Những dấu ấn trong 13 năm thành lập Cục Bồi thường nhà nước

Những dấu ấn trong 13 năm thành lập Cục Bồi thường nhà nước
(PLVN) - Cục Bồi thường nhà nước được thành lập trong bối cảnh để tổ chức và đưa Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2009 “đi vào cuộc sống”. Đến nay, Cục đã từng bước khẳng định được vị trí chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Ngày 18/6/2009, tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2009. Ngoài việc thiết lập một cơ chế pháp lý mới chặt chẽ, đồng bộ và hiệu quả để bảo vệ, bảo đảm tốt hơn quyền được Nhà nước bồi thường của cá nhân, tổ chức bị thiệt hại thì một trong những điểm nhấn quan trọng của Luật so với hệ thống pháp luật về bồi thường nhà nước trước đó là chính thức xác lập chế độ quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước trên phạm vi toàn quốc. Để hiện thực hóa chế độ quản lý nhà nước này, yêu cầu đặt ra là cần phải có một đơn vị chuyên trách với đầy đủ nguồn lực làm đầu mối để tham mưu thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước trên toàn quốc. Vì vậy, Bộ Tư pháp đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án “Xây dựng Cục Bồi thường nhà nước trực thuộc Bộ Tư pháp và kiện toàn bộ máy tổ chức thuộc Sở Tư pháp, tổ chức pháp chế để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác bồi thường”.

Ngày 23/5/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 767/QĐ-TTg về việc thành lập Cục Bồi thường nhà nước trực thuộc Bộ Tư pháp. Ngày 05/7/2011, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định số 1128/QĐ-BTP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Bồi thường nhà nước (nay là Quyết định số 1222/QĐ-BTP ngày 29/6/2023). Mang trên mình sứ mệnh và mục tiêu cao cả khi ban hành, để tổ chức và đưa Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2009 “đi vào cuộc sống”, Cục Bồi thường nhà nước đã được thành lập trong bối cảnh như vậy.

Cục Bồi thường nhà nước là đơn vị thuộc Bộ Tư pháp, có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp quản lý nhà nước và tổ chức thi hành pháp luật về công tác bồi thường nhà nước theo quy định pháp luật. Sau 13 năm hình thành và phát triển, đến nay, Cục Bồi thường nhà nước đã từng bước được kiện toàn, với 02 phòng chuyên môn, 01 đơn vị sự nghiệp là Trung tâm Hỗ trợ thực hiện quyền yêu cầu bồi thường và đội ngũ văn phòng tận tâm, tận lực, đem hết sức mình đóng góp cho sự lớn mạnh của Cục.

Trong những năm qua, Cục Bồi thường nhà nước đã từng bước khẳng định được vị trí của mình, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cục cũng ngày càng được mở rộng và củng cố để hướng tới đáp ứng tốt hơn nữa vai trò là cơ quan đầu mối giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp tham mưu giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước trên phạm vi toàn quốc, đồng thời, hiện thực hóa một cách đồng bộ các mục tiêu là bảo vệ, khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị thiệt hại và góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, nâng cao chất lượng hoạt động công vụ của đội ngũ người thi hành công vụ. Cụ thể như sau:

Trong xây dựng thể chế, kể từ khi được thành lập đến nay, Cục đã tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp xây dựng, ban hành hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ban hành gần 30 văn bản quy phạm pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước để thể chế hóa đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, chiến lược cải cách tư pháp, chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam mà nhất là về bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Trong đó, điểm nhấn đáng chú ý là việc Quốc Hội khóa XIV đã thông qua Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017 ngày 20/6/2017 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2018.

Trong quản lý nhà nước và tổ chức thi hành pháp luật, Cục đã tham mưu Bộ Tư pháp phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an và các Bộ liên quan thực hiện hiệu quả các hoạt động này. Đến nay, Cục Bồi thường nhà nước đã tổ chức 137 đoàn kiểm tra tại các Bộ, ngành và địa phương, trong đó, có 37 đoàn kiểm tra liên ngành; ban hành trên 500 văn bản nghiệp vụ hướng dẫn cơ quan có phát sinh vụ việc yêu cầu bồi thường; ban hành trên 300 văn bản cung cấp thông tin, hướng dẫn, hỗ trợ người bị thiệt hại thực hiện thủ tục yêu cầu bồi thường.

