Gương sáng Pháp luật

Nữ già làng đầu tiên ở Gia Lai

 Già làng Ksor H’Lâm của làng Krong, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai.
Già làng Ksor H’Lâm của làng Krong, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai.
(PLVN) - Thời chiến tranh chống Mỹ, già Ksor H’Lâm (SN 1945, làng Krong, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai) là một nữ chiến sỹ gan dạ. Thời bình, với vai trò già làng, bà đã giúp đồng bào mình phát triển kinh tế, xóa bỏ những hủ tục lạc hậu.

Gương sáng trong cộng đồng người Gia Rai

Ra đời trong những năm nạn đói và thất học tràn lan, chứng kiến hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, năm 1962, khi ở tuổi “17 bẻ gãy sừng trâu”, bà viết đơn tình nguyện đi thanh niên xung phong. Từng trải qua lửa đạn chiến tranh, lằn ranh sống chết, nhưng trên gương mặt người phụ nữ ấy lúc nào cũng giữ được vẻ đẹp hồn hậu với nụ cười tỏa nắng.

Từ cô gái thanh niên xung phong thông minh, gan dạ, bà trở thành giao liên vận chuyển vũ khí, thuốc men cho bộ đội, “bất kể tổ chức cần phân công việc gì, mình đều chấp hành”. Sau 5 năm hoạt động, bà được cử ra miền Bắc học tập. Chiến tranh kết thúc, bà về công tác tại Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Gia Lai. Tuổi thanh xuân trôi theo những tháng năm cống hiến, bà quên luôn cả việc đi tìm hạnh phúc riêng cho mình. Năm 1987, bà về hưu với quân hàm Thượng úy.

Trở về làng Krong sát biên giới, nơi sinh ra và lớn lên, dù với những người Gia Rai vẫn theo chế độ mẫu hệ, nhưng chuyện người phụ nữ ngồi trên chiếc ghế Kpan giữa nhà rông để phán xử chuyện làng vẫn là “chuyện lạ”. Vậy mà cách đây cả hơn 2 thập kỷ, người làng đã chấp nhận một nữ già làng. Chuyện bà làm già làng cho đến giờ như một sự đương nhiên, chưa một ai nghĩ có thể thay thế bà kể từ ngày đó.

Với chức già làng, nhìn cảnh ngôi làng nghèo nàn, xơ xác, con đường đầy đất đỏ bazan bụi mù trời, trẻ em đa số không được đến trường… sau nhiều đêm trằn trọc, bà quyết định lấy hết số tiền gom góp mua chục con bò rồi cho bà con mượn. Mỗi năm bò mẹ đẻ ra một con bê, bò mẹ lại được đem cho nhà khác nuôi lấy giống. Bà H’Lâm cho biết: “Nhờ cho mượn bò mà nhiều người đã có bò nuôi mà không tốn tiền mua giống”.

Bà cũng hướng dẫn người dân chuyển từ trồng lúa rẫy sang trồng những cây ngắn ngày như bắp, mì… phù hợp với khí hậu nắng nóng vùng biên giới. Nhờ vậy mà cuộc sống của người dân nơi đây từng bước thay đổi, trẻ em được học cái chữ.

Với vai trò là nữ già làng, hàng ngày già H’Lâm cùng bộ đội biên phòng đi cả chục cây số đường rừng để tuần tra, bảo vệ cột mốc biên giới, bảo vệ chủ quyền. Già H’Lâm luôn nhắn nhủ, dặn dò người dân không nghe lời kẻ xấu mà vượt biên trái phép hay buôn bán các chất trái phép. Trong công tác dân vận, già H’Lâm luôn đi đầu trong tuyên truyền chị em dân tộc thiểu số về chính sách kế hoạch hóa gia đình.

Giúp dân “bước qua lời nguyền”

Chuyện của vài chục năm trước ở làng khiến người nghe như lạc vào một thế giới nào xa xưa với những hủ tục chôn chung, “chôn con theo khi người mẹ chết”, bóp chết đứa trẻ ngay khi sinh ra nếu như bị dị tật… Ngày xưa, những hủ tục ăn sâu trong tiềm thức nhiều người Gia Rai không dễ gì xóa bỏ, cho tới khi già H’Lâm “ra tay”.

Già H’Lâm đang chia sẻ cách làm kinh tế với người dân.

Già H’Lâm đang chia sẻ cách làm kinh tế với người dân.

Những năm tháng trong quân đội đã giúp người phụ nữ này rèn giũa những kỹ năng vận động nhân dân. Người dân nơi đây, bất kể ai chưa hiểu gì về pháp luật, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, đều tới tìm bà. Trong xóm, có những nhà hiềm khích với nhau cũng bà đứng ra hòa giải… Người làng gọi bà là “người mẹ lớn”, vừa mềm mại vừa mạnh mẽ khi giải quyết chuyện làng. Đã có khoảng hơn hai chục đứa trẻ của làng, nhờ bà mà có thể thoát khỏi cảnh suýt bị đoạt mạng bởi những hủ tục.

