Bà Trần Thị Xuân Hằng, đại diện Vụ pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, Luật PCTHRB ngoài nội dung nghiêm cấm sử dụng rượu bia khi lái xe còn có nhiều nội dung mới như nước trái cây lên men cũng thuộc phạm vi điều chỉnh của luật. Những sản phẩm mà giới trẻ dùng nhiều như nước trái cây lên men có nồng độ cồn sẽ được điều chỉnh như rượu bia.
“Về cơ sở của đề xuất và ban hành Luật này, trước hết là xuất phát từ thực trạng sử dụng rượu bia. Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ sử dụng rượu bia thuộc hàng cao nhất thế giới. Trong 5 năm gần đây, tỷ lệ sử dụng rượu bia bình quân đầu người từ 6,6 lít tăng lên 8,3 lít. Việt Nam là nước có tốc độ sử dụng rượu bia ở mức nguy hại tương đối lớn, gần 45%”, bà Hằng thông tin.
Theo bà Hằng, rượu bia là nguyên nhân của 30 bệnh và là cấu thành của 200 mã bệnh. Cùng đó là tác hại về kinh tế, xã hội. Riêng về giao thông, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 36,2% tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia trong những vụ do nam giới gây ra. Đó là chưa nói đến thiệt hại về xã hội, mối quan hệ xã hội, bạo lực gia đình…
Về ý kiến cho rằng vì sao luật lại đưa ra mức quy định về nồng độ cồn với người điều khiển ô tô là 0 chứ không phải con số khác, bà Hằng giải thích, trong quá trình xây dựng Luật, ban soạn thảo đã tham khảo quy định quốc tế và hiện có hơn 30 nước cấm sử dụng rượu bia hoàn toàn…
“Khi Chính phủ trình phương án, nhiều đại biểu quốc hội lựa chọn phương án nghiêm cấm việc người điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Riêng nội dung này đã phải bỏ phiếu hai lần để đi đến thống nhất. Việc đưa ra quy định này hoàn toàn phù hợp với pháp luật quốc tế, phù hợp với thực tiễn thực thi pháp luật tại Việt Nam trong thời gian qua”, bà Hằng thông tin.
Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho hay, quy định bắt buộc người điều khiển phương tiện tham gia giao thông không được uống rượu bia được đưa vào khoản 7 Điều 5 của Luật PCTHRB; khi đưa ra Quốc hội để trình bày báo cáo thẩm tra trước UBTVQH thì nhận được sự đồng thuận rất cao.
Ông Hoàng Thế Tùng, Vụ phó Vụ An toàn Giao thông (Bộ GTVT) đánh giá, Nghị định 100/2019/NĐ-CP tăng nặng mức phạt một số hành vi vi phạm; trong đó, có nhóm hành vi vi phạm quy định về nồng độ cồn, ma túy; đi không đúng phần đường, làn đường, chiều đường; đi ngược chiều của đường một chiều, đi ngược chiều trên đường có biển...
Về ý kiến cho rằng, việc mức phạt tăng quá cao khiến nhiều người tham gia giao thông bị “sốc”, ông Tùng cho rằng nhiều hành vi vi phạm trong Nghị định 100/NĐ-CP đã được quy định trong các văn bản trước; nay sửa đổi, bổ sung, mô tả lại để làm rõ hơn…
Thiếu tá Đào Việt Long, Phó Phòng CSGT (Công an Hà Nội) nhìn nhận: Cùng với mức phạt nặng liên quan đến vi phạm nồng độ cồn, hành vi không đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy sẽ bị phạt từ 200.000 – 300.000 đồng, không chấp hành tín hiệu đèn giao thông bị phạt từ 600 – 1 triệu đồng... Xe ô tô đi sai làn đường, vượt đèn đỏ phạt từ 3 – 5 triệu đồng... Những mức phạt này đều tăng nặng hơn so với trước đây.
Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia Khuất Việt Hùng nhận xét, Nghị định 100/2019/NĐ-CP ra đời đã tác động rất lớn đến đa số người tham gia giao thông. Nghị định này sửa đổi Nghị định 46/2016/NĐ-CP, như vậy đây không phải là văn bản mới mà là văn bản sửa đổi bổ sung văn bản đã được thực hiện nhiều năm trước đây. “Mặc dù mới thực hiện hơn một tuần nhưng đi đến đâu người dân cũng đã nhớ được quy định”, ông Hùng nói.
Tại cuộc tọa đàm, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội cũng nói về lý do Quốc hội ban hành quy định "đã lái xe thì không uống rượu bia"; nghĩa là mức phạt được áp dụng ngay khi nồng độ cồn trong máu hoặc khí thở vượt qua con số 0.
Theo ông Lợi, khi đưa dự thảo Luật PCTHRB ra Quốc hội, quy định về xử phạt nồng độ cồn còn nhiều ý kiến. Lúc đầu, cơ quan soạn thảo đưa ra phương án có tỷ lệ nồng độ cồn nhất định mới phạt. Sau đó, khi bàn đến vấn đề này, nhiều ĐBQH cho rằng phải cấm tuyệt đối. Bởi trong lúc các đại biểu đang bàn về luật (năm 2018 và 2019), "ngoài đường xảy ra rất nhiều vụ TNGT nghiêm trọng liên quan đến rượu, bia".
Ông Lợi kể lại, có đại biểu nói "nếu Quốc hội không cấm tuyệt đối rượu, bia khi điều khiển phương tiện giao thông là không cứu nhân dân"; người khác thì lo lắng "sáng ra khỏi nhà đi làm mà không biết tối có về an toàn hay không?". Từ cách tiếp cận này, Quốc hội đồng thuận phải có chế tài đủ mạnh để dần chấm dứt tình trạng uống rượu, bia trước khi lái xe. Đồng thời, mức xử phạt nồng độ cùng phải "lấy số đông, lấy cái sống còn của con người để làm luật".
“Tôi hoàn toàn tin tưởng đây là quy định mang lại niềm vui, hạnh phúc cho người dân. Tại các cuộc liên hoan, mọi người tự nhắc nhau đã uống không lái xe. Đây là điều rất đáng mừng", ông Lợi và kêu gọi người dân ủng hộ chính sách nêu trên.
