Điều tra đường dây mua bán bộ phận cơ thể người chết: Những con số giật mình

Chu trình của một bộ phận cơ thể được hiến tặng.
Chu trình của một bộ phận cơ thể được hiến tặng.
(PLO) - Ở hầu hết các bang của Mỹ, bất cứ ai cũng có thể mua bán các phần của cơ thể người. Một nhà môi giới thậm chí đã bán cho phóng viên hãng Reuters một đoạn xương sống cổ và 2 chiếc đầu người chỉ sau vài email trao đổi qua lại.

Mua bán chỉ qua email

Thông qua những cuộc phỏng vấn và các tài liệu được công khai, Reuters đã xác định được Nam Nevada và 33 công ty môi giới thi thể người khác hoạt động trên khắp nước Mỹ trong 5 năm trở lại đây. 25 trong số 34 công ty này (gần 74%)  là những doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận, số còn lại là phi lợi nhuận.

Trong đó, chỉ trong vòng 3 năm, một nhà môi giới hoạt động vì lợi nhuận đã kiếm được ít nhất 12,5 triệu USD từ hoạt động mua bán các bộ phận cơ thể người. Do chỉ có 4 bang của Mỹ giám sát chặt việc hiến tặng và buôn bán nên quy mô thực sự của thị trường này là điều chưa được làm rõ. 

Có điều, dữ liệu thu thập được từ các hồ sơ pháp lý được công khai ở 4 bang có theo dõi chặt các hoạt động trên là New York, Virginia, Oklahoma và Florida đã cho thấy phần nào vấn đề. Reuters ước tính rằng trong giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2015, các nhà môi giới các bộ phận cơ thể người đã nhận được ít nhất 50.000 thi thể và đã bán đi hơn 182.000 bộ phận.

Giấy phép về các vụ mua bán được lưu trữ lại trong hồ sơ của lực lượng chức năng ở Florida và Virginia đã cho thấy cách thức những bộ phận thi thể đó được sử dụng: năm 2013, một lô hàng bao gồm 27 vai người được chuyển tới Florida để phục vụ cho một hoạt động đào tạo chỉnh hình; năm 2015, một lô hàng bao gồm 5 cánh tay được chuyển tới một hội thảo về hội chứng ống cổ tay ở Virginia. 

Cũng giống như các loại hàng hóa khác, giá của thi thể và các bộ phận cơ thể người cũng biến động theo tình hình thị trường. Nhưng, nhìn chung, một người môi giới có thể bán một thi thể được hiến tặng với mức giá từ 3.000 USD tới 5.000 USD, dù đôi khi số tiền mà họ thu về có thể lên đến 10.000 USD. Song, thông thường, người môi giới sẽ chia thi thể thành 6 phần để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Các tài liệu nội bộ từ 7 nhà môi giới cho thấy giá của các bộ phận cơ thể người cũng rất khác nhau: 3.575 USD cho phần thân có chân, 500 USD cho phần đầu, 350 USD cho một bàn chân và 300 USD cho phần cột sống. 

Vì tính chất hoạt động nên những người môi giới thi thể cũng thường liên hệ chặt chẽ với ngành công nghiệp tang lễ. Theo Reuters, hãng tin này đã xác định được 62 nhà cung cấp dịch vụ lễ tang đã có những thỏa thuận kinh doanh theo kiểu đôi bên cùng có lợi với những bên môi giới buôn bán thi thể. 

Theo các thỏa thuận như vậy, nhà tang lễ đồng ý cho bên môi giới tiếp cận những người có tiềm năng sẽ hiến thi thể. Đổi lại, bên môi giới sẽ phải trả phí giới thiệu cho những người làm dịch vụ lễ tang, mức giá dao động từ 1.430 USD. Những khoản thanh toán này khiến bên cung cấp dịch vụ lễ tang có được thu nhập khi phục vụ những gia đình thậm chí không có khả năng làm một đám tang đơn giản cho người thân của họ. 

Bảng “giá” một số bộ phận cơ thể.
 Bảng “giá” một số bộ phận cơ thể.

Tuy nhiên, việc này cũng có thể tạo ra xung đột lợi ích khi khuyến khích những nhà tang lễ động viên người thân của người chết xem xét hiến tặng thi thể, mà đôi khi họ không hiểu được hết những việc có thể xảy đến với thi hài. Một số người cung cấp dịch vụ thậm chí còn biến việc hiến tặng thi thể trở thành một phần trong hoạt động của họ.

