24 tiếng đồng hồ tìm kiếm
Julia cho biết hôm 23/6, cảnh sát nhận được cuộc gọi khẩn cấp về một người phụ nữ đang tuyệt vọng bên bờ sông. Người phụ nữ ấy là Vanessa Avalos. Cô cùng chồng là Oscar Alberto Martinez, 26 tuổi, và con gái Valeria, hai tuổi, rời El Salvador đến Mexico hai tháng trước và muốn xin được tị nạn ở Mỹ.
Gia đình họ đã xin được thị thực nhân đạo cho phép họ sống và làm việc tại Tapachula, phía nam Mexico trong một năm, song họ muốn thực hiện giấc mơ Mỹ nên đã bắt xe buýt tới biên giới.
Họ đến nơi vào sáng 23/6 và đi thẳng đến cây cầu bắc qua sông Rio Grande, nối liền Mỹ và Mexico, để hỏi về quy trình xin tị nạn. Tuy nhiên, văn phòng di trú Mỹ hôm đó đóng cửa vì là cuối tuần và cũng có rất nhiều người đang xếp hàng trước họ.
Vài tháng trước, khoảng 1.800 người chờ đợi ở Matamoros để phỏng vấn xin tị nạn. Con số hiện giảm xuống còn 300, nhưng chỉ có ba suất phỏng vấn mỗi tuần, đồng nghĩa với việc gia đình Martinez sẽ phải chờ đợi rất lâu.
Khi họ đi bộ dọc cây cầu để quay lại Mexico, Martinez dừng lại, nhìn xuống dòng sông và nói: "Chúng ta sẽ vượt biên tại đây".
Anh bơi qua sông trước cùng cô con gái nhỏ và để lại bé ở bờ phía Mỹ. Martinez quay lại đón vợ nhưng bé gái thấy cha rời đi nên chạy theo, chới với và ngã xuống sông. Martinez quay lại cứu con, nhưng dòng nước đã cuốn cả hai cha con đi.
Những người chạy bộ, đi xe đạp bên bờ sông vào cuối tuần đã gọi điện cho cơ quan cứu hộ. Công tác tìm kiếm kéo dài đến hơn 23h hôm đó, nhưng nhà chức trách không phát hiện tung tích Martinez và con gái.
Sáng hôm sau, họ tiếp tục tìm kiếm và đến khoảng 10h15, lính cứu hỏa phát hiện hai thi thể. "Đó là khi tôi chụp bức ảnh", Julia nói. "Tôi là phóng viên theo chân cảnh sát đã nhiều năm, đã nhìn thấy rất nhiều thi thể và rất nhiều người chết đuối. Dòng chảy ở sông này rất mạnh. Bạn nghĩ nó nông nhưng thật ra có nhiều dòng chảy mạnh và xoáy nước".
"Tôi tưởng mình đã chai lì, nhưng trước cảnh tượng này, tôi không thể kìm nén cảm xúc. Người cha đặt con gái vào trong áo để dòng nước không cuốn bé đi. Anh ấy chết khi đang cố cứu con mình", nữ phóng viên cho hay.
Theo Julia, những gia đình này không có gì trong tay và họ đang mạo hiểm mọi thứ để có một cuộc sống tốt đẹp hơn. "Có những gia đình tuyệt vọng, những con người tuyệt vọng làm những điều tuyệt vọng", Julia nói.
“Giấc mơ Mỹ” ở Altavista
Mẹ của Oscar ở El Salvador, bà Rosa Ramirez, đã nói chuyện với con dâu qua điện thoại sau thảm kịch. "Khi con bé rơi xuống nước, con trai tôi đã cố cứu con mình. Nhưng khi con trai tôi tìm được bé rồi, nó cũng bị cuốn đi và không thể thoát ra. Nó đặt con gái vào áo, và tôi cho rằng Oscar đã quyết định đi cùng con gái mình", bà Ramirez cho hay.
Theo Ramirez, gia đình con trai bà rời bỏ quê hương vào ngày 3/4. "Tôi đã năn nỉ các con đừng đi, nhưng con trai tôi muốn kiếm tiền xây nhà. Chúng hy vọng sẽ ở đó vài năm và tiết kiệm đủ tiền để xây một ngôi nhà", bà nói.
Khu dân cư mà gia đình Martinez từng sống nằm bên rìa thủ đô San Salvador. Nơi đây bị một băng đảng mang tên 18th Street cai quản, song người dân cho biết tình trạng bạo lực và tống tiền đã giảm bớt.
Tuy nhiên, họ vẫn phải đối mặt với tình trạng đói nghèo và thiếu việc làm. Một linh mục ở địa phương ước tính 1/3 giáo dân của ông đã rời bỏ đất nước từ năm 2015, mạo hiểm rong ruổi về phía bắc, tìm tới nước Mỹ với hy vọng đổi đời.
