Gương sáng Pháp luật

Nữ già làng đầu tiên ở Gia Lai

 Già làng Ksor H’Lâm của làng Krong, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai.
Già làng Ksor H’Lâm của làng Krong, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai.
(PLVN) - Thời chiến tranh chống Mỹ, già Ksor H’Lâm (SN 1945, làng Krong, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai) là một nữ chiến sỹ gan dạ. Thời bình, với vai trò già làng, bà đã giúp đồng bào mình phát triển kinh tế, xóa bỏ những hủ tục lạc hậu.

Gương sáng trong cộng đồng người Gia Rai

Ra đời trong những năm nạn đói và thất học tràn lan, chứng kiến hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, năm 1962, khi ở tuổi “17 bẻ gãy sừng trâu”, bà viết đơn tình nguyện đi thanh niên xung phong. Từng trải qua lửa đạn chiến tranh, lằn ranh sống chết, nhưng trên gương mặt người phụ nữ ấy lúc nào cũng giữ được vẻ đẹp hồn hậu với nụ cười tỏa nắng.

Từ cô gái thanh niên xung phong thông minh, gan dạ, bà trở thành giao liên vận chuyển vũ khí, thuốc men cho bộ đội, “bất kể tổ chức cần phân công việc gì, mình đều chấp hành”. Sau 5 năm hoạt động, bà được cử ra miền Bắc học tập. Chiến tranh kết thúc, bà về công tác tại Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Gia Lai. Tuổi thanh xuân trôi theo những tháng năm cống hiến, bà quên luôn cả việc đi tìm hạnh phúc riêng cho mình. Năm 1987, bà về hưu với quân hàm Thượng úy.

Trở về làng Krong sát biên giới, nơi sinh ra và lớn lên, dù với những người Gia Rai vẫn theo chế độ mẫu hệ, nhưng chuyện người phụ nữ ngồi trên chiếc ghế Kpan giữa nhà rông để phán xử chuyện làng vẫn là “chuyện lạ”. Vậy mà cách đây cả hơn 2 thập kỷ, người làng đã chấp nhận một nữ già làng. Chuyện bà làm già làng cho đến giờ như một sự đương nhiên, chưa một ai nghĩ có thể thay thế bà kể từ ngày đó.

Với chức già làng, nhìn cảnh ngôi làng nghèo nàn, xơ xác, con đường đầy đất đỏ bazan bụi mù trời, trẻ em đa số không được đến trường… sau nhiều đêm trằn trọc, bà quyết định lấy hết số tiền gom góp mua chục con bò rồi cho bà con mượn. Mỗi năm bò mẹ đẻ ra một con bê, bò mẹ lại được đem cho nhà khác nuôi lấy giống. Bà H’Lâm cho biết: “Nhờ cho mượn bò mà nhiều người đã có bò nuôi mà không tốn tiền mua giống”.

Bà cũng hướng dẫn người dân chuyển từ trồng lúa rẫy sang trồng những cây ngắn ngày như bắp, mì… phù hợp với khí hậu nắng nóng vùng biên giới. Nhờ vậy mà cuộc sống của người dân nơi đây từng bước thay đổi, trẻ em được học cái chữ.

Với vai trò là nữ già làng, hàng ngày già H’Lâm cùng bộ đội biên phòng đi cả chục cây số đường rừng để tuần tra, bảo vệ cột mốc biên giới, bảo vệ chủ quyền. Già H’Lâm luôn nhắn nhủ, dặn dò người dân không nghe lời kẻ xấu mà vượt biên trái phép hay buôn bán các chất trái phép. Trong công tác dân vận, già H’Lâm luôn đi đầu trong tuyên truyền chị em dân tộc thiểu số về chính sách kế hoạch hóa gia đình.

