cam, bà lại quay quắt lòng, dành nhiều thời gian cho chúng hơn để sẻ chia với chúng những mất mát, thiệt thòi mà chúng phải gánh chịu.  

Nghệ sĩ Tường Vy thời trẻ dạy hát cho các tài năng nhí (ảnh tư liệu).
Nghệ sĩ Tường Vy thời trẻ dạy hát cho các tài năng nhí (ảnh tư liệu). 

Âm nhạc “phục hồi chức năng tâm hồn”

Bà tâm niệm, ở cuộc đời này không ai là người bất hạnh tuyệt đối, ai rồi cũng sẽ tìm thấy niềm vui  cho mình trong cuộc sống nên đừng vội bi quan. Đó là quan điểm sống mà bà thường nói với bọn trẻ mỗi khi nghỉ giữa giờ tập luyện. Có lẽ cũng vì những lời chuyện trò tâm sự của “mẹ Tường Vy” mà bọn trẻ chuyên tâm học tập để khi cất cao tiếng hát, mang âm nhạc đi mọi ngõ ngách trên mọi miền Tổ quốc, chúng đã góp phần khẳng định quan điểm của bà “Trung tâm nghệ thuật tình thương là nơi “phục hồi chức năng tâm hồn”.

Bà mang những dòng thư viết vội, những cảm xúc mà những đơn vị, nơi Trung tâm đã từng biểu diễn ra đọc cho chúng tôi nghe. Bà nói, từng chữ, từng lời như tiếp thêm sức mạnh cho bà, khiến bà thấy con đường bà đã lựa chọn để đi tiếp sau khi được nghỉ hưu đúng đắn nhường nào. Thế mới biết một nghệ sĩ tên tuổi lẫy lừng như Tường Vy đã trân trọng tình cảm của từng khán giả ra sao. Bà không ngần ngại đọc lên đoạn mà mình tâm đắc nhất cho chúng tôi nghe với vẻ tự hào. 

Chưa hết, bà còn tự hào với những lứa nghệ sĩ khuyết tật bà đỡ đầu đã được hái những quả ngọt… Từ Hà Chương, một nhạc sĩ, ca sĩ khiếm thị, cách đây 20 năm vào Trung tâm của “mẹ Tường Vy” giờ đã có gia đình, vợ con đang là chủ công một đội biểu diễn ở Đà Nẵng… đến Hoàng Mạnh Cường, một người khiếm thị được mẹ Tường Vy nhận vào Trung tâm, hiện đã có thể dạy nhạc cho nhiều câu lạc bộ khuyết tật. Rồi Đinh Quang Vũ tật nguyền, thành viên Trung tâm âm nhạc Hào Nam, được “mẹ Tường Vy” nhào nặn, bây giờ đã là ca sỹ hát văn tại phố cổ Hà Nội vào các tối cuối tuần… 

Trò chuyện với bà vào những ngày Hà Nội đang đón những đợt lạnh đầu đông càng cảm nhận được ngọn lửa trong bà đã sưởi ấm bao nhiêu trái tim tổn thương từ những khó khăn của cuộc sống. NSND Tường Vy kể, có những đợt đã đưa các nhóm đi biểu diễn rồi mà bà vẫn nhận được điện thoại tâm sự “Mẹ ơi, chúng con vào đúng đợt bão, 5 ngày rồi vẫn chưa diễn được cho bà con xem”, rồi thậm chí cả điện thoại đề nghị “gửi tiền gấp vào cho con”…  

Cũng bởi Trung tâm như một nơi “phục hồi chức năng tâm hồn” nên không đặt nặng vấn đề kinh phí, cứ có lời mời giao lưu là lên đường… Địa điểm biểu diễn lại thường ở các vùng sâu, vùng xa nên chuyện “hụt ngân sách” là chuyện thường ngày. Nhưng bà không vì thế mà kêu ca, không vì thế mà bớt đi các chương trình biểu diễn của các con. Một mặt bà vẫn động viên chúng, mặt khác bà âm thầm kêu gọi hỗ trợ phần nào kinh phí để bà duy trì hoạt động của Trung tâm. 

Bây giờ khi sức đã yếu, bà phải vịn từng bước khó nhọc để bước lên các bậc cầu thang trong nhà nên không thể trực tiếp ra ngoài kêu gọi các mạnh thường quân. Bà lo lắng cho các con, cho hoạt động của Trung tâm. “Nhưng tôi phải dừng thôi vì sức khỏe đã không thể cho phép”. Bà nói mà giọng cứ nghẹn lại. Có lẽ bà đang lo lắng cho bọn trẻ mà bà đã giúp đỡ, cưu mang. 

