Chuyên gia giáo dục nói gì trước tình trạng điểm đỗ sư phạm 'chạm đáy'?

Trong 7 trường ĐH sư phạm được Bộ GD&ĐT “đặt hàng” xây dựng các chương trình đào tạo giáo viên mới, phục vụ cho công cuộc cải cách giáo dục chỉ có hai trường là ĐH Sư phạm Hà Nội và Sư phạm TP HCM có điểm chuẩn 2017 tạm ổn (có ngành lấy 27,75 điểm) còn lại chỉ từ điểm sàn hoặc nhích hơn một chút. 

Với 9 điểm cho 3 môn thi, các “thầy cô” tương lai sẽ dạy gì cho con em chúng ta? Đây là những câu hỏi nhức nhối đang được đặt ra…

Thấp đến… đáy

Năm nay, đề thi được đánh giá là dễ cùng với thi trắc nghiệm, thí sinh đạt được 15,5 điểm không phải là quá khó với những bạn học lực trung bình. Đặc biệt, so với bức tranh điểm chuẩn năm 2017, trong khi nhiều ngành đào tạo có điểm đầu vào tới 29, 30 điểm vẫn trượt, thì ngành Sư phạm, đặc biệt là các trường ở địa phương có điểm chuẩn thấp kỷ lục, thậm chí thí sinh chỉ cần đạt 9 điểm/3 môn cũng đỗ.

Trong khi đó, Bộ GD&ĐT đang gấp rút chuẩn bị đưa chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đi vào thực tế, dự kiến từ năm 2018, mở đầu bằng việc soạn thảo, ban hành chương trình SGK mới.

Như vậy, chỉ 3-4 năm nữa, những lứa sinh viên tốt nghiệp các trường sư phạm, mà điểm chuẩn vào trường chỉ bằng điểm sàn, hay 9 điểm/3 môn, có đủ sức “gánh” được những gì mà mục tiêu đổi mới đưa ra? Tương lai đất nước sẽ đi về đâu trong thời đại khoa học kỹ thuật 4.0, khi mà sư phạm vẫn là nghề của những “chuột chạy cùng sào”, những câu hỏi được dư luận đặt ra hoàn toàn có cơ sở.

Tuy nhiên, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết năm học 2016-2017 với giáo dục đại học diễn ra mới đây, Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng xã hội cần nhìn nhận, đánh giá một cách bình tĩnh, thấu đáo các vấn đề “nóng” của ngành Giáo dục thời gian qua, trong đó có vấn đề “điểm chuẩn nhiều trường sư phạm thấp thảm hại, 9 điểm/3 môn cũng có thể đỗ”.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, ngành Sư phạm muốn nâng cao chất lượng đầu vào phải học tập kinh nghiệm từ ngành Công an, Quân đội. Phát ngôn này của Bộ trưởng Nhạ đang nhận những ý kiến trái chiều. 

GS.TS Đinh Quang Báo, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội đã phải thốt lên: “Điểm chuẩn các trường sư phạm thấp chỉ bằng điểm sàn của Bộ đó là một thảm hại. Mọi sự thành công của nền giáo dục của một quốc gia phụ thuộc vào đội ngũ giáo viên. Giáo viên phải giỏi thì chất lượng giáo dục của quốc gia ấy mới tốt được.

Vẫn là tâm lý “ổn định công việc”

Lý giải nguyên nhân khiến ngày càng có ít học sinh có học lực giỏi và xuất sắc ở bậc THPT “đầu quân” vào ngành Sư phạm, đa phần các ý kiến đều cho rằng, do cơ chế tuyển dụng vào ngành Sư phạm hiện nay khá cứng nhắc và tồn tại nhiều tiêu cực. 

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng bày tỏ: “Chúng ta đang nhìn thấy hạn chế của chính sách đầu tư, tuyển dụng, chế độ đãi ngộ của ngành Sư phạm nhưng chúng ta phải hiểu rằng, khắc phục cần có thời gian. Ngày trước, khi ngành Sư phạm còn giữ chế độ ưu đãi phân công việc làm sau tốt nghiệp cho sinh viên, điểm trúng tuyển vào ngành luôn ở mức cao”.

