Theo đề xuất tại Dự thảo Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt, đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực trung gian thanh toán không quá 49%. Phát biểu tại Hội thảo Lấy ý kiến doanh nghiệp Dự thảo Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt vừa diễn ra sáng 11/12 tại Hà Nội, ông Nguyễn Thành Hưng - Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử (TMĐT) - cho rằng, mặc dù TMĐT phát triển nhanh gần đây, nhưng tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong những năm này không tăng.
"Để phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, cần thiết phải có vốn đầu tư nước ngoài, vì đây là lĩnh vực có nhiều rủi ro, trong khi nguồn vốn trong nước chưa sẵn sàng” – ông Hưng nói.
Chia sẻ quan điểm này, ông Nishikawa - thành viên Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Dịch vụ trực tuyến Cộng đồng Việt (Ví điện tử Payoo), đại diện cho nhà đầu tư NTT (Nhật Bản) – nói, các nhà đầu tư nước ngoài có sự đóng góp lớn không chỉ vì về vốn đầu tư mà cả công nghệ, tri thức để phát triển, do đó Ngân hàng nhà nước cần cân nhắc về quy định hạn chế vốn đầu tư nước ngoài.
Một số chuyên gia pháp lý đi sâu hơn khi cho rằng việc hạn chế đầu tư nước ngoài có thể vi phạm các cam kết quốc tế của Việt Nam tại WTO, CPTPP. Quy định hiệu lực hồi tố tại Điều 42 của Dự thảo Nghị định cũng trái với Điều 74 Luật đầu tư, đồng thời trái với các cam kết bảo hộ đầu tư trong các hiệp định thương mại song phương và đa phương, có thể dẫn đến nguy cơ Chính phủ Việt Nam bị khởi kiện bởi chính phủ hoặc các nhà đầu tư nước ngoài.
Ông Đặng Thanh Sơn - Luật sư thành viên Công ty Luật Baker McKenzie - đã dẫn ra trường hợp Trung Quốc bị WTO xử thua kiện khi áp dụng hạn chế tương tự trong lĩnh vực thanh toán điện tử.
Ông Phùng Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính - bình luận hiện nay trung gian thanh toán ước tính chiếm đến 90% hoạt động và giá trị của fintech, nên hạn chế đầu tư sẽ có ảnh hưởng đến toàn bộ lĩnh vực fintech.
Mặt khác, mặc dù cơ quan soạn thảo cho rằng “trung gian thanh toán” không được thể hiện trong các lĩnh vực cam kết, tuy nhiên đây chỉ là một khái niệm pháp lý riêng của Việt Nam, còn về bản chất hoạt động này đã được bao gồm trong lĩnh vực được cam kết là dịch vụ thanh toán.
“Nếu chính phủ hoặc nhà đầu tư nước ngoài khởi kiện, quyền diễn giải điều ước và áp dụng quy định sẽ thuộc về cơ quan tài phán hoặc trọng tài đầu tư, chứ không thuộc về phía Việt Nam. Nếu thua kiện, chúng ta có thể đối mặt với hậu quả tốn kém và dư luận tiêu cực. Do đó, Chính phủ cần cân nhắc nhiều giải pháp khác nhau để kiểm soát, theo dõi và ngăn chặn các hoạt động đầu tư không mong muốn cụ thể, thay vì áp đặt hạn chế trên toàn thị trường” – ông Phùng Anh Tuấn nhận định.
