Nghiên cứu hoàn thiện một số quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước

(PLVN) - Qua 5 năm triển khai thi hành, một số quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước (TNBTCNN) năm 2017 đã cho thấy một số điểm cần được nghiên cứu và sớm sửa đổi để nâng cao hơn nữa công tác này trong thời gian tới. Cụ thể là các quy định về cử người giải quyết bồi thường, về địa điểm tổ chức buổi thương lượng.

Cụ thể, về người giải quyết bồi thường, Khoản 3 điều 43 Luật TNBTCNN quy định về việc cử người giải quyết bồi thường được thực hiện như sau: “a) Trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày thụ lý hồ sơ, cơ quan giải quyết bồi thường phải cử người giải quyết bồi thường; b) Người giải quyết bồi thường là người có kinh nghiệm về chuyên môn, nghiệp vụ trong ngành, lĩnh vực phát sinh yêu cầu bồi thường; không được là người có quyền và lợi ích liên quan đến vụ việc hoặc là người thân thích theo quy định của Bộ luật Dân sự của người thi hành công vụ gây thiệt hại hoặc của người bị thiệt hại.”

Quy định trên của Luật nhằm đảm bảo kết quả giải quyết bồi thường phải tuân thủ đúng thủ tục; các thiệt hại và mức thiệt hại được tính đúng, tính đủ; quá trình giải quyết được thực hiện một cách khách quan, vô tư theo đúng quy định pháp luật. Qua đó, đề cao tính thượng tôn pháp luật, làm tăng niềm tin của người dân, xã hội vào cơ quan nhà nước nói chung và cơ quan giải quyết bồi thường nói riêng.

Tuy vậy, khi áp dụng vào thực tiễn đã tồn tại 2 quan điểm khác nhau về quy định trên. Quan điểm thứ nhất cho rằng, quy định của Luật TNBTCNN được hiểu người giải quyết bồi thường chỉ là một cá nhân. Trách nhiệm của cơ quan giải quyết bồi thường là phải xem xét, cân nhắc lựa chọn công chức có đủ các tiêu chuẩn Luật định thuộc đơn vị mình để cử làm người giải quyết bồi thường.

Quy định như vậy nhằm cá thể hóa trách nhiệm của công chức được giao nhiệm vụ giải quyết bồi thường. Theo quan điểm thứ hai, Luật TNBTCNN chỉ quy định về tiêu chuẩn của người giải quyết bồi thường, không quy định “cứng” người giải quyết bồi thường chỉ là một người. Mặt khác, giải quyết bồi thường nhà nước là công tác phức tạp, nhạy cảm, có phạm vi điều chỉnh rộng và thời gian giải quyết được quy định rất nghiêm ngặt.

Bên cạnh đó, hầu hết cơ quan giải quyết bồi thường chưa từng giải quyết vụ việc tương tự, do vậy trong cơ quan không có công chức có kinh nghiệm về công tác này. Vì thế, tuy hội đủ các điều kiện theo quy định của Luật TNBTCNN nhưng công chức được giao thực hiện nhiệm vụ giải quyết bồi thường vẫn là người “mới”, chưa có kinh nghiệm giải quyết vụ việc tương tự, và kết quả giải quyết bồi thường rất có thể xảy ra tình trạng chậm trễ so với thời gian luật quy định; gây tốn kém về kinh phí, thời gian, và có thể gây ra tâm lý ức chế cho người yêu cầu bồi thường, làm giảm niềm tin của người dân, xã hội vào pháp luật. Do vậy, việc thành lập tổ giải quyết bồi thường là cần thiết, nhằm huy động được tối đa trí tuệ tập thể để giải quyết rốt ráo vụ việc, đồng thời khắc phục hạn chế mà cá nhân có thể mắc phải trong quá trình giải quyết bồi thường.

Thiết nghĩ, để có cách hiểu đúng quy định tại khoản 3 điều 43 Luật TNBTCNN, các cơ quan có thẩm quyền cần sớm có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng để việc áp dụng các quy định pháp luật được thực hiện một cách chính xác và thống nhất.

Về thỏa thuận địa điểm thương lượng, Khoản 4 điều 46 quy định việc thương lượng được thực hiện tại một trong các địa điểm sau đây: “a) Trường hợp người yêu cầu bồi thường là cá nhân thì địa điểm thương lượng là trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người yêu cầu bồi thường cư trú, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác; b) Trường hợp người yêu cầu bồi thường là tổ chức thì địa điểm thương lượng là trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đặt trụ sở của tổ chức đó, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.”

Theo quy định trên, trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã là địa điểm diễn ra buổi thương lượng giữa người yêu cầu bồi thường thiệt hại (cá nhân hoặc pháp nhân) và đại diện cơ quan giải quyết bồi thường, nếu không có thỏa thuận khác. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho người bị thiệt hại (cá nhân, pháp nhân bị oan sai) có tâm lý khách quan, thân thiện và phần nào khắc phục, giải tỏa được những “hàm oan” về tinh thần mà người bị thiệt hại phải gánh chịu lâu nay; từ đó, người bị thiệt hại có vị thế bình đẳng, mạnh dạn đưa ra yêu cầu và bảo vệ những quyền lợi chính đáng, hợp pháp tại buổi thương lượng…Quy định của Luật TNBTCNN rất tiến bộ, đáp ứng nguyện vọng của người bị thiệt hại nhưng việc triển khai trong thực tiễn chưa được nhưng kỳ vọng.

Luật quy định “trừ trường hợp có thỏa thuận khác” thì địa điểm thương lượng có thể thay đổi, không bắt buộc là trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người yêu cầu bồi thường là cá nhân hoặc nơi đặt trụ sở của người yêu cầu bồi thường là tổ chức. Nhưng “thỏa thuận khác” có nội dung, hình thức … như thế nào thì Luật TNBTCNN và văn bản hướng dẫn thi hành chưa quy định; do đó, trong thực tế, buổi thương lượng thường được tổ chức tại trụ sở cơ quan giải quyết bồi thường. Và như thế, vô hình chung, những quy định tiến bộ, ưu việt của Luật TNBTCNN đã bị làm “vô hiệu” khi áp dụng vào thực tiễn. Do vậy, các cơ quan có thẩm quyền cần sớm sửa đổi, bổ sung hoặc có hướng dẫn cụ thể quy định về “thỏa thuận khác” tại khoản 4 điều 46 Luật TNBTCNN để quá trình triển khai thực hiện không xảy ra tình trạng có nhiều cách hiểu, vận dụng khác nhau.

Đọc thêm

Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
(PLVN) - Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu, là nguyện vọng và sự lựa chọn của Nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố then chốt để bảo đảm tính Đảng, tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
(PLVN) -Thực hiện Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021-2025 và Đề án về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp giai đoạn 2021-2030 năm 2024, chiều ngày 04/11/2024, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 26/4/2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.