Chia sẻ về đời tư, bà bảo sự nghiệp ca hát của bà thành đạt nhưng hôn nhân không hạnh phúc. Sau khi chia tay chồng, bà sống đơn thân từ đó đến nay. Bà chỉ có một con trai duy nhất là nhạc sĩ Trần Hùng (chồng của ca sĩ Ngọc Anh 3A) nhưng con cháu bà đều định cư bên Mỹ. Trong câu chuyện, bà tâm sự mình rất hợp với cô con con dâu Ngọc Anh, có lẽ do hai mẹ con cùng nghiệp ca hát. Các con muốn đón bà sang đó nhưng bà không bằng lòng. Trong thâm tâm, bà lại muốn con trai mình tiếp tục sự nghiệp của mẹ nhưng các con bà hiện đang sinh sống ở Mỹ, khó có thể tiếp quản được công việc ở Việt Nam. Hiện bà sống cùng cô giúp việc, hàng ngày bà vẫn gặp gỡ, trò chuyện với con cháu ruột của mình qua màn hình vi tính. 

Nhưng trước khi chính thức dừng "cuộc chơi" với con đường nghệ thuật, bà vẫn chưa ngừng suy nghĩ cho bọn trẻ, bà vẫn soạn công văn gửi đến các cơ quan, xin kinh phí lo lắng cho bọn trẻ con cái Tết này. Hỏi bà “yếu sức như thế này bà có khi nào nhớ nghề hát của mình không”. Giọng bà đột nhiên chắc nịch “tôi vẫn hát chứ” rồi cất cao giọng hát với bài “Thuyền và biển”… Bà vẫn say sưa hát, còn chúng tôi ngồi cạnh ngạc nhiên vì chuyện trò với chúng tôi nhiều khi bà còn phải dừng lại để thở nhưng khi cất tiếng hát, giọng Tường Vy vẫn nội lực dù không còn mạnh mẽ như trước đây…

Đọc thêm

Gần 200 tác phẩm tham gia sáng tác âm nhạc “Sáng đạo trong đời”

Gần 200 tác phẩm tham gia sáng tác âm nhạc “Sáng đạo trong đời” (ảnh BTC).
(PLVN) - Trong suốt thời gian phát động sáng tác âm nhạc “Sáng đạo trong đời”, Ban Tổ chức đã nhận được gần 200 tác phẩm âm nhạc được sáng tác giàu cảm xúc và mang giá trị tinh thần sâu sắc. Điều này không chỉ thể hiện tài năng, tâm huyết của các tác giả mà còn là minh chứng cho sự lan tỏa mạnh mẽ của Phật pháp trong đời sống văn hóa và nghệ thuật.

'Cánh chim đầu đàn' của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam

Nhạc sĩ Đỗ Nhuận có cống hiến to lớn cho nền âm nhạc cách mạng Việt Nam. (Ảnh: Tư liệu)
(PLVN) - Được biết đến là người tiên phong trong sáng tác nhạc cách mạng, nhạc sĩ - chiến sĩ Đỗ Nhuận sở hữu kho tàng những tác phẩm âm nhạc cách mạng bất hủ, sống mãi với thời gian. Ngày nay, trong các buổi hòa nhạc hay đêm nhạc tôn vinh trang sử hào hùng và chói lọi của dân tộc Việt Nam, âm nhạc của ông vẫn vang lên như ngọn lửa bất diệt của lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc.

MV “Đà Nẵng vẫy gọi yêu” chính thức phát hành

MV “Đà Nẵng vẫy gọi yêu” chính thức phát hành
(PLVN) - MV “Đà Nẵng vẫy gọi yêu” chính thức phát hành vào tháng 12/2024. Đây là dự án âm nhạc mới nhất của nhạc sĩ Lê Minh Phương và đạo diễn Phan Ngọc Trung - được lấy cảm hứng từ ý thơ của nhà thơ Dương Quyết Thắng.

Lý do Kiều Duy đăng quang Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024

Lý do Kiều Duy đăng quang Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024
(PLVN) - Theo Trưởng Ban tổ chức Phạm Kim Dung, Kiều Duy được chọn vì sở hữu hình thể cân đối, hài hòa, trí tuệ xuất sắc và đáp ứng tiêu chí của cuộc thi. Cô có tố chất cần thiết để tham gia cuộc thi sắc đẹp quốc tế.