Thông qua các hoạt động này, nhiều vụ việc yêu cầu bồi thường phức tạp, kéo dài đã được giải quyết dứt điểm, góp phần bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại, củng cố niềm tin của người dân với Đảng, Nhà nước, điển hình như các vụ việc Lương Ngọc Phi (ở Thái Bình); Huỳnh Thị Nga và Võ Văn Học (ở Quảng Ngãi); Nguyễn Thanh Chấn (ở Bắc Giang); Huỳnh Văn Nén (ở Bình Thuận); Nguyễn Ngọc Anh (ở Ninh Thuận);…

Trong quá trình triển khai và tổ chức thi hành Luật TNBTCNN, Cục Bồi thường nhà nước đã tham mưu cho Bộ Tư pháp trang bị, cung cấp kịp thời, thường xuyên kiến thức, nội dung quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, bảo đảm đầy đủ về thông tin và thống nhất về nhận thức cho đối tượng là cán bộ, công chức và cá nhân, tổ chức trên phạm vi toàn quốc. Từ năm 2011 đến nay, Cục đã thực hiện in và xuất bản 29 ấn phẩm gồm: 42.877 cuốn Sách các loại; xây dựng 08 Số tạp chí chuyên đề chuyên sâu; in phát hành 260.462 tờ rơi, tờ gấp tuyên truyền; tổ chức 15 Tọa đàm, trao đổi phát sóng trên kênh truyền hình VTV, truyền hình Quốc hội, truyền hình Hà Nội, báo điện tử; xây dựng 04 Video tuyên truyền về quyền yêu cầu bồi thường cho đồng bào dân tộc thiểu số; 213 hội nghị, hội thảo, tọa đàm.

Trong bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong lĩnh vực bồi thường nhà nước, cùng với những nỗ lực của đơn vị trong vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan nhà nước trên phạm toàn quốc đã thụ lý, giải quyết khoảng 426 vụ việc. Có thể nói rằng, cùng với sự đồng hành của Cục Bồi thường nhà nước, các vụ việc yêu cầu bồi thường đã được thụ lý, giải quyết ngày càng kịp thời hơn, cơ quan có trách nhiệm bồi thường đã thực hiện đúng, đầy đủ và nghiêm túc hơn trách nhiệm giải quyết bồi thường của mình, trách nhiệm hoàn trả của người thi hành công vụ gây thiệt hại cũng đã được cơ quan nhà nước các cấp xem xét nghiêm khắc, khắc phục được tình trạng nể nang, chậm trễ trong xem xét trách nhiệm cá nhân người thi hành công vụ gây thiệt hại.

Với những thành tích đạt được, trong 13 năm qua Cục đã được được Thủ tướng Chính phủ trao bằng khen cho tập thể có thành tích trong công tác, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc năm 2020 và Huân chương lao động Hạng Ba của Chủ tịch nước năm 2021.

Trong thời gian tới, để hoàn thành yêu cầu và nhiệm vụ của Nghị quyết số 27/NQ-TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân trong giai đoạn mới, Cục Bồi thường nhà nước sẽ tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, tận tâm, tân tụy để tham mưu Bộ Tư pháp giúp Chính phủ hoàn thiện thể chế trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong giai đoạn mới, cũng như cơ chế tổ chức thi hành pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, góp phần xây dựng nền tư pháp vì Nhân dân./.

Đọc thêm

Báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến về sửa đổi, bổ sung Hiến pháp: Đảm bảo chất lượng, chính xác, khách quan

Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính Nguyễn Thị Hạnh phát biểu tại cuộc họp.
(PLVN) - Chiều 21/5, Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp Nguyễn Thị Hạnh đã chủ trì cuộc họp góp ý dự thảo Đề cương Báo cáo Tổng hợp kết quả lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Đại diện các đơn vị chuyên môn của Bộ Tư pháp tham gia cuộc họp.

