Có vi phạm dù 'hạ cánh' cũng phải chịu trách nhiệm đến cùng

Dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi) vừa được trình ra trước Quốc hội xem xét tại kỳ họp vừa qua đã bổ sung quy định thẩm quyền giải quyết tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ công vụ của cán bộ, công chức, viên chức (CB, CC, VC) đã nghỉ hưu.

Bổ sung để đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Theo Báo cáo giải trình của Chính phủ về dự án Luật Tố cáo (sửa đổi), về nguyên tắc xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo, dự thảo Luật tiếp tục kế thừa nguyên tắc xác định thẩm quyền trong Luật hiện hành, ngoài ra còn bổ sung thêm một số nguyên tắc để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hiện nay. Trong đó, Điều 12 của dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ của CB, CC, VC đã nghỉ hưu; trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức nay đã nghỉ hưu; của CB, CC, VC đã chuyển công tác sang cơ quan, tổ chức khác, bị mất chức, cho thôi việc, bị buộc thôi việc.

Thẩm tra dự án luật, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật của QH  nhất trí việc bổ sung trong dự thảo Luật quy định trên. “Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để giải quyết tố cáo đối các đối tượng này mà pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói.

Tuy vậy, có ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị không bổ sung quy định này, vì Luật này quy định về tố cáo và giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của CB, CC, VC trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ nên chỉ áp dụng đối với những người đang là CB, CC, VC.

Băn khoăn về thẩm quyền giải quyết 

Phát biểu tại phiên thảo luận của QH về dự án Luật, ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) đồng tình với quy định nguyên tắc xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của CB, CC, VC xảy ra trong thời gian công tác trước đây nay đã nghỉ hưu, không còn là CB, CC, VC. “Công luận đòi hỏi phải xử lý nhưng do pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể, cho nên các cơ quan chức năng lúng túng trong quá trình triển khai, vì vậy tôi nghĩ nguyên tắc này rất cần thiết”, ĐB nói.

Song, ĐB Hoa bày tỏ băn khoăn về việc dự thảo Luật giao thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với người đã nghỉ hưu cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi người đó đã công tác trước đây. “Rõ ràng quy định về việc xử lý người đã nghỉ hưu mà cũng được áp dụng tương tự như đối với người đương nhiệm tôi nghĩ là không phù hợp. Nếu theo quy định tại Điều 78 và Điều 79 Luật Cán bộ, công chức và Điều 52  Luật Viên chức thì hình thức kỷ luật đối với CB, CC, VC là cách chức, bãi nhiệm, giáng chức và cho thôi việc. Vì vậy, đối với người đã nghỉ hưu hoặc đã chuyển công tác thì rõ ràng rất là khó áp dụng các hình thức kỷ luật này. Thực tế thời gian qua cho thấy, khi chúng ta xử lý một vài trường hợp mà có áp dụng hình thức kỷ luật cách chức đối với một số cán bộ đã nghỉ hưu nhưng trong dư luận xã hội vẫn có nhiều ý kiến trái chiều”, ĐB nhận định. 

Bên cạnh đó, ĐB Hoa cũng cho rằng việc giao thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với người đã nghỉ hưu cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác trước đây khó bảo đảm được tính khách quan, chính xác. “Xét về mặt lý thuyết, theo cơ chế hiện nay, việc sai phạm của một cá nhân, thì phía sau cá nhân đấy chúng ta cũng không thể bỏ qua trách nhiệm của một bộ máy đó là cấp ủy Đảng, Ban lãnh đạo. Xét về mặt tình thì giữa người tố cáo, giữa người bị tố cáo và người được giao thẩm quyền giải quyết tố cáo thì thường có các mối quan hệ với nhau. Đó có thể là quan hệ tình đồng nghiệp, tình đồng chí, cũng có thể là quan hệ thân hữu, quan hệ cấp trên, cấp dưới trước đây hoặc quan hệ giữa người kế nhiệm và người tiền nhiệm. Tôi nghĩ rằng tất cả những mối quan hệ đó chắc chắn nó sẽ ảnh hưởng tới tính khách quan trong quá trình giải quyết”, ĐB nêu quan điểm.

Từ những lập luận trên, ĐB đề nghị không giao thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với người đã nghỉ hưu cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi người đó đã công tác trước đây để bảo đảm việc giải quyết tố cáo được khách quan, chính xác. Thay vào đó, theo ĐB đến từ Đồng Tháp, nên giao cho một bên thứ ba thực hiện, chẳng hạn như cơ quan thanh tra nhà nước hoặc là cơ quan trên một cấp của cơ quan có tố cáo.

Ngoài ra, ĐB Hoa cũng đề nghiên cứu, bổ sung các hình thức xử lý phù hợp với các đối tượng là người đã nghỉ hưu; người không còn là CB, CC, VC hoặc sửa đổi Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức nhằm bảo đảm tính thống nhất và tính khả thi của luật. 

Góp ý thêm về quy định “mới so với luật năm 2011 và phù hợp với điều kiện thực tiễn đặt ra” nói trên, ĐB Triệu Thanh Dung (Cao Bằng) cũng chỉ ra rằng, Điều 1 về phạm vi điều chỉnh của dự án Luật chưa bao quát hết nội dung của Luật. Cụ thể, tại khoản 6, khoản 7 Điều 12 của dự thảo Luật quy định về nguyên tắc xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với người đã nghỉ hưu, chuyển công tác sang cơ quan khác, bị mất chức, cho thôi việc, buộc thôi việc, tự ý thôi việc hoặc không còn là CB, CC, VC nhưng tại Điều 1 về phạm vi điều chỉnh mới chỉ quy định giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của CB, CC, VC trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ mà chưa quy định đối tượng trên. 

Vì vậy, ĐB kiến nghị sửa đổi khoản 1 Điều 1 là Luật này quy định về tố cáo và giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của CB, CC, VC; những người nguyên là CB, CC, VC trong việc thực hiện nhiệm vụ công vụ.