Giúp dân “bước qua lời nguyền”

Chuyện của vài chục năm trước ở làng khiến người nghe như lạc vào một thế giới nào xa xưa với những hủ tục chôn chung, “chôn con theo khi người mẹ chết”, bóp chết đứa trẻ ngay khi sinh ra nếu như bị dị tật… Ngày xưa, những hủ tục ăn sâu trong tiềm thức nhiều người Gia Rai không dễ gì xóa bỏ, cho tới khi già H’Lâm “ra tay”.

Già H’Lâm đang chia sẻ cách làm kinh tế với người dân.

Già H’Lâm đang chia sẻ cách làm kinh tế với người dân.

Những năm tháng trong quân đội đã giúp người phụ nữ này rèn giũa những kỹ năng vận động nhân dân. Người dân nơi đây, bất kể ai chưa hiểu gì về pháp luật, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, đều tới tìm bà. Trong xóm, có những nhà hiềm khích với nhau cũng bà đứng ra hòa giải… Người làng gọi bà là “người mẹ lớn”, vừa mềm mại vừa mạnh mẽ khi giải quyết chuyện làng. Đã có khoảng hơn hai chục đứa trẻ của làng, nhờ bà mà có thể thoát khỏi cảnh suýt bị đoạt mạng bởi những hủ tục.

Như anh Rơ Lan Thul từng suýt bị chôn sống khi người mẹ sinh anh ra thì mất. Người đàn bà xấu số đó đi làm rẫy về thì sinh con ngay bên bờ suối. Sinh con xong, nước lũ lên cao khiến sản phụ nhiễm lạnh rồi mất. Khi dân làng tìm tới, chỉ thấy một đứa trẻ chưa kịp cắt dây rốn nằm trong lòng người mẹ đã lạnh toát. Theo tập tục lúc đó, đứa trẻ phải chôn theo mẹ, nếu đem về làng sẽ trở thành điềm xấu cho dân làng.

Già H’Lâm không đồng ý, quyết “bước qua lời nguyền”. Bà kể lại: “Mình tuy không lấy chồng, chưa từng sinh con nhưng nhìn đứa trẻ khóc oe oe bên cạnh mà phải chôn sống theo mẹ nó, mình không đành lòng. Tuy đó là tập tục của làng, mình đành phải làm trái lệ làng. Đứa trẻ đó phải được sống như bao đứa trẻ khác”.

Đó còn là chuyện về Rơ Châm Phót và Rơ Châm Phét, nay hai đứa trẻ đã trở thành những chàng trai nhưng bà H’Lâm vẫn nhớ như in câu chuyện. “Cách đây gần 20 năm, hôm đó trời mưa như trút nước, mình nghe tin Rơ Châm Thon sinh đôi hai con trai. Theo tập tục phải bóp chết 1 đứa vì đó là “điềm gở” của dân làng”. Mình chạy ngay đến, quyết không được bóp chết đứa nào. Thế nhưng, nhà người ta nghèo quá, sợ làng phạt vạ, không có tiền nộp phạt để tế Giàng (Trời – NV). Mình phải giải thích cho bà con làm như vậy là vi phạm pháp luật, là ác độc. Bản thân mình cũng phải hứa với gia đình hai đứa trẻ là làng sẽ không phạt vạ, không phải cúng làng”…

Làng Krông ngày trước còn tồn tại “luật tục chôn chung”, hủ tục lạc hậu kéo theo nhiều bệnh tật. Bất kể nhà nào có người chết là chôn chung một nấm mồ, người chết trước nằm dưới, người chết sau nằm chồng lên, “nêm chặt” trong một quan tài. Có người vừa chôn, thân thể chưa phân hủy thì nắp quan tài lại phải dỡ lên đưa thêm thi thể mới vào.

Già H’Lâm quyết vận động đưa người chết ra nghĩa địa, bỏ tập tục chôn chung. Lúc đầu, mọi người lắc đầu kiên quyết không chịu: “Tục ông bà rồi, sao bỏ được”. Già H’Lâm không bỏ cuộc, cứ vận động kiểu “mưa dầm thấm lâu”. Dân làng thấy già không bị Giàng phạt, dân trong làng không ai ốm đau, trâu bò vẫn sinh nở, lúa tốt, bắp nhiều hạt. Thế là già H’Lâm nói đúng, dân làng nghe thôi.