"Làn sóng di cư này không phải điều gì quá xa lạ với người dân ở Altavista", linh mục Manuel Lozano chia sẻ. "Rất nhiều người đã ra đi... Chúng tôi không muốn họ tự đặt mình vào nguy hiểm, nhưng mọi người vẫn tiếp tục đến và nói với tôi rằng họ phải ra đi, nhất định phải đi".
Altavista có khoảng 130.000 dân, hầu hết sống trong những ngôi nhà thấp tầng, hai phòng ngủ, phòng khách và bếp kết hợp, có giá 10.000-15.000 USD. Thoạt nhìn, Altavista trông khá yên bình với những bóng người hối hả bước nhanh trên đường phố để không muộn giờ làm. Vài người dắt tay những đứa trẻ, đưa chúng tới trường.
"Ở Altavista cũng như bất kỳ nơi nào khác ở El Salvador, dân cư đều là những người làm việc chăm chỉ, những người có ước mơ, những người chủ yếu là công nhân... Những người như bao người Salvador khác, có một chút hoang tưởng, lo âu, bất an", Lozano nói.
Dù cuộc sống yên ả, Martinez, 25 tuổi, và vợ Tania Vanessa Avalos, 21 tuổi, dường như cảm thấy với mức thu nhập nhờ công việc làm thuê tại cửa hàng pizza và thu ngân nhà hàng, họ sẽ không bao giờ có khả năng mua được một căn nhà cho riêng mình.
Ước mơ của họ là kiếm đủ tiền để mua nhà và đây chính là động lực thôi thúc họ lên đường tới Mỹ vào ngày 3/4, theo lời bà Rosa Ramirez, mẹ Martinez. Gia đình trẻ tới thành phố biên giới Matamoros của Mexico vào cuối tuần trước và hăm hở hướng tới cây cầu dẫn vào thành phố Brownsville, bang Texas, Mỹ.
Tại đây, Xiomara Mejia, một người di cư đến từ Honduras, giải thích với họ rằng những người mới đến sẽ khó có cơ hội điền tên vào một danh sách dài dằng dặc gồm các gia đình đang muốn xin tị nạn tại Mỹ.
"Tôi thấy họ vô cùng hoang mang, sợ hãi. Sự hoảng loạn hiện rõ trên khuôn mặt họ", Mejia nói về ấn tượng của cô khi gặp gia đình Martinez. Mejia cùng chồng và ba con đã tới Matamoros từ hôm 8/5 và đến nay vẫn chờ để nộp đơn xin tị nạn lên chính phủ Mỹ.
"Họ hỏi tôi “cô đã thử bơi qua sông chưa?”", Mejia nhớ lại. "Chúng tôi trả lời rằng chúng tôi không muốn làm vậy bởi tính mạng lũ trẻ là điều quan trọng hơn cả. Bọn trẻ biết bơi còn tôi thì không nhưng dù sao chúng tôi cũng không muốn mạo hiểm". Sau khi nói chuyện, Martinez và Avalos nói họ sẽ quay lại vào ngày 24/6. "Tôi không nghĩ họ lại chọn cách bơi qua sông", Mejia cho hay.nT.P
Maureen Meyer, chuyên gia về nhập cư tại Văn phòng Washington về Mỹ Latin, nói về sự việc: "Tôi nghĩ nó cho thấy rất rõ những rủi ro hiện hữu trong các chương trình nhập cư của Mỹ, rằng người di cư buộc phải ở lại Mexico hoặc chấp nhận đánh cuộc với số phận khi Mỹ giới hạn số lượng người xin tị nạn mỗi ngày".
Câu chuyện và bức ảnh của Le Duc khiến nhiều người nổi giận, cho rằng chính các biện pháp hạn chế nhập cư của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến những thảm kịch như vậy xảy ra. Một số người dùng mạng xã hội bày tỏ bức xúc khi dư luận không nỗ lực hết sức để giúp đỡ những gia đình đang chạy trốn khỏi bạo lực và nghèo đói.
"Thật đáng tiếc khi sự việc xảy ra", Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador bình luận về bức ảnh. "Chúng tôi đã nhiều lần nói rằng nước Mỹ càng chối bỏ người tị nạn thì càng có nhiều người tử vong trên sa mạc hay các đường mòn vượt biên".
Tổng thống Trump thời gian qua đã gây sức ép đáng kể với Mexico để nước này quản lý dòng người nhập cư và ngăn cản họ ồ ạt tràn vào Mỹ. Trước áp lực của Trump, Mexico đang đẩy mạnh chiến dịch đàn áp người di cư trái phép và triển khai hàng nghìn binh sĩ đến biên giới với Mỹ để ngăn chặn tình trạng vượt biên.
Phóng viên Julia mô tả tình cảnh của những người vượt biên vào Mỹ hiện nay là "những gia đình tuyệt vọng, những con người tuyệt vọng làm những điều tuyệt vọng". Trong khi đó, Cris Ramon, nhà phân tích chính sách nhập cư tại Trung tâm Bipartisan ở Washington, cho rằng thế giới "đang chứng kiến những biện pháp ngày một tuyệt vọng của những người tìm đường vào Mexico hoặc Mỹ".
