Liên tục trong nhiều ngày, chỉ số chất lượng không khí (AQI) của Hà Nội ở mức xấu và kém. Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) cho biết, từ 25-30/9, ghi nhận bụi PM2.5 tăng và duy trì vào đêm và sáng sớm, nhiều giờ AQI lên tới mức xấu (lớn hơn 200, rất có hại cho sức khỏe mọi người).
Theo báo cáo về chất lượng không khí tại Hà Nội và TP HCM trong tháng 9/2019 của Tổng cục Môi trường, số liệu dựa trên 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn thành phố (1 trạm của tổng cục môi trường, 11 trạm của thành phố Hà Nội và 1 trạm của sứ quán Mỹ) đo được trong khoảng thời gian từ 12/9-29/9. Theo đó, nồng độ bụi PM2.5 có xu hướng gia tăng trong thời gian từ 12-17/9, sau đó giảm từ 18-22/9 và tăng cao trở lại, duy trì liên tiếp trong các ngày từ 23-29/9.
Đặc biệt, từ 25-29/9, toàn bộ các trạm đều có giá trị PM2.5 vượt quy chuẩn Việt Nam. Nhiều trạm AQI ngày đã tăng cao gần tới mức xấu, đặc biệt trong ngày 29/9 còn ghi nhận giá trị AQI ngày của trạm đại sứ quán Mỹ vượt mức xấu (AQI hơn 200).
Ô nhiễm tập trung vào đêm và sáng sớm. Chỉ số AQI giờ khoảng thời gian này ở mức kém (AQI lớn hơn 100- nhóm nhạy cảm nên hạn chế ra ngoài). Thậm chí có những giờ lên tới mức xấu (AQI lớn hơn 200, rất có hại cho sức khỏe mọi người). Đặc biệt, trong sáng liên tiếp các ngày từ 25-30/9, ghi nhận một số trạm AQI giờ đã vượt ngưỡng 200. Tuy nhiên AQI giờ ở mức xấu chỉ xảy ra ở một số vị trí và thời điểm là các trạm Hoàn Kiếm, Thành Công, Phạm Văn Đồng, Hàng Đậu, Minh Khai, Sứ quán Mỹ và 556 Nguyễn Văn Cừ. Thời gian ô nhiễm cao điểm nhất từ 0h-6h. Trong đó từ 27-30/9 là những ngày có nhiều trạm, nhiều giờ, AQI ở mức xấu nhất trong 2 tuần.
Về nguyên nhân, theo Tổng cục Môi trường, xu hướng biến động bụi PM2.5 tại các thành phố phía bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu. Nhận định sơ bộ nguyên nhân PM2.5 tăng cao do đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh khuếch tán xuống nước ta, tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí. Đặc biệt, vào thời gian sáng sớm là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán chất ô nhiễm thấp. Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM 2,5 được phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn.
Bên cạnh đó, hoạt động đốt rơm rạ khu vực ngoại thành góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.
Ngoài ra, theo dõi về lượng mưa trong tháng 9 các năm từ 2013-2019 cho thấy năm 2019 có lượng mưa thấp nhất, liên tiếp trong nhiều ngày từ 21-30/9, toàn bộ khu vực Hà Nội không mưa. Đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân làm bụi tăng đột biến trong không khí.
Tại TP HCM tháng 9 cũng là thời điểm giao mùa, điều kiện thời tiết bất lợi dẫn đến hiện tượng nghịch nhiệt làm giảm khả năng hòa trộn và phát tán các chất ô nhiễm trong không khí, cũng như làm xuất hiện hiện tượng sương mù quang hóa. Chất lượng không khí cũng có những diễn biến theo chiều hướng xấu.
Tổng cục Môi trường kiến nghị trong khoảng thời gian này và những ngày tiếp theo, với đặc điểm thời tiết giao mùa, ban ngày nắng khá mạnh, hanh khô, ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, nghịch nhiệt vẫn có thể tiếp diễn, nồng độ bụi PM2.5 có thể tiếp tục duy trì ở mức cao tại một số thời điểm trong ngày, đặc biệt là đêm và sáng sớm
Do đó người dân đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp hạn chế ra ngoài, hạn chế tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời. Nếu có nhu cầu ra ngoài thì nên đeo khẩu trang và kính mắt.