Ví dụ, tại Oklahoma, chủ 2 nhà tang lễ đã đầu tư 650.000 USD vào một công ty khởi nghiệp chuyên môi giới thi thể. Tại Colorado, một gia đình đang điều hành một nhà tang lễ cũng duy trì một công ty chuyên phân thi thể và bán đi ở ngay cùng tòa nhà. 

Luật còn quá lỏng lẻo

Khi một thi thể được hiến tặng, tại Mỹ hiện có rất ít bang có các quy định về việc sử dụng hay phân tách thi thể đó, hay cung cấp cho người thân của tử thi hiến tặng các quyền đối với thi thể. Do đó, các thi thể và bộ phận cơ thể có thể bị mang ra mua, bán, cho thuê hết lần này đến lần khác. Kết quả là, rất khó để theo dõi thi thể của những người hiến tặng trở thành gì. 

Năm 2004, một ủy ban y tế liên bang của Mỹ đã kêu gọi chính phủ liên bang ban hành các quy định điều chỉnh hoạt động này nhưng không thành công. Kể từ đó, trên khắp nước Mỹ, hơn 2.357 phần thi thể người đã được các nhà môi giới thu từ ít nhất 1.638 người đã bị sử dụng sai mục đích, bị lạm dụng hoặc bị báng bổ, theo Reuters. 

Những con số này được đưa ra từ việc phân tích các tài liệu của tòa án, cảnh sát, các vụ phá sản và tài liệu nội bộ của các công ty môi giới. Con số trên được cho là còn thấp hơn nhiều so với thực tế bởi các hoạt động liên quan không hề được giám sát. 

Các hành động điển hình có thể kể đến như thi thể được sử dụng mà không được sự đồng ý của người thân hay người hiến tặng, người hiến tặng bị dẫn dắt khiến họ hiểu sai về việc thi thể của họ sau khi được hiến sẽ được sử dụng như thế nào, thi thể bị phân tách bằng cưa thay vì dụng cụ y tế, thi thể được bảo quản trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh dẫn đến bị phân hủy hay thi thể bị vứt vào lò đốt y tế thay vì được hỏa táng một cách phù hợp.

Hầu hết những nhà môi giới đều sử dụng một thứ ngôn ngữ đặc biệt để miêu tả việc làm cũng như cách thức kiếm tiền của họ. Ví dụ, họ sẽ gọi các bộ phận thi thể người là “mô”, và họ cũng ghét thuật ngữ “công ty môi giới thi thể” mà thích được gọi là những “ngân hàng mô không cấy ghép”. Và, hầu hết đều khẳng định họ không “bán” các bộ phận cơ thể người mà chỉ là tính “phí” với các dịch vụ mà họ cung cấp. 

Tuy nhiên, những từ mà họ dùng lại đi ngược lại với các tài liệu mà Reuters thu được, trong đó có các hồ sơ của tòa án cho thấy rõ những người môi giới luôn xác định giá trị tiền tệ cùng với thi thể được hiến tặng. 

Ví dụ, trong hồ sơ phá sản, một nhà môi giới thi thể đã nêu rõ các bộ phận cơ thể là tài sản. Một con nợ khác cũng liệt kê tài sản không chỉ bao gồm bàn ghế, máy tính mà còn cả xương sống, đầu và các bộ phận cơ thể khác. Nhà môi giới bị phá sản này ước tính giá trị của những bộ phận cơ thể của công ty là khoảng 160.900 USD. 

“Không có giá trị thật. Đó là món quà vô giá mà những người đã khuất để lại và chúng ta thực sự phải tôn trọng điều đó”, ông Thomas Champney, giáo sư về giải phẫu cơ thể, đang giảng dạy môn đạo đức sinh học ở trường Đại học Miami, nói.

Hồi tháng 12/2016, Reuters công bố thông tin cho biết, hơn 20 thi thể của những người  hiến tặng cho một nhà môi giới ở bang Arizona đã được sử dụng trong những thí nghiệm thuốc nổ của quân đội Mỹ mà không được sự đồng thuận của người thân của người quá cố. 

Trong khi đó, trong văn bản đồng thuận, một số người hiến tặng hoặc gia đình của họ đã ghi rõ việc phản đối các thí nghiệm quân sự trên thi thể được tặng. Người thân của những người bị mang ra thử nghiệm trong các năm 2012 và 2013 chỉ nhận được thông tin từ phóng viên Reuters. 