Ông Ngô Ngọc Tiến, Chủ tịch xã Ia Mơ cho biết: Tại địa phương, già làng H’Lâm luôn đi đầu trong công tác tuyên truyền chính sách của Đảng và Nhà nước. Già luôn nhiệt tình tham gia trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn và tuần tra bảo vệ đường biên cột mốc cùng với lực lượng biên phòng. Đối với những người lầm đường lạc lối vượt biên, được già vận động trở về quê hương, tu chí làm ăn cùng với gia đình. Gần đây nhất, trước ngày bầu cử, già đã cùng cán bộ xã “đi từng ngõ, gõ từng nhà” tuyên truyền cho người dân nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đi bầu cử.

Bà Ksor H’Lâm giữ chức già làng từ năm 1998 đến nay, được các chính quyền, đoàn thể tặng nhiều bằng khen như: Bằng khen “Già làng tiêu biểu” của UBND tỉnh, UBND huyện Chư Prông tặng Giấy khen “Có thành tích xuất sắc trong bảo vệ an ninh trật tự”; Hội Cựu chiến binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tặng Bằng khen “Vì thành tích xuất sắc trong xây dựng Hội”…

Tin cùng chuyên mục

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Đọc thêm

Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội: Không ngừng đổi mới và phát triển

TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội.
(PLVN) - Ngày 3/11/2024, Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức gặp mặt truyền thống 45 năm ngày thành lập (10 /11/1979 – 10/11/2024 ) và đón nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Sau 45 năm thành lập, Khoa Pháp luật kinh tế đã chủ động, sáng tạo, phát triển không ngừng, có nhiều đóng góp trong thực hiện sứ mạng, tầm nhìn của Nhà trường. Nhân dịp này, Báo Pháp luật Việt Nam đã phỏng vấn TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Nhà trường.

Khánh Hòa tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2024

Quang cảnh hội nghị tập huấn.
(PLVN) -  Ngày 1/11, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội nghị tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ PBGDPL năm 2024 cho khoảng 260 đại biểu là báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện; cán bộ lãnh đạo, chuyên viên các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và các địa phương như: Nha Trang, Cam Ranh, Ninh Hòa.

Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo đánh giá tình hình triển khai công tác chuẩn tiếp cận pháp luật

Quang cảnh hội thảo (Ảnh: P. Dương)
(PLVN) - Sáng 1/11, tại thành phố Thanh Hóa, Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tổ chức hội thảo đánh giá tình hình thực hiện triển khai công tác chuẩn tiếp cận pháp luật và tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân. Tiến sĩ Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp chủ trì hội thảo.

Giám đốc Sở Tư pháp Nam Định Trần Thị Thúy Hiền và quyết tâm “ Hôm nay phải tốt hơn ngày hôm qua”

Giám đốc Sở Tư pháp Nam Định Trần Thị Thúy Hiền
(PLVN) - Những năm gần đây, Sở Tư pháp tỉnh Nam Định đã khẳng định được vị trí, vai trò trong phong trào thi đua của Ngành Tư pháp; liên tục trong các năm nhận được Bằng khen, Cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Tư pháp và UBND tỉnh. Để có được thành tích đó phải kể đến sự nỗ lực của các cán bộ tư pháp; trong đó phải kể đến sự đóng góp không nhỏ của người đứng đầu Sở Tư pháp - Giám đốc Sở Trần Thị Thúy Hiền.