Như anh Rơ Lan Thul từng suýt bị chôn sống khi người mẹ sinh anh ra thì mất. Người đàn bà xấu số đó đi làm rẫy về thì sinh con ngay bên bờ suối. Sinh con xong, nước lũ lên cao khiến sản phụ nhiễm lạnh rồi mất. Khi dân làng tìm tới, chỉ thấy một đứa trẻ chưa kịp cắt dây rốn nằm trong lòng người mẹ đã lạnh toát. Theo tập tục lúc đó, đứa trẻ phải chôn theo mẹ, nếu đem về làng sẽ trở thành điềm xấu cho dân làng.

Già H’Lâm không đồng ý, quyết “bước qua lời nguyền”. Bà kể lại: “Mình tuy không lấy chồng, chưa từng sinh con nhưng nhìn đứa trẻ khóc oe oe bên cạnh mà phải chôn sống theo mẹ nó, mình không đành lòng. Tuy đó là tập tục của làng, mình đành phải làm trái lệ làng. Đứa trẻ đó phải được sống như bao đứa trẻ khác”.

Đó còn là chuyện về Rơ Châm Phót và Rơ Châm Phét, nay hai đứa trẻ đã trở thành những chàng trai nhưng bà H’Lâm vẫn nhớ như in câu chuyện. “Cách đây gần 20 năm, hôm đó trời mưa như trút nước, mình nghe tin Rơ Châm Thon sinh đôi hai con trai. Theo tập tục phải bóp chết 1 đứa vì đó là “điềm gở” của dân làng”. Mình chạy ngay đến, quyết không được bóp chết đứa nào. Thế nhưng, nhà người ta nghèo quá, sợ làng phạt vạ, không có tiền nộp phạt để tế Giàng (Trời – NV). Mình phải giải thích cho bà con làm như vậy là vi phạm pháp luật, là ác độc. Bản thân mình cũng phải hứa với gia đình hai đứa trẻ là làng sẽ không phạt vạ, không phải cúng làng”…

Làng Krông ngày trước còn tồn tại “luật tục chôn chung”, hủ tục lạc hậu kéo theo nhiều bệnh tật. Bất kể nhà nào có người chết là chôn chung một nấm mồ, người chết trước nằm dưới, người chết sau nằm chồng lên, “nêm chặt” trong một quan tài. Có người vừa chôn, thân thể chưa phân hủy thì nắp quan tài lại phải dỡ lên đưa thêm thi thể mới vào.

Già H’Lâm quyết vận động đưa người chết ra nghĩa địa, bỏ tập tục chôn chung. Lúc đầu, mọi người lắc đầu kiên quyết không chịu: “Tục ông bà rồi, sao bỏ được”. Già H’Lâm không bỏ cuộc, cứ vận động kiểu “mưa dầm thấm lâu”. Dân làng thấy già không bị Giàng phạt, dân trong làng không ai ốm đau, trâu bò vẫn sinh nở, lúa tốt, bắp nhiều hạt. Thế là già H’Lâm nói đúng, dân làng nghe thôi.

Ông Ngô Ngọc Tiến, Chủ tịch xã Ia Mơ cho biết: Tại địa phương, già làng H’Lâm luôn đi đầu trong công tác tuyên truyền chính sách của Đảng và Nhà nước. Già luôn nhiệt tình tham gia trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn và tuần tra bảo vệ đường biên cột mốc cùng với lực lượng biên phòng. Đối với những người lầm đường lạc lối vượt biên, được già vận động trở về quê hương, tu chí làm ăn cùng với gia đình. Gần đây nhất, trước ngày bầu cử, già đã cùng cán bộ xã “đi từng ngõ, gõ từng nhà” tuyên truyền cho người dân nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đi bầu cử.

Bà Ksor H’Lâm giữ chức già làng từ năm 1998 đến nay, được các chính quyền, đoàn thể tặng nhiều bằng khen như: Bằng khen “Già làng tiêu biểu” của UBND tỉnh, UBND huyện Chư Prông tặng Giấy khen “Có thành tích xuất sắc trong bảo vệ an ninh trật tự”; Hội Cựu chiến binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tặng Bằng khen “Vì thành tích xuất sắc trong xây dựng Hội”…

Tin cùng chuyên mục

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, Trưởng Ban tổ chức phát biểu tại buổi lễ.