Tiếp tục hoàn thiện dự thảo Chương trình hành động của Bộ Tư pháp thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW

Toàn cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Ngày 21/5, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đã chủ trì buổi làm việc với các đơn vị về dự thảo Chương trình hành động của Bộ Tư pháp thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Một vụ cưỡng chế… không diễn ra: Hành trình 12 năm hóa giải bằng sự thấu cảm

Vụ việc ở xã Văn Bán khép lại không bằng biên bản cưỡng chế, mà bằng sự sẻ chia và thấu hiểu.
(PLVN) - Chỉ là một căn nhà nhỏ, nằm trên mảnh đất phải thi hành án, nhưng phía sau là một câu chuyện dài 12 năm, với vô vàn lần "họp lên họp xuống", những đắn đo, trăn trở và cả sự kiên trì không mỏi mệt của cán bộ thi hành án, chính quyền địa phương cùng các bên liên quan. Một vụ cưỡng chế mà cuối cùng… không diễn ra, nhưng để lại nhiều bài học nhân văn.

Giảng viên làm Luật sư: Lợi ích nhiều chiều

TS. Vũ Văn Tính, Khoa Luật, Học viện Hành chính và Quản trị công.
(PLVN) -Một trong những điểm đột phá của Nghị quyết 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 là việc Nghị quyết đưa ra yêu cầu “Nghiên cứu hình thành cơ chế có điều kiện cho phép viên chức được hành nghề luật sư”. Như vậy trong tương lai hàng nghìn giảng viên luật có cơ hội vừa giảng dạy vừa hành nghề luật sư. Xung quanh vấn đề này, Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc trao đổi với TS. Vũ Văn Tính, Khoa Luật, Học viện Hành chính và Quản trị công.

Bảo đảm tiến độ, nâng cao trách nhiệm chính trị trong thực hiện phân cấp, phân quyền

Đoàn giám sát thường xuyên của Ủy ban Kiểm tra Trung ương làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tư pháp về việc triển khai Kế hoạch giám sát thường xuyên và công bố quyết định giám sát.
(PLVN) -Chiều 20/5, Đoàn giám sát thường xuyên của Ủy ban Kiểm tra Trung ương về việc sắp xếp tổ chức bộ máy và triển khai thực hiện phân cấp, phân quyền gắn với thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tư pháp về việc triển khai Kế hoạch giám sát thường xuyên và công bố quyết định giám sát.

Cân nhắc kỹ việc bỏ hình phạt tử hình với một số tội danh

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Chiều 20/5, tại phiên thảo luận ở Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, các đại biểu bày tỏ tán thành chủ trương tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh còn hình phạt này trong Bộ luật Hình sự. Song, nhiều ý kiến đề nghịc cân nhắc kỹ việc xem xét bỏ hình phạt này với tội danh, tránh tác động tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm.

Bạc Liêu phát động Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu pháp luật về hòa giải ở cơ sở và thực hiện dân chủ ở cơ sở”

Bạc Liêu phát động Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu pháp luật về hòa giải ở cơ sở và thực hiện dân chủ ở cơ sở”
(PLVN) - Nhằm tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Qua đó, góp phần đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật trong cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, học sinh, sinh viên, học viên và Nhân dân trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.

Câu chuyện “ở đời và làm người” trên hành trình thi hành án dân sự

Câu chuyện “ở đời và làm người” trên hành trình thi hành án dân sự
(PLVN) - Quá trình tác nghiệp, tôi may mắn được gặp, làm việc với nhiều cán bộ, chấp hành viên trong hệ thống Thi hành án dân sự. Nhờ vậy mà được nghe các anh các chị kể, chia sẻ nhiều về chuyện nghề: có chuyện vui, có chuyện buồn, có những dư âm ấm áp còn đọng mãi, nhưng cũng không ít nỗi trăn trở day dứt khôn nguôi…

Đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang trình bày tờ trình tại phiên họp.
(PLVN) - Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình của Bộ luật Hình sự hiện hành.

Cụ thể hóa quyền trình dự án luật, pháp lệnh của Mặt trận

Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội tổ chức góp ý dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. (Ảnh: PV).
(PLVN) -  Tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 cũng như các nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung liên quan đến MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội đề nghị nghiên cứu, cụ thể hóa quyền của MTTQ Việt Nam trong việc trình dự án luật trước Quốc hội, dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.