Có thể thấy, sư phạm hết ưu đãi thì không thu hút được thí sinh. Ngành Quân đội và Công an với nhiều hỗ trợ cho sinh viên suốt quá trình học tập và công tác sau này nên có quyền tuyển những sinh viên có tổng điểm trên 30, với 3 môn thi. Như vậy, luật cung cầu đang thể hiện vai trò của nó với mọi lĩnh vực xã hội Việt Nam.

Tâm lý số đông “có việc làm ổn định” đang thắng thế xu hướng có một nghề vững chắc để khẳng định mình. Ngành nghề nào có tính bao cấp càng cao thì càng có nhiều thí sinh đăng ký dự tuyển. Ngược lại, ngành nghề nào đòi hỏi sự vận động bản thân càng lớn, ngành đó sẽ rất khó khăn để tuyển đủ sinh viên.

GS. Nguyễn Văn Minh - Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Hà Nội chỉ ra 4 bất cập trong đào tạo sư phạm hiện nay, đó là chưa quản lý thống nhất về chỉ tiêu; hệ thống các trường sư phạm đang tồn tại rất nhiều trình độ đào tạo; nguồn lực tài chính đầu tư cho sinh viên sư phạm vẫn hạn hẹp; bất cập trong phân bổ đội ngũ dẫn đến tình trạng thừa-thiếu nhiều nơi.

Từ thực tế đó, GS. Nguyễn Văn Minh cho rằng, trước hết phải quy hoạch lại hệ thống trường sư phạm. Khi quy hoạch, cần phải có định hướng rõ ràng, phân định rõ trường trung tâm, phân hiệu và cơ sở đào tạo vệ tinh. Có như thế mới phân công được nhiệm vụ nơi nào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nơi nào đào tạo theo nhu cầu, nơi nào nơi đào tạo bổ sung, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo.

PGS Văn Như Cương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Trường THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội nói: Điểm trúng tuyển ngành này ở mức 12,75 hay 15,5 là dấu hiệu cho thấy cuộc cải cách giáo dục toàn diện sẽ thất bại. Do đó, Chủ tịch HĐQT Trường Lương Thế Vinh cho rằng thay vì kêu gọi bình tĩnh, Bộ nên chấn chỉnh để năm sau không xảy ra tình trạng tương tự như năm nay.

Ông đề xuất trường sư phạm phải lấy điểm cao, có mức sàn riêng. Ngành này đào tạo người phục vụ hệ thống giáo dục, dạy dỗ để người khác đạt trình độ giáo dục phổ thông thì bản thân họ phải thực sự giỏi. Ông gợi ý Bộ nên đặt sàn cho ngành Sư phạm, ví dụ mức 21 điểm, tuyển được bao nhiêu sinh viên thì đào tạo bấy nhiêu, không tuyển được thì thôi. 

Về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Kim Phụng - Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD&ĐT) nhận định đầu tư cho các trường sư phạm là đầu tư cho cả hệ thống giáo dục. Vì vậy, những trường sư phạm sẽ có chuẩn đánh giá chất lượng riêng. Trên cơ sở các chuẩn, quy chuẩn đối với các trường sư phạm riêng, Bộ GD&ĐT sẽ rà soát lại hệ thống các trường sư phạm hiện nay để xem các trường nào đạt chuẩn thì tiếp tục đầu tư phát triển.

"Trường nào chưa đạt chuẩn nhưng ở vị trí trọng yếu cần tiếp tục đầu tư đạt chuẩn để thực hiện nhiệm vụ đào tạo cho vùng, địa phương mình. Cũng có thể hợp nhất, sáp nhập với trường lớn để lan tỏa chất lượng của những trường lớn ra những vùng miền khác. Những trường nào yếu kém về chất lượng mà xã hội không lựa chọn sẽ khoanh vùng để có các giải pháp phù hợp", bà Phụng cho biết.