NSND Mai Hoa ra mắt đĩa than “Nốt trầm”

“Nốt trầm” không chỉ là một phong cách âm nhạc mà còn là thương hiệu giọng hát của NSND Mai Hoa (ảnh BTC).
(PLVN) - “Nốt trầm” không chỉ là một phong cách âm nhạc mà còn là thương hiệu giọng hát của NSND Mai Hoa. NSND Mai Hoa thích hát những bài buồn, nhưng là buồn ánh lên tia hy vọng, ánh lên niềm lạc quan về cuộc sống chứ không phải buồn não nề, bi ai.

"Hoa hậu Việt Nam năm 2024" góp phần nhân lên niềm tự hào dân tộc

Các Hoa hậu: Tiểu Vy, Ngọc Hân, Đỗ Thị Hà, Đỗ Mỹ Linh cùng hội ngộ (ảnh BTC).
(PLVN) - Được thiết kế chuỗi hoạt động giàu tính thực tế, đậm chất nhân văn, cuộc thi Hoa hậu Việt Nam năm 2024 sẽ góp phần nhân lên niềm tự hào dân tộc, lan tỏa lòng nhân ái và khát khao chinh phục những đỉnh cao mới trong mỗi người dân đất Việt, để từ đó làm "Rạng rỡ Việt Nam".

Nguyễn Mộc An dành Quán quân "Tiếng hát Hà Nội 2024"

Thí sinh xứ Nghệ Nguyễn Mộc An đã giành giải thưởng cao nhất của cuộc thi (ảnh BTC).
(PLVN) - Tối 25/12/2024 tại Nhà hát Hồ Gươm, Chung kết cuộc thi Tiếng hát Hà Nội 2024 do Đài Hà Nội tổ chức đã diễn ra với 15 thí sinh tranh tài. Với ca khúc "Lời ru" (sáng tác: Quang Thái) và "Mênh mang một khúc sông Hồng" (sáng tác: Phó Đức Phương), thí sinh xứ Nghệ - Nguyễn Mộc An đã giành giải thưởng cao nhất của cuộc thi.

Cần “luồng gió mới” cho phim truyền hình Việt Nam

Cần “luồng gió mới” cho phim truyền hình Việt Nam
(PLVN) - Sau giai đoạn thành công với các bộ phim về đề tài gia đình, phim truyền hình Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn khi các mô típ quen thuộc dần trở nên nhàm chán. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của những tác phẩm khai thác các đề tài mới mẻ cho thấy tín hiệu đáng mừng, khẳng định sự cần thiết của một “luồng gió mới” để làm phong phú mảng phim truyền hình và đáp ứng nhu cầu khán giả hiện nay.

Triển lãm “Thiên Quang” - câu chuyện ánh sáng đất trời Thăng Long

Triển lãm truyền tải ý nghĩa về ánh sáng đất trời, tri thức, văn hóa và lịch sử lâu đời đất Thăng Long (ảnh P.V)
(PLVN) - Triển lãm “Thiên Quang” khai thác câu chuyện về ánh sáng thiêng liêng của trời và đất soi chiếu Thăng Long - nơi hội tụ văn hóa, lịch sử và tinh hoa nghề thủ công truyền thống diễn ra tại khu Thái Học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội). Từ ngày 22/12/2024 đến ngày 25/3/2025

Câu chuyện thoát nghèo của người phụ nữ Mường chinh phục Liên hoan phim quốc tế

Chị Bùi Thị Thu Huyền cầm trên tay hai chiếc cúp danh dự của Liên hoan phim SineMaya 2024. (Ảnh: TYM)
(PLVN) - Những ngày cuối năm 2024, tin vui đã đến khi bộ phim ngắn mang tên “Escaping Poverty: A Story of a Muong Woman Supported by TYM” được xây dựng dựa trên câu chuyện có thật của chị Bùi Thị Thu Huyền, một phụ nữ dân tộc Mường sống tại Thanh Sơn, Phú Thọ, đã đạt giải tại Liên hoan phim quốc tế SineMaya 2024. Bộ phim gây ấn tượng khi chị Huyền và các thành viên trong gia đình tự đóng vai chính, mang đến cảm xúc chân thực và sâu sắc.

Cuộc đời buồn của 'ông hoàng bolero' Trúc Phương

Những bản nhạc sầu thương đã vận vào đời nhạc sĩ Trúc Phương. (Nguồn: Amnhac.net)
(PLVN) - Nhạc sĩ Trúc Phương nổi tiếng khoảng những năm 60 của thế kỷ trước với dòng nhạc bolero uyển chuyển, hấp dẫn. Mỗi câu hát, lời ca của ông đều gắn liền với thân phận con người trôi nổi, đau thương, buồn khổ. Có lẽ, âm nhạc đã vận vào cuộc đời của nhạc sĩ Trúc Phương “chữ tài đi với chữ tai một vần”.