Sáng nay (10/3), Văn phòng Chính phủ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) với sự hỗ trợ của Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam đã tổ chức Hội nghị triển khai Nghị quyết 19/2017 về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Tăng hạng nhưng chưa thu hẹp được khoảng cách với khu vực
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông cho biết, 4 năm qua, Chính phủ liên tục ban hành Nghị quyết 19 về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia – là nỗ lực thực hiện đột phá chiến lược về thể chế, trong đó trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh đã đem lại kết quả đáng ghi nhận.
3 năm gần đây, thứ hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam liên tục được cải thiện. Báo cáo về môi trường kinh doanh năm 2017 của Ngân hàng Thế giới cho thấy, Việt Nam đã tăng 9 bậc, từ vị trí 91 năm 2016 lên vị trí 82 năm 2017 – vị trí cao nhất mà Việt Nam đạt được trong 10 năm trở lại đây.
Theo ông Đặng Huy Đông, “một rào cản đối với DN được xóa bỏ, một thay đổi tạo thêm thuận lợi cho DN là kết quả của nỗ lực kiên trì, không mệt mỏi trong nhiều năm của nhiều bên, nhất là của cộng đồng DN”.
TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) dẫn ra những ví dụ cho thấy, “những thay đổi nhỏ trong việc ban hành chính sách nhưng đem lại hiệu quả xã hội lớn”.
Như Thông tư 23/2016/TT-BCT của Bộ Công Thương bãi bỏ Thông tư 37 về kiểm tra hàm lượng formaldehyte trên sản phẩm dệt may, giúp tiết kiệm hàng ngàn tỷ đồng và hàng vạn ngày công cho các DN dệt may; Quyết định 4846 bãi bỏ thủ tục xác nhận khai báo hóa chất cũng giúp DN tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng (55.000 tờ khai/năm)…
 |
| Hội nghị triển khai Nghị quyết 19/2017 về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. |
Tuy nhiên, TS.Nguyễn Đình Cung nhận xét, môi trường kinh doanh có cải thiện nhưng vẫn còn khoảng cách xa so với mục tiêu ASEAN 4 (khoảng thứ 43).
Điều đó thể hiện ở “tốc độ triển khai thực hiện còn rất chậm; kết quả đạt được hàng năm chỉ là một phép cộng giản đơn, tính trên đầu ngón tay” như nhận xét của Thứ trưởng Đặng Huy Đông.
Do đó, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT cũng nhận định, “chúng ta chưa đạt được mục tiêu đề ra, chưa thu hẹp được khoảng cách về chất lượng môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh so với các quốc gia trong khu vực”.
Đánh giá cao hiệu quả của Nghị quyết 19 trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, nhưng nhiều DN vẫn cho rằng, thuế và BHXH cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách dù đã có chuyển biến tốt.
Vấn đề phí tiếp tục là bức xúc của DN trong nhiều lĩnh vực, nhất là các DN xuất nhập khẩu. Ông Lê Tiến Trường, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cảm thán về việc “phí “đang có nhiều tiểu lộ”, thậm chí đến tận cấp xã cũng ban hành phí, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh. Theo ông, “nhiều người được ban hành chính sách thì thị trường bất ổn nên cần quan tâm đến môi trường ban hành chính sách”.
Ở góc độ ngành dệt may, ông Trường cho biết, ngành có lượng xuất nhập khẩu lớn, nhập khẩu lên đến trên 1 triệu tấn bông, gần 1,7 tấn xơ sợi, hàng ngàn container hàng may mặc… nhưng “thủ tục hành chính về thông quan và kiểm tra chuyên ngành còn rườm rà, phức tạp vẫn đang là khó khăn của DN dệt may, khiến DN mất rất nhiều thời gian và chi phí”…
Cán bộ không “chuyển động”, cải cách sẽ “giậm chân tại chỗ”
Năm 2017, Chính phủ tiếp tục đặt mục tiêu cao hơn: hết năm 2017 đạt trung bình ASEAN 4 trên 10 chỉ tiêu về môi trường kinh doanh, giai đoạn 2017-2020 cải thiện điểm số và thứ hạng trên 4 trụ cột là môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh toàn cầu, đổi mới sáng tạo và Chính phủ điện tử; gắn trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương với gần 250 chỉ tiêu cụ thể.