Giải lan toả kết quả hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp, tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật

(PLVN) - Thiết thực hướng đến Kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống của ngành Tư pháp Việt Nam (28/8/1945 – 28/8/2025) và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tư pháp lần thứ VI, 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), phát huy vai trò của báo chí, nâng cao chất lượng công tác thông tin truyền thông, góp phần tích cực xây dựng Bộ, ngành Tư pháp ngày càng phát triển, sáng 22/11, Bộ Tư pháp phát động Giải Báo chí toàn quốc về ngành Tư pháp lần thứ nhất (gọi chung là Giải báo chí).

Đọc thêm

Đẩy mạnh xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí”

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ tư pháp Phan Hồng Nguyên phát biểu khai mạc Tọa đàm.
(PLVN) - Ngày 20/11/2024, tại tỉnh Sóc Trăng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến thí điểm xây dựng mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí” với sự chủ trì của đồng chí Phan Hồng Nguyên – Phó Cục trưởng.

Xác định đúng và trúng giải pháp để đưa công tác xây dựng pháp luật lên tầm cao mới

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu khai mạc phiên họp.
(PLVN) - Ngày 21/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp Hội đồng khoa học Bộ với chủ đề “Nhận diện những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của Bộ, ngành Tư pháp trên cơ sở các phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thời gian gần đây và Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp”. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc và Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cùng dự.

Thư ký thi hành án Trần Văn Toán và những kỷ niệm “cưỡng chế” nhớ đời!

Anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.
(PLVN) -“Phải nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay hoạt động Thi hành án dân sự (THADS) vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho đội ngũ Chấp hành viên khi tổ chức thi hành án” là chia sẻ của anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.

TS Lê Việt Nga: Người góp sức mở những “cung đường” cho hàng Việt vươn xa

TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương)
(PLVN) -  Chỉ từ một lời “rủ rê” mà TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có 13 năm gắn bó với cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Từ cuộc vận động này, cùng với nỗ lực, nhiệt huyết và tình yêu với hàng Việt của TS. Lê Việt Nga mà hàng Việt đã có một “cuộc trường chinh vạn dặm” vượt ra khỏi biên giới quốc gia, xuất hiện trên kệ những hệ thống siêu thị lớn nhất trên thế giới…

Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.
(PLVN) -Ngày 20/11, Bộ Tư pháp đã tổ chức Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp
(PLVN) - Ngày 20/11, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai Thông báo số 108-TB/VPTW về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Chung sức, đồng lòng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chủ trì cuộc họp Thường trực Ban chỉ đạo, ngày 30/10/2024. Ảnh: TTXVN
(PLVN) -Sau gần 40 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, tình hình kinh tế - xã hội đất nước có bước chuyển mình mạnh mẽ, đột phá, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Bên cạnh những thành tựu to lớn, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tình trạng lãng phí, gây tác họa nghiêm trọng, lâu dài, khó khắc phục, cản trở đất nước vươn mình, giàu mạnh. Bởi vậy, hiện nay, Đảng, Nhà nước coi triệt bỏ lãng phí là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu.

Cô giáo Lê Thị Lan Phương: “Người lái đò” thắp sáng tri thức pháp luật cho học sinh nơi dải đất biên cương

Cô giáo Lê Thị Lan Phương, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Cao Bằng
(PLVN) -Sau bao năm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, cô giáo Lê Thị Lan Phương đã để lại nhiều dấu ấn cho các thế hệ học trò Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Cao Bằng. Cô vinh dự được nhận nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng như Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh (6 lần); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh ủy Cao Bằng, UBND tỉnh Cao Bằng.

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý
(PLVN) - Trong khuôn khổ dự án “Tăng cường Trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ từ nguồn vốn của Quỹ phát triển xã hội Nhật Bản (JSDF), với tư cách là cơ quan chủ quản, ngày 19/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý – Phần về điều ước quốc tế, kinh nghiệm quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh: Tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II
(PLVN) - PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh hiện là Phó Bí thư Đảng ủy; Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II - ông là một trong những cá nhân có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phong trào thi đua yêu nước. Trải qua hành trình sự nghiệp hơn 20 năm, ông đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm và thành tựu, góp phần vào sự phát triển của nền giáo dục chính trị tại Việt Nam.

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
(PLVN) - Nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, lãnh đạo Bộ Tư pháp cùng lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ đến thăm, chúc mừng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện Tư pháp và gửi lẵng hoa tươi thắm đến các cơ sở giáo dục, đào tạo luật thuộc Bộ Tư pháp.

Tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc về các quyền dân sự và chính trị

Cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 19/11, Bộ Tư pháp phối hợp với Văn phòng Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ chủ trì tổ chức Hội nghị tổng kết tình hình thực hiện Quyết định 1252/QĐ-TTg ngày 26/9/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR).

Thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền

GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp.
(PLVN) - Theo GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp, nếu pháp luật không được thực thi một cách công bằng thì Nhà nước pháp quyền chưa phải là Nhà nước pháp quyền trên thực tế. Do đó, yêu cầu thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền.