Trên cơ sở thực tế triển khai Luật Đấu thầu hiện hành trong thời gian qua cũng như yêu cầu quản lý công tác đấu thầu ở địa phương trong thời gian tới, ĐB Lê Công Đỉnh (Long An) cho rằng, quy định về hạn mức chỉ định thầu trong Dự thảo Luật sẽ rất khó thực hiện, dẫn đến số lượng gói thầu phải thực hiện đấu thầu không qua hình thức chỉ định thầu sẽ là rất lớn, gây mất nhiều thời gian và chi phí trong việc tổ chức đấu thầu và gây áp lực lớn cho chủ đầu tư đến cơ quan thẩm định quản lý đấu thầu.
Do đó, ĐB Lê Công Đỉnh đề nghị: “Nên giữ quy định hiện hành, tức hạn mức chỉ định thầu đối với các gói thầu xây lắp, gói thầu lựa chọn tổng thầu là 5 tỷ đồng”.
Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Thị Hồng Hà (Hà Nội) đánh giá, “qui định về chỉ định thầu là đúng nguyên tắc” và chỉ lưu ý: “Cần bổ sung quy định đảm bảo ngăn chặn hiện tượng xé nhỏ gói thầu, chia giai đoạn đầu tư để lạm dụng chỉ định thầu, trúng thầu như thực tế đã xảy ra trong thời gian qua”.
ĐB Nguyễn Doãn Khánh (Phó Trưởng ban Nội chính T.Ư) nhận thấy, trong thời gian vừa qua có đến trên 7% các gói thầu được thực hiện dưới dạng chỉ định thầu, thể hiện rõ luật hiện hành còn nhiều quy định chưa chặt chẽ, dẫn đến tạo ra “khe hở” cho cả chủ đầu tư và nhà thầu lách luật để có vận dụng, phát sinh ra những tiêu cực gây thất thoát đến tài sản và lãng phí tài sản của Nhà nước.
Vì vậy, khắc phục tình trạng trên, một mặt luật mới cần quy định cụ thể, chặt chẽ hơn với vấn đề liên quan đến chỉ định thầu, đặc biệt vấn đề liên quan đến điều kiện, thủ tục, trình tự, thẩm quyền trong việc thẩm định quyết định, nhất là đối với các gói thầu liên quan đến xây dựng cơ bản mà vận dụng trường hợp khẩn cấp và cấp bách.
Đặc biệt, ĐB Nguyễn Doãn Khánh lưu ý: “Ngoài các tiêu chuẩn liên quan đến nội dung, tính chất và quy mô dự án thì cần phải quy định thêm tiêu chuẩn về thời gian thực hiện gói thầu, vì trong thực tế cho thấy nhiều trường hợp chỉ định thầu vận dụng lý do cấp bách, nhưng thực tế lại kéo dài thời gian thi công”.
Xác định trách nhiệm trong đấu thầu giá thuốc
Nhiều ĐB Quốc hội cũng bày tỏ quan tâm đến vấn đề đấu thầu thuốc sử dụng trong bảo hiểm y tế (BHYT). Theo ĐB Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang), giá thuốc là “điểm nóng” vì giá thầu thuốc thường thấp hơn giá thị thường, lại có sự khác nhau giữa các bệnh viện, các địa phương cần qui định trường hợp thuốc mua từ ngân sách do Bộ Y tế chịu trách nhiệm dưới hình thức mua thầu tập trung hoặc chỉ định thầu quốc gia.
Đặc biệt, “phải xem ai thực sự kiểm soát giá thuốc BHYT để xác định trách nhiệm, có thể là bảo hiểm xã hội và Bộ Y tế. Nếu không sẽ không thể tìm được người giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến thuốc BHYT khi hơn 70% dân số đã có BHYT và hiện phải chi đến 22.000 tỷ đồng để mua thuốc trong tổng số hơn 33.000 tỷ đồng chi cho BHYT”.
Đồng tình với quy định song hành 2 cơ chế đấu thầu và đàm phán giá thuốc của các cơ sở y tế trong Dự thảo Luật, ĐB Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) vẫn lo ngại: “Quy trình đấu thầu dập khuôn được quy định trong Dự thảo Luật và quá trình đàm phán giá không hiệu quả trong thực tế có thể dẫn đến hệ lụy đại bộ phận dân cư, người có thu nhập thấp có nguy cơ không bình đẳng trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản một cách thuận lợi nhất. Vì sự khác nhau trong quá trình thực hiện đấu thầu và đàm phán giá mua thuốc tại các cơ sở y tế khác nhau”.