Hay trong một vụ việc khác, nhà môi giới thi thể Arthur Rathburn ở Detroit vào tháng 1/2018 phải ra hầu tòa vì tội lừa đảo, liên quan đến cáo buộc ông ta đã cung cấp cho các bác sỹ những bộ phận cơ thể người bị nhiễm virus viêm gan và HIV để các bác sỹ sử dụng trong các hội thảo đào tạo. 

Reuters cho rằng, dù có những dấu hiệu cảnh báo nhưng các quan chức ở cả cấp bang và liên bang vẫn đã không có biện pháp phù hợp để ngăn chặn hoạt động của Rathburn trong suốt hơn 1 thập kỷ, để hắn có thể tiếp tục thu mua hàng trăm bộ phận cơ thể rồi mang đi cho thuê lấy lời. Dựa trên số lượng những nhà môi giới hiện hoạt động ở Mỹ, các học giả và những người có hiểu biết về hoạt động môi giới thi thể nói rằng việc tiến hành thanh tra thường xuyên các cơ sở và xem xét kỹ các văn bản đồng thuận hiến tặng cơ thể sẽ không tạo ra gánh nặng với chính phủ. 

“Việc soạn được một luật thống nhất ở các bang để yêu cầu những người thu thập, phân phối và sử dụng thi thể người phải tuân thủ các tiêu chuẩn thống nhất về sự minh bạch, có thể theo dõi và được quản lý là không khó”, bà Christina Strong, luật sư ở New Jersey đã cùng soạn bộ tiêu chuẩn đã được hầu hết các bang ở Mỹ thông qua đối với hoạt động cấy ghép tạng, nói. 

Nhưng, nếu không có luật như vậy, sẽ không có bất cứ ai phải chịu trách nhiệm. “Chẳng ai giám sát. Chúng ta thậm chí quản số rau diếp trên cả nước còn chặt hơn điều chỉnh việc người ta sử dụng đầu người”, ông Todd Olson, giáo sư về giải phẫu cơ thể và cấu trúc sinh học ở trường Y dược Albert Einstein thuộc Đại học Yeshiva, thậm chí nói.

Đọc thêm

Nhập viện cấp cứu, điều trị tâm thần do hút thuốc

Bệnh nhân nhập viện do bị tràn khí màng phổi. Ảnh: Thanh Thanh
(PLVN) - Ông N.B.T (sinh năm 1969, ở Đông Anh, Hà Nội) mới được chuyển đến Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng khó thở, đau chói vùng ngực phải, khi hít vào càng đau quặn hơn không chịu được.

Mối nguy 'bánh mì bẩn'

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Sự việc hơn 300 người nghi ngộ độc thực phẩm, 1 người không qua khỏi sau khi ăn bánh mì mua từ một tiệm tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, khiến chúng ta buộc phải nhìn thẳng vào một sự thật. Đó là món ăn đường phố nói chung và bánh mì thịt nói riêng, nét “ẩm thực độc đáo” của Việt Nam; nếu không được chế biến, bảo quản kỹ lưỡng, không được quản lý chặt chẽ đầu vào, người bán không có tâm; thì đã, đang và sẽ là một mối nguy cho xã hội.

Rối loạn tâm thần do lạm dụng thuốc lá điện tử

Ảnh minh họa: BV Bạch Mai
(PLVN) -  Bệnh nhân cho biết, một đêm chỉ ngủ được 3-4 tiếng, ngủ không sâu giấc, ăn kém ngon miệng. Để giải tỏa những cảm xúc trên, bệnh nhân đã pha cần sa với tinh dầu thuốc lá điện tử để hút cả đêm, rồi ngủ gục trên giường, bỏ cả làm.

Quảng Ninh mít tinh hưởng ứng Ngày thế giới phòng chống AIDS

Các lực lượng đã diễu hành trên một số tuyến đường trung tâm của TP Hạ Long nhằm tuyên truyền, vận động mọi người dân cùng chung tay đẩy lùi dịch HIV/AIDS khỏi cộng đồng.
(PLVN) -  Lễ mít tinh có đại diện lãnh đạo các sở; ban; ngành; thành viên Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tỉnh Quảng Ninh; cùng đông đảo đoàn viên thanh niên; đại diện cộng đồng người nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Cấm thuốc lá điện tử từ 2025: Quyết định 'đúng', 'trúng', 'hợp lòng dân' trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Cấm thuốc lá điện tử từ 2025: Quyết định 'đúng', 'trúng', 'hợp lòng dân' trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng
(PLVN) - Quốc hội vừa chính thức thông qua Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ thanh, thiếu niên. Quyết định này nhận được sự ủng hộ của dư luận, đồng thời mở ra một giai đoạn mới trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam.

