Ngành Hải quan đẩy mạnh chống gian lận xuất xứ hàng hóa

Muôn vàn chiêu thức gian lận

Theo nhận định của Tổng cục Hải quan, tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn ra muôn hình vạn trạng. Có hàng hóa được sản xuất tại nước ngoài khi nhập khẩu về Việt Nam đã ghi sẵn dòng chữ “Made in Vietnam”, “Sản xuất tại Việt Nam”, “Xuất xứ Việt Nam”… 

Có loại hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài, dán nhãn hàng hóa hoặc ghi xuất xứ hàng hóa được sản xuất tại nước ngoài hoặc không thể hiện nước xuất xứ trên nhãn hàng hóa nhưng khi đưa ra lưu thông, tiêu thụ nội địa thì doanh nghiệp thay nhãn mới ghi “Made in Vietnam” hoặc “Sản xuất tại Việt Nam” hoặc “Xuất xứ Việt Nam”…

Đặc biệt, có trường hợp lợi dụng quy định của văn bản quy phạm pháp luật chưa bắt buộc dán nhãn phụ ngay tại khâu thông quan để nhập khẩu các mặt hàng có thương hiệu nổi tiếng sau đó không dán nhãn phụ theo quy định mà thay đổi nhãn mác, bao bì, tên thương hiệu để tiêu thụ nội địa.

Cũng có trường hợp nhập khẩu hàng hóa giả mạo nhãn hiệu đã được đăng ký bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; lợi dụng loại hình quá cảnh để vận chuyển hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, giả mạo xuất xứ Việt Nam.

Có trường hợp lại thành lập nhiều công ty, mỗi công ty nhập khẩu một số cụm linh kiện, phụ tùng hoặc bộ phận tháo rời để lắp ráp hoặc bán cho công ty khác thực hiện gia công, lắp ráp công đoạn đơn giản không đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định nhưng ghi “Sản xuất tại Việt Nam” hoặc “Xuất xứ Việt Nam” để tiêu thụ tại thị trường trong nước nhằm đánh lừa người tiêu dùng hoặc xuất khẩu.

Đáng lo ngại là tình trạng hàng hóa có xuất xứ từ nước ngoài chuyển tải qua Việt Nam để hợp thức hóa hồ sơ hoặc xin cấp giấy chứng nhận xuất xứ sau đó xuất khẩu sang nước thứ ba. Mặt khác, có trường hợp sử dụng C/O giả hoặc C/O không hợp lệ, khai sai xuất xứ hàng hóa để được áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt theo các FTA khi làm thủ tục hải quan.

Kiểm tra theo chuyên đề, kiên quyết xử phạt

Để thực hiện kế hoạch chống gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp năm 2021, các đơn vị như Cục Kiểm tra sau thông quan, Cục Điều tra chống buôn lậu, Vụ Thanh tra – Kiểm tra… của Tổng cục Hải quan đều được giao các nhiệm vụ cụ thể nhằm phát hiện vi phạm.

Trong đó, Cục Kiểm tra sau thông quan sẽ trực tiếp kiểm tra sau thông quan tại trụ sở người khai hải quan để làm rõ hành vi gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp và xử lý theo quy định đối với các nhóm mặt hàng, trong đó tập trung kiểm tra theo chuyên đề đối với nhóm mặt hàng như: nhóm mặt hàng thép (khớp nối bằng thép; bánh xe thép; thép tiền chế; ống đồng); nhóm mặt hàng điện tử (mạch điện; máy xử lý dữ liệu; sản phẩm điện tử và linh kiện); nhóm máy móc, thiết bị (máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; máy hút bụi; máy cắt cỏ); nhóm mặt hàng giày dép và túi xách.

Đồng thời Cục Kiểm tra sau thông quan sẽ thực hiện kiểm tra từ 30-50 doanh nghiệp; đơn vị kiểm tra sau thông quan tại cục hải quan các tỉnh, thành phố kiểm tra từ 1-3 doanh nghiệp… Bên cạnh đó đơn vị sẽ phối hợp với Cục Giám sát quản lý về hải quan để phân tích số liệu, xác định đối tượng có rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp…

Công tác đấu tranh chống buôn lậu cũng được triển khai đồng bộ với các lĩnh vực nghiệp vụ. Trong đó Cục Điều tra chống buôn lậu được giao triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát hải quan để kịp thời phát hiện, điều tra, xác minh làm rõ đối với các đối tượng được xác định có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp… 

Vụ Thanh tra - Kiểm tra thực hiện điều tra, xác minh làm rõ đối với các đối tượng được xác định có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp; trong đó chú trọng vào các nhóm mặt hàng như: nhóm mặt hàng điện tử: mạch điện; máy xử lý dữ liệu; sản phẩm điện tử và linh kiện; nhóm mặt hàng xe đạp, xe đạp điện và linh kiện; pin năng lượng mặt trời; bao và túi nhựa; ghim đóng thùng; vỏ bình ga.

Tổng cục Hải quan cũng yêu cầu các đơn vị hải quan tỉnh, thành phố áp dụng đồng bộ, chặt chẽ các biện pháp nghiệp vụ hải quan từ khâu làm thủ tục hải quan cho đến các biện pháp nghiệp vụ khác như quản lý rủi ro, sau thông quan, kiểm soát hải quan để ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp.