Tập tục thờ cúng Ngày vía Thần tài của người Việt
Từ xưa, người dân Việt Nam đã xem Thần Tài là vị thần mang lại tiền tài, may mắn đến cho gia đình. Trong tập quán tâm linh của người Việt, nếu ngày 23 tháng Chạp (tháng 12 âm lịch, ngày đưa ông Táo về trời) được xem là ngày định công tội, thưởng phạt cho mỗi người thì đến với Ngày vía Thần tài mùng 10 tháng Giêng (tháng 1 âm lịch), lại chính là ngày đại cát đại lợi để chiêu tài.
Dân gian tương truyền, ngày vía Thần Tài chính là ngày để các gia đình Việt cảm ơn các vị Thần tài đã phù hộ cho gia chủ trong năm qua. Đồng thời, đây còn là ngày đổi vía, xin vía của vị Thần này với niềm tin sẽ giúp cho gia đình gặp nhiều may mắn, tài lộc, sung túc và thịnh vượng. Vậy nên, hễ cứ đến ngày này, các gia chủ thường tất bật chuẩn bị chu đáo lễ vật để cúng Thần Tài nhằm bày tỏ lòng thành kính cũng như cầu mong cả năm tài lộc sẽ đến nhà và công việc được thuận buồm, xuôi gió.
 |
Cá lóc nướng là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Ngày vía Thần Tài của người dân miền Tây. |
Theo chuyên gia văn hóa Dương Hoàng Lộc, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tôn giáo - những việc quan trọng cần làm trong ngày vía Thần Tài là lau dọn bàn thờ, chuẩn bị đồ cúng và làm lễ cúng. Việc vệ sinh bàn thờ và tượng Thần Tài – Thổ Địa phải sử dụng nước thơm, nước có ngâm hoa hoặc rượu trắng. Tuỳ theo phong tục của mỗi vùng miền mà mâm cỗ cúng Thần Tài cũng khác nhau.Tuy nhiên mâm cúng ngày vía Thần Tài không thể thiếu những lễ vật sau: Mâm cỗ tam sên (gồm: 1 miếng thịt heo luộc, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc), cá lóc nướng, hoa tươi, trái cây tươi, 5 ly nước hoặc rượu xếp hình chữ thập (tượng trưng cho ngũ hành và ngũ phương phát triển), 5 củ tỏi, khay giấy tiền vàng bạc (dùng trong thờ cúng).
Theo tác phẩm văn khấn cổ truyền Việt Nam của tác giả Nguyễn Bích Hằng, mẫu văn khấn trong ngày vía Thần Tài có nội dung như sau: Nam mô a di Đà Phật (3 lần)/ Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương/Kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần/ Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân/ Con kính lạy Thần tài vị tiền/ Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này/ Tín chủ con là…, ngụ tại…/ Hôm nay là ngày…tháng…năm…, tín chủ thành tâm sửa biện lễ vật bày ra trước án kính mời ngày Thần Tài vị tiền/ Cúi xin Thần Tài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật phù trì tín chủ chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm/ Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ cúi xin được phù hộ độ trì/ Nam mô a di Đà Phật (3 lần).
Mua vàng xin “vía” Thần Tài
Bên cạnh việc chuẩn bị chu đáo lễ vật và bày biện mâm cỗ để cúng Thần Tài, người dân Việt cũng thường đổ xô đi mua vàng với suy nghĩ đầu năm mang vàng vào nhà thì cả năm tài lộc đầy nhà. Song, đối với chủ các cửa hàng kinh doanh vàng bạc cùng vật phẩm phong thủy, đây lại là cơ hội để họ giới thiệu nhiều sản phẩm đa dạng mẫu mã đến với khách hàng.
 |
Người dân Việt thường đổ xô đi mua vàng với niềm tin đầu năm mang vàng vào nhà, cả năm tài lộc đầy nhà. |
Khi được hỏi về việc mua vàng trong ngày vía Thần Tài, ông Phan Quốc Tuấn (ngụ phường Xuân Khánh, quận Ninh Kiều) chia sẻ: “Nghe ông bà hay nói mua vàng vào ngày vía Thần Tài là may mắn nên cứ đến ngày này là mình sẽ đi mua vàng. Tuy nhiên, năm nay kinh tế khó khăn hơn năm trước rất nhiều nên tôi chỉ mua vài chỉ vàng tượng trưng”.
Theo PV ghi nhận, tại TP Cần Thơ, các tiệm vàng ở khu vực các chợ thuộc địa bàn quận Ninh Kiều Mở cửa từ rất sớm nhưng lại vắng người mua. Một số chủ cửa hàng kinh doanh vàng bạc, đá quý (đường 30/4, TP Cần Thơ) cho biết, lượng khách hàng năm nay vắng hơn năm trước; mặc dù có nhiều sản phẩm, đa dạng về mẫu mã nhưng khách hàng chủ yếu lựa chọn mua nhẫn tròn (0.5 đến 2 chỉ) hoặc vàng miếng.
Nói về quan niệm mua vàng trong Ngày vía Thần Tài, Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà chia sẻ, không nhất thiết mua vàng đúng ngày vía Thần Tài (10 tháng Giêng hàng năm) thì mới may mắn, vàng mang vào nhà trong ngày này có thể được mua trước đó và chỉ cần được vệ sinh sạch sẽ bằng nước thơm rồi sau đó mang vào nhà là được. Bởi lẽ, bản chất của sự may mắn trong ngày này là bản thân gia chủ cần giữ tâm thái tích cực cũng như mang vàng vào nhà, chứ không phải đi mua vàng là được may mắn.