Mạnh mẽ vượt qua “căn bệnh thế kỷ”

Người mắc bệnh HIV hoàn toàn có thể đóng góp, cống hiến những điều tốt đẹp cho xã hội. (Ảnh: Anh Đồng Đức Thành - Nguồn: chinhphu.vn)
(PLVN) - Hơn 3 thập niên trước, việc chẩn đoán nhiễm HIV được xem như “án tử” đối với bất kỳ một ai. Không những thế, bản thân những người nhiễm HIV/AIDS phải đối mặt với tình trạng phân biệt đối xử. Nhờ sự phát triển của y học, tiến bộ trong suy nghĩ của xã hội mà rất nhiều bệnh nhân HIV đã có thái độ lạc quan, sống chung với bệnh tật.

Nỗ lực chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030: Rất cần sự hỗ trợ không nhỏ từ pháp luật

Đẩy mạnh truyền thông cũng là giải pháp để nỗ lực chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 ở Việt Nam. (Nguồn: ĐBND)
(PLVN) - Mới đây, tại cuộc gặp mặt phóng viên báo chí nhân Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (10/11 - 10/12/2024) do Cục Phòng, chống HIV/AIDS tổ chức, ông Raman Hailevich - Giám đốc Quốc gia UNAIDS tại Việt Nam đã đánh giá cao những thành quả mà Việt Nam đã đạt được trong việc củng cố khung pháp lý về HIV nhằm bảo vệ tốt hơn những người sống chung với HIV và người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV, đảm bảo quyền của người dân Việt Nam được tiếp cận các dịch vụ HIV thiết yếu.

Bảo đảm công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS

Mô hình cung cấp dịch vụ lưu động và tiếp cận cộng đồng mang dịch vụ đến gần hơn với các nhóm nguy cơ cao. (Nguồn: Cổng TTĐT tỉnh Đồng Nai)
(PLVN) - “Công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS - Hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030” là chủ đề Việt Nam lựa chọn cho Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2024. Chủ đề lựa chọn năm nay được đưa ra dựa trên bối cảnh cụ thể và có ý nghĩa quan trọng khi công bằng và bình đẳng là “liều thuốc” hiệu quả nhất trong phòng, chống HIV/AIDS.

'Chạy đua với thời gian' cứu nam thanh niên suy tim giai đoạn cuối

Các bác sĩ bệnh viện Trung ương Huế thực hiện ca ghép tim cho bệnh nhân H.T.P (23 tuổi) bị suy tim giai đoạn cuối.
(PLVN) - Các y, bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế vừa "chạy đua với thời gian" để đưa trái tim từ người cho chết não tại Bệnh viện Quân Y 103 (Hà Nội) về ghép thành công cho bệnh nhân H.T.P (23 tuổi) bị suy tim giai đoạn cuối. Đây là ca ghép tim thứ 14 tại Bệnh viện Trung ương Huế và là ca ghép tim xuyên Việt thứ 13.

Chiêu bài thuốc lá điện tử không nicotine 'che mắt' giới trẻ

Thuốc lá điện tử được quảng cáo không nicotine rao bán tràn lan trên mạng xã hội.

(PLVN) - Sự đa dạng quá mức của sản phẩm, các loại hương vị khác nhau với nhiều nguy cơ sức khoẻ chưa được biết đến, nguy cơ trộn lẫn ma tuý tổng hợp, ngành công nghiệp thuốc lá tìm mọi cách can thiệp vào chính sách phòng chống tác hại của thuốc lá như: Lách luật quảng cáo, kẽ hở định nghĩa sản phẩm; Sử dụng chiêu bài thuốc lá điện tử không nicotine để che mắt... là những thách thức từ thuốc lá điện tử tại Việt Nam. 

Đình chỉ hoạt động tiệm bánh mì ở Bà Rịa - Vũng Tàu khiến hơn 130 người nhập viện

Bệnh viện Vũng Tàu tiếp nhận hàng chục trường hợp có biểu hiện nghi ngộ độc sau ăn bánh mì.

(PLVN) - Liên quan đến vụ việc hơn 130 người ở Bà Rịa - Vũng Tàu có biểu hiện nghi ngộ độc phải nhập viện sau khi ăn bánh mì tại một cửa hàng trên địa bàn, Cục An toàn thực phẩm yêu cầu truy xuất tận cùng nguồn gốc thực phẩm và tạm đình chỉ hoạt động của tiệm bánh mì nói trên để điều tra.