Suy nghĩ về phát triển giáo dục đại học Việt Nam cùng khoa học và công nghệ trong kỷ nguyên mới

GS. Viện sỹ Nguyễn Quốc Sỹ – Chủ tịch Viện Công nghệ VinIT
(PLVN) - Không nên nghĩ chúng ta đang chảy máu chất xám, nguồn lực khoa học công nghệ (KHCN) cho thế giới, mà nên nghĩ theo hướng, chúng ta phải hợp tác sâu rộng để học hỏi thế giới, để Việt Nam có thể phát triển cùng thế giới. Phải có chính sách đột phá để thu hút “hiền tài” tới Việt Nam sống và làm việc, cống hiến cho Việt Nam.

Thiết lập quan hệ hợp tác về pháp luật và tư pháp giữa Việt Nam và Qatar

Thiết lập quan hệ hợp tác về pháp luật và tư pháp giữa Việt Nam và Qatar
(PLVN) -Trong khuôn khổ tháp tùng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Nhà nước Qatar, tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 và thăm, làm việc tại Vương quốc Saudi Arabia từ ngày 27/10 đến 1/11/2024, vào ngày 31/10/2024, Bộ trưởng Tư pháp Việt Nam Nguyễn Hải Ninh và Bộ trưởng Tư pháp Nhà nước Qatar Ibrahim bin Ali Al Mohannadi đã ký Bản ghi nhớ hợp tác về pháp luật giữa Bộ Tư pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và Bộ Tư pháp Nhà nước Qatar.

Kiểm tra công tác phổ biến pháp luật tại Thông tấn xã Việt Nam

Kiểm tra công tác phổ biến pháp luật tại Thông tấn xã Việt Nam
(PLVN) - Ngày 31/10, Đoàn Kiểm tra Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương do bà Đinh Thị Mai, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Uỷ viên Hội đồng phối hợp PBGDPL trung ương làm Trưởng đoàn đã tiến hành kiểm tra công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tại Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).

Ngành Giáo dục & Đào tạo hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng thầy trò Trường THCS Thanh Xuân.
(PLVN) - Ngày 31/10, Sở GD&ĐT Hà Nội phối hợp với quận Thanh Xuân tổ chức lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2024 tại Trường THCS Thanh Xuân (quận Thanh Xuân, Hà Nội) kết nối trực tuyến đến các điểm cầu của tất cả các trường học trên địa bàn quận. 

Bảo đảm chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở tư pháp

Quang cảnh buổi họp.
(PLVN) -Sáng 31/10, Thứ trưởng Mai Lương Khôi, Tổ trưởng Tổ soạn thảo chủ trì cuộc họp Tổ soạn thảo về dự thảo Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Cà Mau - Bạc Liêu: Sôi nổi các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật

Cà Mau - Bạc Liêu: Sôi nổi các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật
(PLVN) -  Nhiều hoạt động sôi nổi, tích cực và hiệu quả với các hình thức tuyên truyền phong phú, đa dạng gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị địa phương đã và đang được chính quyền, Sở, ngành hai tỉnh Cà Mau - Bạc Liêu triển khai hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam 9/11 năm nay.

Bộ Tư pháp tập huấn kiến thức pháp luật về quyền dân sự, chính trị tại Thanh Hóa

Toàn cảnh hội nghị (Ảnh: Phạm Dương).
(PLVN) - Chiều 31/10, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), Bộ Tư pháp phối hợp với Sở Tư pháp Thanh Hóa tổ chức hội nghị tập huấn nội dung cơ bản của Công ước quốc tế về quyền dân sự, chính trị và pháp luật Việt Nam về các quyền dân sự, chính trị cho gần 150 đại biểu tại huyện Cẩm Thủy, Thanh Hóa.

Phát huy vai trò cơ quan ngôn luận của Bộ trong công tác truyền thông chính sách

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Chiều 30/10, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh làm việc với Báo Pháp luật Việt Nam và Tạp chí Dân chủ và Pháp luật về kết quả thực hiện nhiệm vụ quý III và nhiệm vụ trọng tâm đến hết năm 2024. Tham dự buổi làm việc có Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ Phan Thị Hồng Hà, Phó Chánh Văn phòng Bộ Tư pháp Lê Thu Anh.