“Nếu chỉ thực hiện theo cách truyền thống, chỉ có sự tích cực của các hiệp hội DN và cộng đồng DN, mà không có sự tích cực năng động và sáng tạo của cán bộ, công chức với tinh thần của Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động và phục vụ người dân và DN thì khó có thể đạt mục tiêu đề ra”, Thứ trưởng Đặng Huy Đông nhấn mạnh.
Còn theo TS.Nguyễn Đình Cung, DN và hiệp hội DN cần chủ động kiên trì cung cấp chứng cứ, khó khăn, vướng mắc đến cơ quan có thẩm quyền.
"Báo chí, truyền thông đóng vai trò hết sức tích cực trong việc làm sống động quá trình triển khai Nghị quyết 19, làm cho nó luôn nóng và thu hút sự quan tâm của xã hội, khích lệ thêm sự tham gia của cộng đồng DN.
Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng công chức thụ động, trì trệ, rất ít đổi mới sáng tạo. “Câu trả lời thường nghe nhất về một vấn đề cụ thể, về vướng mắc của DN là “chúng tôi làm đúng quy định”, ít quan tâm đến khó khăn của DN do chính các quy định, văn bản cụ thể tạo ra. Luôn cho rằng phần đúng thuộc về cơ quan nhà nước và nếu thay đổi thì không quản lý được”, ông Cung nói.
Cũng nhấn mạnh đến vai trò của cán bộ trong thực thi Nghị quyết 19, ông Vũ Quang Huệ - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho rằng, “Nghị quyết 19 được ban hành để đưa hệ thống công quyền gần gũi và lắng nghe DN, người dân nên đưa Nghị quyết 19 đến từng cán bộ là biện pháp quan trọng nhất để góp phần cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”.
Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Nghị quyết 19 có nhiều yếu tố để gián tiếp giải tỏa những bức xúc hiện nay của DN mà trực tiếp là việc các bộ phải thực hiện.
“Nếu môi trường kinh doanh được cải thiện tốt thì không có cảnh “luật sư “chạy theo” DN đến làm thủ tục đăng ký kinh doanh như các hàng photo, hiệu thuốc chạy theo trường học, bệnh viện” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói khi nhận định về hiệu quả của việc cải thiện môi trường kinh doanh.
Ghi nhận những kiến nghị của DN, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đưa ra nhận định, “DN đã có lòng tin để nói ra những bức xúc của mình nên cần có cơ chế để tiếng nói của cộng đồng DN không chỉ đến với Chính phủ mà còn được trao đi đổi lại là rất quan trọng”.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh đến vai trò của việc “tổ chức đối thoại” với DN để giải quyết các kiến nghị, tăng niềm tin của DN và vai trò của các Hiệp hội DN.
Đồng thời, Phó Thủ tướng đề nghị, “DN và hiệp hội DN cần có lòng tin rằng Chính phủ thực sự muốn nghe, không phải nghe để đấy. Có những thứ mắc ở chính sách, văn bản, ở người thực thi cần được DN chỉ ra.
Những vấn đề về chính sách thì DN không chỉ “kêu” mà các Hiệp hội DN cần có kiến nghị sửa đổi để giúp Chính phủ tiếp thu, điều chỉnh kịp thời hơn”.
Đề cập đến “lợi ích cục bộ” trong ban hành chính sách, Phó Thủ tướng cho rằng, phải từ bỏ những “lợi ích cục bộ” của bộ, ngành, lợi ích cá nhân của cán bộ thực hiện thì mới có được những chính sách tốt.
Đặc biệt, Phó Thủ tướng cho rằng: “Nếu môi trường kinh doanh không cải thiện vượt lên, cứ tà tà như những năm vừa rồi thì chắc chắn không hài lòng. Nên vấn đề không phải có làm được không mà phải làm mới cơ hội để thành công”.
